Topos Books

To Σα μαγεμένο το μυαλό μου περιλαμβάνει έναν κύκλο αφηγήσεων και εικόνων εμπνευσμένων από έναν αντίστοιχο κύκλο δημοφιλών ρεμπέτικων και λαϊκών τραγουδιών. Ο Θανάσης Σκρουμπέλος, δεινός αρχαιολόγος της λαϊκής σοφίας, της λαϊκής πίστης, των λαϊκών πόθων, των λαϊκών αναγκών, σκάβει βαθιά φέρνοντας στο φως αυθεντικά ήθη και πηγαίες συμπεριφορές, πολύτιμες μνήμες, αρχαίες πληγές και συλλογικούς καημούς.

H πρωτοτυπία αυτού του πολύχρωμου τόμου δεν περιορίζεται στις αφηγήσεις. Οι λαϊκές ζωγραφιές του Σκρουμπέλου, εν είδει αγιογραφίας, χάρη στην εμπνευσμένη μαστοριά του, αποτυπώνουν με τη σειρά τους αισθήματα, σχέσεις, βάσανα, πόθους, ζωγραφίζοντας ό,τι δεν μπορεί να αρθρώσουν οι λέξεις: ολόγυμνη τη λαϊκή ψυχή μες στο άρρητο μεγαλείο της. Το Σα μαγεμένο το μυαλό μου αποκαλύπτει έτσι έναν παραδεισένιο Τόπο όπου κάθε πινελιά και κάθε λέξη, κάθε σχέδιο και κάθε ιστορία επιτρέπουν στο τέλος σαν μαγεμένο το μυαλό του αναγνώστη να φτερουγίσει στο άπειρο…

Γράφει η Μαριάννα Τζιαντζή για το Πριν

Μια συλλογή με 19 διηγήματα και ισάριθμες ζωγραφιές και, όπως μας λέει ο υπότιτλος, Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής (εκδ. Τόπος). Ο συγγραφέας, γέννημα θρέμμα του Κολωνού, με μακρά και φωτεινή θητεία στην πεζογραφία, το θέατρο, τη συγγραφή σεναρίων, τη δημοσιογραφία αλλά και στον αντιδικτατορικό αγώνα (ναι, να το λέμε κι αυτό) γράφει και ζωγραφίζει ιστορίες. Ιστορίες μέσα στις οποίες φτερουγίζουν ο λαϊκός πολιτισμός, η περηφάνια, οι καημοί, ο έρωτας, το φιλότιμο, η φιλία, η προδοσία, η δίκαιη εκδίκηση. Κάθε ιστορία είναι εμπνευσμένη από ένα ρεμπέτικο ή λαϊκό τραγούδι και συνοδεύεται από μια ολοσέλιδη ζωγραφιά φιλοτεχνημένη από τον συγγραφέα.

Ο λαϊκός πολιτισμός δεν είναι μια ονειρική έννοια, πλασμένη σε εργαστήρια θεωρητικών. Στις σελίδες του βιβλίου του Θανάση Σκρουμπέλου, οι αξίες, τα όνειρα και οι ανάγκες του λαού ζωντανεύουν, πάλλονται, μιλούν με απλότητα και δύναμη μέσα από τα πρόσωπα. Πρόσωπα που κινούνται στους δρόμους φτωχών συνοικιών, σε σπίτια και μαγαζιά, στις φυλακές, στο γήπεδο. Αρκετές ιστορίες είναι εμπνευσμένες από πραγματικά περιστατικά (όπως τα τραγούδια έξω από τις Φυλακές Αβέρωφ ή ο διαβόητος «σερίφης» του Έβρου), άλλες είναι γέννημα της φαντασίας του συγγραφέα αλλά μοιάζουν πιο αληθινές και από τις «αληθινές».

Το βιβλίο αυτό φέρνει στη ζωή μας χρώμα, χαμόγελο, ελπίδα. Αξίζει να το διαβάσουμε αλλά και να το προσφέρουμε σαν χριστουγεννιάτικο δώρο στους φίλους μας.

