Topos Books

Είναι οι καπιταλιστές ευφυείς άνθρωποι; Είναι η «καινοτοµία» υπέρ των εργαζοµένων; Η ιδιοτέλεια ευνοεί την «ανάπτυξη»; Μας λείπουν «δεξιότητες»; Ή, µήπως, «αριστερότητες»;

Προσφέρουν τα Οικονοµικά έγκυρη γνώση; Είναι τα «επιστηµονικά» τους εργαλεία επαρκή; Γιατί ο Μαρξ δεν έγραψε Πολιτική Οικονοµία, αλλά την κριτική της;

Η εκµετάλλευση αφορά µόνο την παραγωγή; Η φορολογία και ο προσανατολισµός των δηµόσιων δαπανών δεν συνιστούν δευτερογενή εκµετάλλευση;

Πώς µοιράζεται το προϊόν στον κόσµο και την Ελλάδα; Γιατί µεγάλοι και «µεσαίοι» κατέχουν το 95% των περιουσιών και µένει µόνο το 5% για τους πολλούς «µικρούς»;

Είναι ο πληθωρισµός όσος λέγεται; Υπάρχει ένας ή πολλοί πληθωρισµοί; Αφού όλα δείχνουν πως ο πληθωρισµός οφείλεται κυρίως στα κέρδη, γιατί µας λένε: «Προς Θεού, όχι αυξήσεις στους µισθούς»;

Ρυπαίνουµε όλοι το ίδιο; Πώς οι «οικολογικές» πρακτικές των πλουσίων δολοφονούν τον πλανήτη; Ποια είναι η αγοραία τιµή της ανθρώπινης ζωής; Γιατί είµαστε τόσο άνισοι απέναντι στη ζωή και τον θάνατο;

Ζούµε στην Ανθρωπόκαινο ή στην «Κεφαλαιόκαινο»; Θα µας σώσει η αγορά από την κλιµατική κατάρρευση; Γίνεται χωρίς εκτεταµένο σχεδιασµό;

Μπορούµε να τα βάλουµε µε τον ταξικό ολοκληρωτισµό; Υπάρχει εργατική τάξη;

Είναι ο σοσιαλισµός ανέφικτος; Ή αποτελεί το µόνο που µας µένει;

Το βιβλίο πραγµατεύεται τα επίκαιρα αυτά ζητήµατα µε τη µορφή «47 απλοϊκών µαθηµάτων Πολιτικής Οικονοµίας».

Διαβάστε εδώ τα περιεχόμενα και την εισαγωγή του βιβλίου.

Διαβάστε εδώ ένα άρθρο του Χαράλαμπου Κουρουνδή: Η εργασιακή εκμετάλλευση στην Ελλάδα το 2024. (news247.gr, 21.03.2024)

Παρουσίαση στο Πριν από τον Μπάμπη Συριόπουλο

Σε 47 σύντομα άρθρα αποκρυπτογραφούνται όροι όπως ΑΕΠ, πληθωρισμός, παραγωγικότητα, trickle-downeconomics κ.λπ.
(...) Το τελευταίο βιβλίο του Χρήστου Λάσκου, διδάκτορα κοινωνιολογίας, με τίτλο Να ξαναμιλήσουμε για την εκμετάλλευση ανατρέπει τις προφανείς αλήθειες των απολογητών του συστήματος, δείχνει την ψευδο-επιστημονικότητα των συμπερασμάτων τους, τις λαθροχειρίες πίσω απ’ τους αριθμούς, το αυθαίρετο των αξιωμάτων τους και πάνω απ’ όλα τον σκληρό πυρήνα ιδεολογίας και αστικών συμφερόντων που βρίσκεται στο κέντρο τους. Ο υπότιτλος του βιβλίου είναι Απλοϊκά μαθήματα πολιτικής οικονομίας και αποτελείται από 47 σύντομα άρθρα, που διαβάζονται εύκολα και δεν απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις οικονομικής επιστήμης. Αποκρυπτογραφούνται πολυχρησιμοποιούμενοι όροι όπως ΑΕΠ, πληθωρισμός, παραγωγικότητα, trickle-down economics κ.λπ. Με στοιχεία, στατιστικές και επίσης λογικά αλλά συχνά παραγκωνισμένα επιχειρήματα εξοπλίζει αυτούς που δεν βολεύονται με τον «μοναδικό» κόσμο της ατομικής ιδιοκτησίας και της εκμετάλλευσης για τις καθημερινές αντιπαραθέσεις με την κυρίαρχη «κοινή λογική».

