1η έκδοση: Νοέμβριος 2010

Ο καθηγητής Σταύρος Κρητιώτης είναι βυθισμένος στις έρευνές του. Σταδιακά και απροσδόκητα μπαίνουν στη ζωή του τρεις γυναίκες. Από τη φοιτήτριά του τη Λητώ θα κλέψει τις ιδέες της: ήταν εκείνη που είχε ανακαλύψει ότι τα ψευδώνυμα του Ροΐδη αναγραμματιζόμενα γίνονται κρυφά μηνύματα προς τους αναγνώστες. Κι ήταν εκείνη που είχε εικάσει ότι ο Ροΐδης ίσως είχε προκαλέσει τον θάνατο του λογίου Παναγιώτη Πανά, επειδή εκείνος είχε μεταφράσει στα ελληνικά μιαν άλλη Πάπισσα Ιωάννα.
Από την αναγνώστριά του τη Μαριλένα θα κλέψει τον χρόνο της: τη βάζει ν’ αναζητήσει σε σκονισμένους τόμους την απαραίτητη για την έρευνά του προέλευση των ροΐδειων παραθεμάτων, αναδεικνύοντας όμως έτσι τη φανατική ερευνήτρια που εκείνη έκρυβε μέσα της.
Από τη συνεργάτιδά του την Ειρήνη θα κλέψει το ύφος της: λέξεις δικές της χώνει στο γραπτό του, μαζί με φράσεις που συνηθίζει να δανείζεται από όποιους ανελλιπώς διαβάζει.
Κι από τις τρεις αντέγραφε τις ζωές τους: θα τις έκανε μυθιστόρημα.
Ίσως γι’ αυτό βρέθηκε νεκρός ένα βράδυ: Ατύχημα;
Κάποτε όμως κάποιες αντιγραφές δεν είναι καθόλου απλές και τετριμμένες. Ιδίως αν πρόκειται για εικονικές αντιγραφές.
Κάποτε κάποια ατυχήματα είναι τόσο μα τόσο βολικά. Με μια συστάδα εκδοχών να γιγαντώνεται τριγύρω.
Και τότε πλέον το παιχνίδι μόνο ο αναγνώστης μπορεί να το ξεδιαλύνει...

Οι Εικονικές αντιγραφές συνδυάζουν με γοητευτικό τρόπο το ερευνητικό πάθος, τον διακειμενικό μόχθο, τις λογοτεχνικές εμμονές και τη φιλολογική περιέργεια. Το αποτέλεσμα είναι ένας ανεξάντλητος κειμενικός τόπος στον οποίο ο αναγνώστης βυθίζεται κατά το δοκούν.
Αντίστοιχο παράδειγμα στη λογοτεχνία με αυτό των Εικονικών Αντιγραφών είναι το τερατώδες σε όγκο Zettels Traum*, του γερμανού συγγραφέα Άρνο Σμιτ (Arno Schmidt, 1914-1979), που ορισμένοι αναγνώστες ορίζουν ως το γερμανικό Finnegans Wake.

Το ενδιαφέρον είναι ότι στις Εικονικές Αντιγραφές (συγκεκριμένα στις σελ. 178-180) ο συγγραφέας αναφέρεται εκτενώς στο Zettels Traum, τις τεχνικές ανάπτυξης του έργου, παρόμοιες με των Εικονικών Αντιγραφών σε τρίστηλη διάταξη, στις αντίστοιχες λογοτεχνικές εμμονές του Σμιτ (εκείνος για τον Πόε ο Κρητιώτης για τον Ροΐδη) κ.λπ. Είναι αλήθεια: η εκλεκτική τους συγγένεια είναι παραπάνω από προφανής.

Δείτε εδώ ένα βίντεο με το ξεφύλλισμα των Εικονικών Αντιγραφών και ένα με το ξεφύλλισμα του Zettels Traum, ώστε να κάνετε τη σύγκριση. 

_______________________________________________

* _{Το Zettels Traum (=Δελτάρια Ονείρου), ένα βιβλίο 1334 σελίδων σε σχήμα folio, εκδόθηκε το 1970. Έχει ευθεία αναφορά στο περίφημο όνειρο του υφαντή Νικ Μπότομ στο Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας του Σέξπιρ, δουλεύτηκε μέσα από 130.000 δελτάρια (γι’ αυτό και ο τίτλος) και η ιστορία του είναι απλή: ένα ζευγάρι με την κόρη τους συζητούν στην εξοχή με ένα φίλο ειδικό στα ζητήματα λογοτεχνίας. Το ζευγάρι μεταφράζει Έντγκαρ Άλαν Πόου (το ίδιο έκανε και ο Σμιτ) και συζητά τα σχετικά προβλήματα με τον φίλο που ενδιαφέρεται ερωτικά και για την κόρη.}
 

Μια παρουσίαση στο "Επτά" της Ελευθεροτυπίας

Γνωστός από το «Μηνολόγιο ενός απόντος» («Πόλις»), ο Κρητιώτης συνυπογράφει ένα ακόμη ακόμη διακειμενικό παζλ, δομημένο πάνω σε τρεις ξεχωριστές ιστορίες που ξεδιπλώνονται σε ισάριθμες στήλες ανά σελίδα του βιβλίου, διατηρώντας το δικό τους τέλος η καθεμιά. Μια «παιγνιογραφία» που αρδεύει το υλικό της από την πνευματική παρακαταθήκη του Ροΐδη και τα φιλολογικά δεδομένα γύρω από την «Πάπισσα Ιωάννα», και η οποία θα μπορούσε να διαβαστεί σαν μια μέρα από τη ζωή ενός παθιασμένου ερευνητή, με τις πεζές αλλά και με τις ποιητικές της στιγμές.

_{Ελευθεροτυπία, "Επτά" 20.02.2011}

Στον Οδηγό Ανάγνωσης μπορείτε να διαβάσετε τις αναφερθείσες σελίδες των Εικονικών Αντιγραφών όπου ο συγγραφέας εξηγεί την εκλεκτική του συγγένεια με το Zettels Traum.