Μ. Τζιαντζή, Πριν 9/12/2023

Γράφει ο Γ. Μπασκόζος σε Αναγνώστη

Ο Σκρουμπέλος για χρόνια εντρυφεί σε λαϊκές αξίες, λαϊκούς ανθρώπους και τις παραδόσεις τους. Σε αυτό το βιβλιαράκι που επέχει και θέση λευκώματος περιέχει λαϊκές ιστορίες, μισές παλιές, μισές καινούργιες, εικονογραφημένες από τον ίδιο και με κυρίαρχο μοτίβο την έμπνευση από ρεμπέτικα/ λαϊκά τραγούδια. Οι ήρωες του κινούνται σε λαϊκές γειτονιές σε υπόγειες ταβέρνες, στις φυλακές, στα πορνεία, στις ψαρόβαρκες του λιμανιού, στη σπηλιά του Δράκου με τα ντουμάνια, στους δρόμους. Πολλές από αυτές έχουν κεντρικό μοτίβο τον έρωτα, τη ζήλια την εκδίκηση. Άλλες κινούνται στην Κατοχή, στη μετεμφυλιακή εποχή με τους ταγματασφαλίτες και τους εαμίτες. Κάποια αφηγήματα φθάνουν στη δεκαετία του ΄60 με τους λαμπράκηδες και κάποια, όπως το «Κάηκε μια συνοικία», στο σήμερα με τους μετανάστες, τους ρατσιστές γόνους παλιών εθνικιστών χωροφυλάκων. Ο Σκρουμπέλος παντρεύει το παλιό με το καινούργιο καθώς οι ιστορίες του έρχονται από παλιά για να προσγειωθούν στο γκρίζο σήμερα. Αυτό που χαρακτηρίζει τις αφηγήσεις του είναι η φρεσκάδα του λαϊκού, απλού, αδιαμεσολάβητου λόγου του. Οι εικόνες που συνοδεύουν αυτό το μικρό λεύκωμα έχουν τη δική τους δύναμη, μεταφέρουν αισθήματα, πάθη, μίση, ταραγμένες σχέσεις. Είναι το άλλο μισό του στοιχήματος που κερδίζει ο συγγραφέας.

Γ. Μπασκόζος, περιοδικό Αναγνώστης 20/12/2023

Βιβλιοπαρουσίαση της Μαρίας Μοίρα στην Αυγή
Από τραγούδι σε τραγούδι

(...) Τα δεκαεννέα τραγούδια, οι μελαγχολικές μελωδίες, οι παθιασμένοι στίχοι μιλούν για άντρες με μπέσα και φιλότιμο, φυλακόβιους και ρεμπέτες με την πεποίθηση της τιμής, της συντροφικότητας και της αλληλεγγύης στους αδύνατους και τους κατατρεγμένους. Ιστορίες για μετανάστες στα ξένα που ζουν με τον καημό μιας πατρίδας που τιμωρεί και πληγώνει τα παιδιά της, για εξόριστους ηττημένους του εμφυλίου, για αμετανόητους πληγωμένους ήρωες που νικήθηκαν σε άνισες τίμιες μάχες για το συλλογικό καλό, χωρίς να λυγίσουν και να διαπραγματευτούν ηθικές αξίες, ιδανικά και ιδεολογία.
Ένα ευανάγνωστο βιβλίο, με διεισδυτικό και εύστοχο πρόλογο από τον Άρη Μαραγκόπουλο, ανασύρει από τη λήθη αυθεντικούς χαρακτήρες και κάποια από τα λησμονημένα χαρακτηριστικά της ράτσας. Φέρνει στο προσκήνιο κομμάτια και θρύψαλα από τα ακούσματα της πενιάς, μοιραίες μυθικές μελωδίες και εμβληματικούς στίχους καρφωμένους στο μυαλό, τις μνήμες της κατοχής, της εξέγερσης και της αντίστασης, τον πόθο της ελευθερίας και της δημοκρατίας, τον πόνο και το μαράζι του ξεριζωμού και της μετανάστευσης. Ιστορίες που συνθέτουν ένα παράξενο στοχαστικό ηχοτοπίο από γνωστά και αγαπημένα ρεμπέτικα και λαϊκά τραγούδια. Μια αλληλουχία λέξεων και εικόνων που δημιουργεί μια αναγνωστική εμπειρία για το ανυπέρβλητο μεγαλείο της λαϊκής ψυχής και τους κώδικές της, για συναισθήματα δυνατά και ανόθευτα, για έρωτες αγνούς, εκκρεμείς και απελπισμένους, μπολιασμένους με το πάθος, την ματαίωση, την προδοσία και το ισόβιο πένθος.