Ο τίτλος του βιβλίου δεν είναι καθόλου τυχαίος. Δεν είναι ένα από τα πολλά βιβλία και άρθρα που αναδεικνύουν τη βαρβαρότητα του σύγχρονου κόσμου, τη φτώχεια και τις ανισότητες, την περιβαλλοντική καταστροφή, τα αποτελέσματα των ιδιωτικοποιήσεων κ.λπ. Αντίθετα φτάνει στη ρίζα των προβλημάτων, στο κεφάλαιο και στο κέρδος, στις ευθύνες της αστικής τάξης και των κυβερνήσεών της τα τελευταία χρόνια, στην Ελλάδα και παγκόσμια, στην εκμετάλλευση της εργατικής τάξης τελικά.

Ενδεικτικά αναφέρουμε εδώ ζητήματα που θίγει ο συγγραφέας: Πως βγαίνει το επίσημο ποσοστό του πληθωρισμού και πόσο μικρότερος είναι από τον πραγματικό «πληθωρισμό του φτωχού» στα είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης, ποια είναι η πραγματική διαφορά στην αγοραστική δύναμη κατ’ άτομο με βάση το ΑΕΠ ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία (ελάχιστη παραπάνω στην πρώτη), το ψέμα της διάχυσης των κερδών προς τα κάτω με τη μείωση της φορολογίας τους, το ψέμα ότι το κέρδος είναι το βασικό κίνητρο για τις επιστημονικές καινοτομίες, πόσο επιδρά πραγματικά η τεχνολογική πρόοδος στην παραγωγικότητα της εργασίας με οικονομικά κριτήρια (πολύ λιγότερο απ’ ό,τι νομίζουμε), πόσο ελεύθερη είναι η «ελεύθερη» αγορά (ελάχιστα), που οφείλονται οι ελλείψεις εργαζομένων σε πολλές θέσεις εργασίας (χαμηλοί μισθοί και κακές συνθήκες εργασίας και όχι έλλειψη δεξιοτήτων και γνώσης), ποιοι θα καταστραφούν αν «κλείσουν»οι τράπεζες (το 86% του πληθυσμού έχει καταθέσεις μέχρι 5.000 ευρώ, ενώ το 1,8% κατέχει το 53% των αποταμιεύσεων), πόσο φορολογούνται τα κέρδη στην Ελλάδα σε σχέση με αλλού (συντελεστής φορολόγησης κερδών και μερισμάτων αθροιστικά 27% στην Ελλάδα, 64% σε Δανία και Ιρλανδία και 62% στη Γαλλία).

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Γράφει ο Μ. Συριόπουλος για το Πριν, 15/04/2024

Αυγή-Αναγνώσεις, παρουσίαση από τον Δημοσθένη Παπαδάτο-Αναγνωστόπουλο
Ενάντια στα Οικονομικά

(...) Το βιβλίο του Χρήστου Λάσκου είναι ένα αντίδοτο σε αυτήν το κάπως τεμπέλικο είδος «προοδευτικής» σκέψης και, ταυτόχρονα, ένα βιβλίο που ασχολείται με το θέμα του όσο πιο απλά και συγκεκριμένα γίνεται. Δεν είναι αυτονόητο, όταν το θέμα αυτό είναι η Πολιτική Οικονομία –όχι τα «οικονομικά»–, και ιδίως η πτυχή τους εκείνη που αφορά την Αριστερά περισσότερο: η εκμετάλλευση. Σε 47 μαθήματα, που σε μια πρώτη μορφή γράφτηκαν για λογαριασμό της ελευθεριακής αριστερής ιστοσελίδας «Το Κόκκινο και το Μαύρο» –αλλά γράφτηκαν με τρόπο που θα μπορούσαν να απευθύνονται στους μαθητές και τις μαθήτριές του στο Λύκειο–, ο Χρήστος Λάσκος δεν κάνει τίποτα λιγότερο από το απολύτως αναγκαίο στη στιγμή που πρέπει να ξαναφτιαχτεί η ριζοσπαστική Αριστερά: προσφέρει μια στέρεη βάση για το πρόγραμμά της. Γιατί πρόγραμμα, όπως επιμένει ο ίδιος, δεν είναι ένα άθροισμα «κοστολογημένων προτάσεων»: είναι ο τρόπος που απευθύνεσαι στις κοινωνικές τάξεις, βλέποντας τα πράγματα όχι από τη σκοπιά της «εθνικής οικονομίας» (αν τουλάχιστον μιλάμε για την Αριστερά), αλλά από τη σκοπιά μιας συγκεκριμένης κοινωνικής τάξης: αυτής που πλήττεται πιο βάναυσα από την ακρίβεια, αυτής που υπερφορολογείται ενώ ο μισθός της παραμένει καθηλωμένος σε σχέση με τον πληθωρισμό, αυτής που βλέπει τον δημόσιο τομέα υγείας να συρρικνώνεται και να ιδιωτικοποιείται, αυτής που χάνει τον ύπνο της με κάθε αύξηση των επιτοκίων που εκτινάσσει δόση του στεγαστικού δανείου, και που δεν έχει να πάει πουθενά αν η κλιματική κρίση («Κεφαλαιόκαινος», όπως λέγεται στο βιβλίο) συνεχίσει το καταστροφικό της έργο.

