1η έκδοση: Οκτώβριος 2012

Ένας από τους ελάχιστους έρωτες που η μνήμη τους αντέχει στο πέρασμα των αιώνων είναι αυτός του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού προς τον νεαρό Αντίνοο. Το αφήγημα Τα νερά στα μάτια σου περιγράφει το ακραίο πάθος και τη σαρωτική δύναμη αυτού του έρωτα, που συγκλόνισε έναν αυτοκράτορα. Παρακολουθεί τους δύο εραστές στην απροσδόκητη γνωριμία τους, στις μακρινές περιπλανήσεις τους, στις απολαύσεις τους, στις φιλοσοφικές αναζητήσεις τους, στις νυχτερινές, ερωτικές διαδρομές τους, στην άκρατη ζήλια και την καταστροφή που αναπόφευκτα επιφέρει. Και ταξιδεύει τον αναγνώστη στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία: στη Βιθυνία, στην αρχαία Ρώμη και στην αρχαία Αθήνα, στην Ελευσίνα και στα Ιερά Μυστήρια, στην Αίγυπτο και στη μεταφυσική σιωπή της ερήμου, στα νερά της Μεσογείου και του Νείλου.

_{Φωτογραφία από την ανακάλυψη του αγάλματος του Αντίνοου, ευνοούμενου του αυτοκράτορα Αδριανού, στους Δελφούς, από τη Γαλλική αρχαιολογική σχολή το 1894.}

Τα νερά στα μάτια σου είναι, κατά κάποιο τρόπο, μια ερωτική εξομολόγηση, ένα αισθησιακό αφήγημα, που λαμβάνει υπόψη τη μία εκδοχή θανάτου του Αντίνοου, την αυτοκτονία, αφού μυθολογείται και η εκδοχή της δολοφονίας του από τον περίγυρο του Αδριανού.

Παρουσίαση στην Εφημερίδα των Συντακτών

Το ιστορικό μυθιστόρημα εγκυμονεί κινδύνους όταν ο συγγραφέας δεν δώσει προσοχή στην Ιστορία, στην αύρα και τη γλώσσα της, στην κοινωνία, την πολιτική, τη θεολογία της. Ειδικώς όταν το μυθιστόρημα είναι ερωτικό. Ποιες λέξεις βγαίνουν από την ψυχή-στόμα των εραστών; Ποιες οι κινήσεις τους; Ποια η ελευθερία τους; Δύσκολο να αποτυπωθούν στο χαρτί, όταν λείπει η γνώση της εικόνας, μέγας ο φόβος να ολισθήσει ο συγγραφέας σε ευτράπελες περιγραφές, που ούτε την ιστορία δικαιώνουν, ούτε τον μύθο τους, ούτε τη λογοτεχνία. Η συνάδελφος Σόνια Ζαχαράτου προφανώς είχε υπ” όψιν της όλους αυτούς τους σκοπέλους προτού καταπιαστεί με τη συγγραφή του βιβλίου της «Τα νερά στα μάτια σου» (εκδόσεις Τόπος) και τους ξεπέρασε με ευκολία. Πολύ προσεκτικά ανατρέχει στις πηγές και με βάση αυτές πλάθει τους χαρακτήρες της. Και τι χαρακτήρες! Τι θέμα! Τι τόλμη! Γυναίκα αυτή καταπιάνεται με τον έρωτα δύο αντρών που άφησε εποχή και ενέπνευσε πολλούς συγγραφείς και ζωγράφους, του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού με τον νεαρό Αντίνοο. Ο έρωτας είναι θνησιγενής, αλλά πολλά απροσδόκητα κομίζει στους ερωτευμένους, τέτοια που ούτε να τα φανταστούν μπορούν όσοι δεν λαβώθηκαν από δαύτον.

Η συγγραφέας παρακολουθεί τα ταξίδια του αυτοκράτορα, τη γνωριμία του με τον νεαρό επαρχιώτη, στη Βιθυνία, την αρχαία Ρώμη, την αρχαία Αθήνα, Ελευσίνα, Αίγυπτο, στις ερήμους και στα νερά της Μεσογείου και του Νείλου. Στις σελίδες παρελαύνουν μεγαλοπρεπώς η εξομολόγηση, οι λέξεις του πάθους περισσότερο και όχι το ερωτικό σμίξιμο. Σαν μια ομολογία ενοχικής απελευθέρωσης ή απελευθερωτικής ενοχής μήπως; Μιλάει ο Αντίνοος: «Ματαίως προσπαθούσα να επανακτήσω τις εκθαμβωτικές αισθήσεις. Στυφή γεύση απογοήτευσης είχε πάρει τη θέση τους, γι” αυτό με ανυπομονησία περίμενα τις σπάνιες φορές που θα μου επιτρεπόταν να είμαι, έστω και για λίγο μόνος. Να μείνω μόνος! Ολομόναχος! Για ν” ανασυντάξω τη σκέψη μου, να συναρμολογήσω τα κομμάτια μου- μόνος- για να ορίσω τον εαυτό μου».