Διαβάστε όλη την βιβλιοπαρουσίαση εδώ
γράφει η Μαρία Μοίρα (28/01/2024)

Συνέντευξη του συγγραφέα στον Ιωάννη Κοντό για το πόληΚ
«Η τέχνη δε σπουδάζεται, ή την έχεις ή δεν την έχεις»

Γέννημα-θρέμμα Κολωνού και «μετανάστης» στα Εξάρχεια, ο συγγραφέας και σεναριογράφος Θανάσης Σκρουμπέλος είναι ένας δεινός «ανατόμος» της λαϊκής «ψυχής», των αναγκών και των (μύχιων) πόθων της.Μια χειμαρρώδης συνομιλία μαζί του, με αφετηρία το πιο πρόσφατο βιβλίο του, Σα μαγεμένο το μυαλό μου, Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής.

Είστε γέννημα-θρέμμα Κολωνού, και -διαβάζοντας τα βιβλία σας- αντιλαμβάνομαι πως εξακολουθείτε να τον έχετε στην καρδιά σας, αν και είστε «μετανάστης» στα Εξάρχεια.
Μπορεί να μένω στα Εξάρχεια, αλλά η γειτονιά μου είναι «κάτω», στον Κολωνό. Εδώ, είμαι περαστικός! (Γέλιο). Τα βιώματα, οι παρέες, οι πρώτες συγκρούσεις στον Κολωνό συνέβησαν, και ως νέο άνθρωπο με «χάραξαν». Οτιδήποτε συνέβη έκτοτε το είχα ήδη ζήσει, και με καλύτερο τρόπο.

Πόσο θεμελιώδης είναι η αλλαγή που έχει συντελεστεί στην γειτονιά σε σχέση με το παρελθόν;

Το εξωτερικό τοπίο έχει αλλάξει πολύ, αλλά το εσωτερικό δεν αλλάζει. Αυτό σε ορίζει. Που και πού πηγαίνω στο καφενείο του Φεσσάρα -Τό Καφενεῖον εἰς τήν Ἀκαδημίαν Πλάτωνος λέγεται τώρα- βλέπω φίλους -αν και, ένα ένα, τα άτομα της δικιάς μου γενιάς έχουν πια «φύγει»- και επιστρέφω στα Εξάρχεια. Τίποτε άλλο. Ο Κολωνός ήταν μια γειτονιά με ιδιαιτερότητες. Πρώτα απ’ όλα, δίπλα βρίσκονταν τα περιβόλια της Κολοκυνθούς. Εκεί, ως πιτσιρικάδες, βιώναμε μια ελευθερία τεράστια. Δεύτερον, παίζαμε μπάλα σε χωράφια δίπλα σε παρατημένες σαρκοφάγους!Έπειτα, υπήρχε κι ο λόφος με τα μνήματα των δύο αρχαιολόγων, του Καρλ Ότφριντ Μύλλερ και του Σαρλ Λενορμάν. «Εγγράφονται» ως μνήμες στο μυαλό σου όλα αυτά.

Διαβάστε τη συνέχεια της συνέντευξης εδώ
γράφει ο Ιωάννης Κοντός για το πόληΚ (08/02/24)

Ακούστε εδώ την εκπομπή του Αλέξη Βάκη Εδώδιμα και αποικιακά στο Κόκκινο 105,5 με καλεσμένο τον Θανάση Σκρουμπέλο και εδώ μια συζήτηση του συγγραφέα με τον Θανάση Λαζαρίδη, εκπομπή Έρθεν η ώρα μας(Στο Κόκκινο 105,5 18/02/2024).
Διαβάστε εδώ τον πρόλογο του βιβλίου από τον Άρη Μαραγκόπουλο.