Δεν συμβαίνει συχνά ένα βιβλίο να κάνει τόσα πολλά, και να τα κάνει πειστικά για πολύ διαφορετικούς αναγνώστες –από έφηβους που μόλις έχουν αρχίσει να ψάχνονται και αγωνιστές της βάσης χωρίς ακαδημαϊκές γνώσεις, μέχρι δημοσιογράφους του οικονομικού ρεπορτάζ ή πανεπιστημιακούς– μέσα σε 220 περίπου σελίδες μικρού σχήματος. Στη στιγμή που επείγει να ξαναφτιαχτεί η ριζοσπαστική Αριστερά, αυτός ο τρόπος δείχνει μια μέθοδο απεύθυνσης διαφορετική από τις όποιες ευκολίες του διαδικτύου, αλλά και την παραγωγή τίτλων που αφορούν ανθρώπους με πολύ ελεύθερο χρόνο ή ακαδημαϊκούς.(...)

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Γράφει Ο Δ. Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, Αυγή-Αναγνώσεις (07/04/2024)

Παρουσίαση από τον Αντώνη Νταβανέλο rproject.gr
Ένα πολύ χρήσιμο βιβλίο

Το καινούργιο βιβλίο του Χρήστου Λάσκου είναι μια ιδιαίτερα βοηθητική παρέμβαση.
Θα είναι πολύ χρήσιμο για τους νεότερους αγωνιστές και αγωνίστριες που μπαίνουν στα κινήματα αντίστασης, αλλά βομβαρδίζονται καθημερινά από τα νεοφιλελεύθερα ιδεολογήματα (τις «αρλούμπες» που λέει και ο Λάσκος…) που έχουν ως στόχο να τους αδρανοποιούν.

Θα είναι, όμως, πολύ χρήσιμο και για ένα πιο έμπειρο τμήμα της πολιτικοποίησης που, έχοντας ζήσει μέσα στα χρόνια της «κυβερνώσας» Αριστεράς και της εκφυλισμένης σοσιαλδημοκρατίας, έχει χάσει την εμπιστοσύνη σε κάποια βασικά κριτήρια της μαρξιστικής πολιτικής. Όπως λέει και ο συγγραφέας: «με τη ψοφοδεή παρουσία της Αριστεράς, η αρλούμπα εύκολα γίνεται φονικό όπλο».

Το βιβλίο αποτελείται από 46 «Απλοϊκά Μαθήματα Πολιτικής Οικονομίας» και τα «εσόμενα», δηλαδή τα συμπεράσματα του συγγραφέα για «αυτά που έρχονται». Είναι ισάριθμες απλές, αλλά καθόλου απλοϊκές απαντήσεις, σε συγκεκριμένα και πιεστικά ερωτήματα σχετικά με το πώς διαμορφώνεται ο κόσμος γύρω μας στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού.

Ο συγγραφέας δηλώνει την πρόθεση να δώσει τις απαντήσεις του «με τρόπο εύληπτο, ευχάριστο, κατά το δυνατόν έγκυρο και πολύ σύντομο, όποτε είναι δυνατόν και διασκεδαστικό», και με βασικό κριτήριο «εκείνο που βοηθάει τον πολιτικό αγώνα για τη χειραφέτηση». Νομίζω το πέτυχε χωρίς να ξεφύγει είτε προς την απλούστευση είτε προς τη θεωρητική στρυφνότητα.