Βούτηξε στα βαθιά η συγγραφέας, αλλά βρήκε τη δύναμη και κολύμπησε. Και άντεξε, παρά το τολμηρόν του θέματός της. Προφανώς μιλάει η ίδια για την εξομολόγηση του έρωτα, την υποταγή του, τη σκληράδα του, το αλάφιασμά του, τον πόνο του, τη μοναξιά του (!) ακόμη. Ορκοι και δάκρυα διάχυτα, άρνηση του θανάτου αλλά και επιθυμία να χαθεί το σώμα και η μνήμη στην πεζότητα. Τρέμουλα και φόβος, εγκλήματα και κεραυνοί, όλα υπακούουν στη γραφίδα που θέλει να ξεσπάσει, να μιλήσει- να μιλήσει την κραυγή, εάν αυτό είναι δυνατόν- την κραυγή της παράλυσης μελών και νου και ψυχής. Αγγίγματα, ανάσες, ταχυπαλμίες, η αιωνιότητα που υποφέρει, που σπαρταρά, αλλά μένει πάντα. Νερά στα μάτια, αναγέννηση, ισορροπία. Λογοτεχνία.

_{Γιώργος Σταματόπουλος, Εφημερίδα των Συντακτών, 14.02.2013}

       Παρουσίαση στο περιοδικό Ακτή

  Στον λυρισμό του πάθους

Τη Σόνια Ζαχαράτου γοητεύουν τα λαμπερά σκοτάδια της ανθρώπινης ψυχής. Γι’ αυτό και στα έργα της διαλέγει ιστορίες πάθους, πόθων και παθών, με πρωταγωνιστές τα ίδια τα συναισθήματα μέσα από τα πρόσωπα της καθημερινότητας ή της ιστορίας, όπως της Μαρίας Θηρεσίας Καρλότας και του Αντίνοου, του συντρόφου του αυτοκράτορα Αδριανού, στο τελευταίο βιβλίο της «Τα νερά στα μάτια σου». Οδηγεί τους ήρωες στα όριά τους, τους δοκιμάζει στο φόβο, στον έρωτα, στη μοίρα και στην ανάγκη, δηλαδή στην αλήθεια της ζωής, ή αλλιώς στην απόλυτη ομορφιά· εκεί όπου, ανάμεσα στην ηθική και στην ελευθερία έχουν επιλέξει να ρισκάρουν τη γνώση και την επιθυμία σ’ ένα παιχνίδι φθοράς και αφθαρσίας, «του ασυμβίβαστου αθάνατου με την ανθρώπινη φύση».

Ο τίτλος του βιβλίου «Τα νερά στα μάτια σου» περιέχει αποστροφή, στοιχείο διαλόγου αλλά και μονολόγου, και προϊδεάζει για το θέμα και το ύφος του αφηγήματος. Ο νεαρός Αντίνοος, εραστής του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού, καθηλωμένος στο άγαλμά του στο σημείο του Νείλου όπου πνίγηκε, θυμάται, αναλογίζεται, απολαμβάνει, ταξιδεύει, υποφέρει, σωπαίνει, εξομολογείται και προσεύχεται στον αληθινό και μαζί ψυχοβόρο Έρωτα. «Μέσα από τούτα τα φωτεινά νερά, αρθρώνω τα σκοτάδια μου», λέει κάπου. Ακίνητος στου αιώνες ακούει τα νερά, που καταργούν το χρόνο και τον τόπο και αναγνωρίζουν τις πηγές τους στα μάτια του Αδριανού και ξεχύνονται, άλλοτε ορμητικά κι άλλοτε γαλήνια, στην απεραντοσύνη της ηδονής και του πόνου. «Δεν είχα ξαναδεί στη ζωή μου τέτοια μάτια. Νερένια μάτια. Πηγές μάτια. Πηγάδια μάτια. Άπατα μάτια. Ήταν σαν και τούτο το νερό που με σκεπάζει τώρα. Και ήταν σαν να βούλιαζα ολόκληρος μέσα στα ατέλειωτα νερά σου. Πνιγόμουν στα μάτια σου, στα νερά σου».

Μια λυρική αφήγηση πάθους σε πρώτο πρόσωπο επέλεξε η Σόνια Ζαχαράτου σ’ αυτό το βιβλίο της για να φωτίσει πρόσωπα κι εποχές, ήθη και χαρακτήρες. Η γραφή της είναι ρεαλιστική και ταυτόχρονα ποιητική, ελκυστική σαν εξομολόγηση και παραστατική σαν αλληγορία, με φιλοσοφικά και πολιτικά, ωστόσο, μηνύματα. Η Σόνια Ζαχαράτου κατέχει τα γλωσσικά μέσα για να δημιουργεί εντάσεις, να ζωντανεύει στιγμές, να προκαλεί συγκινήσεις και να επιτρέπει στον αναγνώστη να αντέχει τις αντιθέσεις και να χαίρεται το ταξίδι στα νερά του Έρωτα –ιαματικά ή καταστροφικά-, χωρίς να χάνεται. Έχει οδηγό του την αλήθεια, μόνον. Άλλωστε, στην ακροτελεύτια φράση του ο Αντίνοος ομολογεί «Βούλιαξα στων ματιών σου τα νερά»: αρχή, τέλος, τέλος κι αρχή του κόσμου (του).
 

_{Διονύσης Καρατζάς, Ακτή Κύπρου, Απρίλιος 2013}

-------------
Δείτε στον οδηγό ανάγνωσης τις πρώτες σελίδες του βιβλίου και τη συνέντευξη της Σ. Ζαχαράτου στην Τίνα Πανώριου για το περιοδικό Ραδιοτηλεόραση. Διαβάστε εδώ μια παρουσίαση του βιβλίου στο www.matia.gr και εδώ μια παρουσίαση και συνέντευξη στο www.diabazoume.gr.