Ο Λάσκος προειδοποιεί από τον τίτλο που διάλεξε ότι βάζει στο κέντρο της προσοχής του την εκμετάλλευση. Είναι μια κρίσιμη επιλογή, που «φωτίζει» όλες του τις απαντήσεις, είτε αφορούν πχ την τεχνολογία, ή τις επενδύσεις, ή τον πληθωρισμό, ή το χρέος κ.ο.κ. Η επιλογή αυτή θα έπρεπε να είναι αυτονόητη για όλους τους μαρξιστές, αλλά δεν είναι πλέον. Άλλοι επέλεξαν ως κέντρο της προσοχής τους την «ανάπτυξη» και κατέληξαν να κάνουν μνημόνια. Άλλοι κατέληξαν να χτίσουν αδιαπέραστη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον αντι-ιμπεριαλισμό και στον αντικαπιταλισμό, φτάνοντας, στα χρόνια της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, να φορτώνουν στις «ξένες παρεμβάσεις» όλα τα δεινά που αντιμετωπίζει η εργατική τάξη και οι λαϊκές μάζες. Οι απαντήσεις του Λάσκου μένουν στο έδαφος της αντικαπιταλιστικής στρατηγικής και γι’ αυτό μπορεί να επιμένει πειστικά και ως προς το κοινωνικό υποκείμενο αναφοράς του –την εργατική τάξη– και ως προς την ιστορική προοπτική της –το σοσιαλισμό.

Ο/η αναγνώστης που θα επιμείνει στο βιβλίο θα κερδίσει πολλά.

Θα κερδίσει απαντήσεις που αφορούν το παρελθόν: Πώς, για παράδειγμα, η διόγκωση του χρέους δεν είχε καμία σχέση με διαδικασίες του τύπου «όλοι μαζί τα φάγαμε», αλλά με την κολοσσιαίας κλίμακας φοροαπαλλαγή-φοροδιαφυγή-φοροκλοπή της κυρίαρχης τάξης.

Θα κερδίσει απαντήσεις που ερμηνεύουν πτυχές της σημερινής πολιτικής συγκυρίας: Γιατί η συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Μάη-Ιούνη του ’23, έχει τις ρίζες της στα πεπραγμένα της κυβέρνησης Τσίπρα στα 2015-19, όταν το μερίδιο των μισθών και των συντάξεων ως ποσοστό στο ετήσιο ΑΕΠ συνέχιζε να υποχωρεί με ραγδαίο ρυθμό και όταν η αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού συνέχισε να μειώνεται σε σύγκριση ακόμα και με το 2015, όπου είχε κατακρημνιστεί συσσωρεύοντας «μνημονιακές» απώλειες κατά 25,8% σε σύγκριση με το 2009. Αυτός ο «λογαριασμός» παρουσιάστηκε ετεροχρονισμένα στον Τσίπρα το 2023, με τη μορφή της μαζικής απόσυρσης των εργατών και των φτωχών από την κάλπη του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Λάσκος επιμένει στο να υπογραμμίζει τον κίνδυνο της «μεταμνημονιακής» επίθεσης λιτότητας, με άξονα τον πληθωρισμό, που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας. Είναι, λέει, «μεγαλύτερος και από την τρομερή αφαίμαξη της εποχής των μνημονίων, και μάλιστα σε πολύ μικρότερο χρόνο. Η διάγνωσή του είναι σωστή, όπως σωστή είναι και η διαπίστωση για τον «profit-led» πληθωρισμό, όπου «ο κυριότερος παράγοντας είναι η αύξηση των κερδών».

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Α. Νταβανέλος (rproject.gr 21.03.2024)

Παρουσίαση στη LIfo από τον Νικόλα Σεβαστάκη

Δημόσιες ιδέες, ένα αγαθό που σπανίζει Σημασία έχει να υπάρχουν ιδέες και να μην παραιτούμαστε από το έργο της κριτικής, να μην κολυμπάμε στη μίζερη διαχείριση της πολιτικής μας εχθροπάθειας. Με αφορμή ένα βιβλίο.
Ο Λάσκος, άνθρωπος με εξοικείωση τόσο με τη φιλοσοφία όσο και με τις φυσικές επιστήμες, έχει ασκήσει έντονη κριτική σε διάφορα δικά μου κείμενα, αφού από χρόνια είναι ένας από τους λίγους επίμονους γραφιάδες μιας ριζοσπαστικής, μαρξιστικής θεώρησης των πραγμάτων. Στέκομαι τώρα σε αυτήν τη νέα του κατάθεση γιατί συνοψίζει τη θεώρησή του, δοκιμάζοντάς τη με μια ανάγνωση συγκεκριμένων θεμάτων. Ένας τέτοιος στοχασμός λείπει ή υπολειτουργεί στη χώρα μας, καθώς πολλοί θεωρούν ότι δεν πουλάει ή ότι είναι μια υπεκφυγή από την εκλογική μάχη για τη διακυβέρνηση, μοναδικό πλέον μέλημα των περισσότερων παικτών της πολιτικής σκηνής.

Ο Λάσκος μιλάει και με αριθμούς και με στοιχεία. Δεν κάνει όμως «οικονομολογία» γιατί συνδέει πάντα το θέμα των κοινωνικών αναγκών, του μισθού και της υλικής ζωής με τα μεγάλα, προταγματικά ερωτήματα που επανέρχονται διαρκώς στη δική του παράδοση σκέψης: το ερώτημα για μια μη εκμεταλλευτική κοινωνία και φυσικά για την έξοδο από την καπιταλιστική συνθήκη. Ο ορίζοντας του συγκεκριμένου δεν είναι ούτε μια κοινωνική και οικολογική δημοκρατία, ούτε κάποια αριστερή σοσιαλδημοκρατία (όπως των περισσότερων από μας), αλλά κατευθύνεται σε μια πιο ριζική απελευθερωτική προοπτική.

Θα αναρωτηθεί κανείς τι δουλειά έχει μια σκέψη περί εκμετάλλευσης (με αιχμή την αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας) στην εποχή των ταυτοτήτων, των πολιτισμικών πολέμων και του γεωπολιτικού χάους. Ο Λάσκος όμως αμφισβητεί πολλά από τα πορίσματα της σύγχρονης κοινωνικής και πολιτισμικής θεωρίας. Είναι από αυτούς που δεν θεωρούν ότι ζούμε σε έναν πολιτισμό της εξατομίκευσης και σε κάποιον πολιτισμικό καπιταλισμό. Έχω την εντύπωση πως βλέπει όλη τη ρητορική περί νέας μεσαίας τάξης, για τον ατομικισμό και τις πληθυντικές υποκειμενικότητες, ως μια λόγια υπόθεση που λέει ψέματα για την πραγματική κατάσταση των εργαζόμενων. Κατά τον Λάσκο ισχύει (και μάλιστα με εντονότερο τρόπο) η κοινωνική-ταξική πόλωση, όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά κυρίως στο επίπεδο του πλανήτη. (...)

Διαβάστε το άρθρο εδώ
Ν. Σεβαστάκης για τη Lifo, 20.03.2024

Ανισότητες ή εκμετάλλευση; Του Διονύση Φτεργιώτη, alterthess.gr

Ο υπότιτλος του βιβλίου του Χρήστου Λάσκου είναι «47 απλοϊκά μαθήματα πολιτικής οικονομίας». Και, πραγματικά το βιβλίο είναι διαρθρωμένο σε 47 ξεχωριστά μικρά κεφάλαια με ποικίλες θεματικές.

Η πρόθεση είναι η επαναφορά του κοινωνικού ζητήματος στο επίκεντρο της αριστερής πολιτικής. Η απαίτηση να μιλήσουμε ξανά για την εκμετάλλευση. Να μιλήσουμε, δηλαδή, για τα αναγκαία μιας απελευθερωτικής πολιτικής στο πλαίσιο του σημερινού ολοκληρωτικού καπιταλισμού.

Γι’ αυτόν τον καπιταλισμό μας μιλάει το βιβλίο, με ένα τρόπο απλό, σχεδόν «απλοϊκό». Είναι «εύκολο» στην ανάγνωση, συνεκτικό, με όλη τη διασπορά των πολλών μικρών κεφαλαίων, και συχνά διασκεδαστικό, ακόμη και αθυρόστομο.

Πρόκειται για ένα έργο, που θέλει να αφορά ιδίως όσους και όσες βιώνουν την εκμετάλλευση, μια όλο και βαρύτερη συνθήκη. Και πρώτα απ’ όλα αυτούς που δεν διαθέτουν «ανθρώπινο κεφάλαιο», κοινωνικά δίκτυα υποστήριξης ή οικογένεια με τα κουμάντα της. Το βιβλίο γράφτηκε για πολιτική χρήση, με γνώμονα την ιδέα ότι αν είναι να αλλάξει ο κόσμος αυτό θα γίνει από τους ντελιβεράδες και τις πωλήτριες, όχι από τους «πολιτικούς».

Γι’ αυτό και επιμένει να μιλάει θέτοντας σε πρώτο πλάνο όχι τις ανισότητες, αλλά την εκμετάλλευση, τη συνθήκη που γεννάει τις κυριότερες ανισότητες. (...).

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Διονύσης Φτεργιώτης, Alterthess, 15.03.2024

rss feed Νέων