Στα 130 χρόνια ύπαρξής της ως επιστήμης, η ψυχολογία δεν έχει καταλήξει σε μια αποδεκτή από όλους ενιαία θεωρία. Έχει όμως να επιδείξει έναν τεράστιο αριθμό ερευνητικών πορισμάτων που ανήκουν σε μια ευρύτατη ποικιλία περιοχών έρευνας και εφαρμογών. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν μερικά που άφησαν εποχή όχι μόνο για την απήχηση που είχαν στο ευρύτερο κοινό, αλλά κυρίως για την επιρροή που άσκησαν και ασκούν στους υπόλοιπους ερευνητές.
Στο βιβλίο του Σαράντα Μελέτες που άλλαξαν την Ψυχολογία, ο Roger R. Hock συγκέντρωσε τις σημαντικότερες από αυτές τις έρευνες-ορόσημα και τις παρουσιάζει ταξινομημένες ανά τέσσερις σε δέκα περιοχές ψυχολογικής γνώσης:
Βιολογία και Ανθρώπινη Συμπεριφορά, Αντίληψη και Συνειδητότητα, Μάθηση και Εξαρτημένη Μάθηση, Νοημοσύνη, Νόηση και Μνήμη, Ανθρώπινη Ανάπτυξη, Συναισθήματα και Κίνητρα, Προσωπικότητα, Ψυχοπαθολογία, Ψυχοθεραπεία, Κοινωνική Ψυχολογία.


Οι έρευνες που περιλαμβάνονται σ’ αυτό το βιβλίο έχουν επιλεγεί προσεκτικά από ένα πλήθος μελετών που εμφανίζονται σε επιστημονικά εγχειρίδια ή περιοδικά ψυχολογίας, καθώς και ανάμεσα από μελέτες που προτείνονται από ηγετικές μορφές στους πολυάριθμους ψυχολογικούς κλάδους.

Η επιλογή σαράντα ερευνών φαίνεται ρεαλιστική, τόσο από ιστορική άποψη, όσο και από πλευράς επιθυμητών διαστάσεων του βιβλίου. Οι μελέτες που προκρίθηκαν είναι πιθανώς οι πιο ονομαστές, οι πιο σημαντικές και αυτές που άσκησαν τη μεγαλύτερη επίδραση στην ιστορία της ψυχολογίας. O συγγραφέας χρησιμοποιεί τη λέξη πιθανώς επειδή κάποιοι από τους αναγνώστες του βιβλίου ίσως αμφισβητήσουν ορισμένες από τις επιλογές.

Ένα πράγμα είναι βέβαιο: Δεν υπάρχει μοναδικός κατάλογος 40 μελετών ο οποίος θα μπορούσε να ικανοποιήσει τους πάντες. Ωστόσο, οι συμπεριλαμβανόμενες έρευνες εξακολουθούν να αποτελούν τα πιο συχνά κείμενα αναφοράς από μέρους άλλων ερευνητών, προκάλεσαν τον πιο ζωηρό αντίλογο όταν δημοσιεύτηκαν, αποτέλεσαν έναυσμα για την περισσότερη μεταγενέστερη συναφή έρευνα, άνοιξαν νέα πεδία επιστημονικής διερεύνησης και άλλαξαν ριζικά τη γνώση μας για την ανθρώπινη συμπεριφορά.

Στο βιβλίο δεν έχουν περιληφθεί οι πρωτότυπες μελέτες στην ολότητά τους. Ο συγγραφέας τις πραγματεύεται και τις έχει συνοψίσει με ομοιόμορφο τρόπο σε όλο το βιβλίο, με σκοπό να βοηθήσει στην πληρέστερη κατανόησή τους. Το κάθε ανάγνωσμα περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

1. Ακριβή αναφορά στην πηγή όπου μπορεί να βρεθεί η πρωτότυπη έρευνα.
2. Μία σύντομη εισαγωγή όπου περιγράφεται περιληπτικά το επιστημονικό υπόβαθρο που οδήγησε στη συγκεκριμένη έρευνα, καθώς και οι λόγοι για τους οποίους ο εκάστοτε ερευνητής προχώρησε στη διεξαγωγή της.
3. Τις θεωρητικές προτάσεις ή υποθέσεις στις οποίες στηρίζεται η έρευνα.
4. Λεπτομερή περιγραφή του πειραματικού σχεδίου και των μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν στη διεξαγωγή της έρευνας. Όπου κρίθηκε απαραίτητο, έχουν συμπεριληφθεί στοιχεία για το ποιοι ήταν οι συμμετέχοντες στην έρευνα και με ποιο τρόπο εξασφαλίστηκε η συμμετοχή τους. Περιγράφονται επίσης οι τυχόν συσκευές και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν, καθώς και οι διαδικασίες που τηρήθηκαν κατά τη διεξαγωγή της έρευνας.
5. Περίληψη των ερευνητικών αποτελεσμάτων με τρόπο σαφή και κατανοητό, χωρίς πολλή τεχνική-επιστημονική και στατιστική γλώσσα.
6. Ερμηνεία των ευρημάτων, βασιζόμενη στη συζήτηση αυτών από τον ίδιο τον συγγραφέα στο πρωτότυπο άρθρο.
7. Εξήγηση της σπουδαιότητας της μελέτης για την επιστήμη της ψυχολογίας.
8. Σύντομη αναφορά σε σύμφωνα ή αντίθετα ευρήματα από μεταγενέστερη έρευνα, καθώς και μεταγενέστερες αμφισβητήσεις ή κριτικές από άλλους ειδικούς του τομέα.
9. Μία ενδεικτική παράθεση πρόσφατων εφαρμογών και παραπομπών στη συγκεκριμένη μελέτη από άλλα άρθρα, προκειμένου να καταδειχθεί η συνεχιζόμενη επίδρασή της.
10. Παραπομπές σε άλλα κείμενα προς ανάγνωση, για πρόσθετη και εκσυγχρονισμένη ενημέρωση σχετικά με το θέμα της έρευνας.

Οι επιστήμονες συχνά μεταχειρίζονται γλώσσα δυσνόητη (ακόμα και για άλλους επιστήμονες). Πρωταρχικός σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να καταστήσει τις ανακαλύψεις στις οποίες αναφέρεται κατανοητές και προσπελάσιμες στον αναγνώστη και να του μεταδώσει κάτι από την έξαψη και τη συγκίνηση που τις συνόδευσαν.
Όπου ο Roger Hock το θεώρησε αναγκαίο και εφικτό, έκανε ορισμένες επεμβάσεις και απλουστεύσεις στις περιγραφόμενες μελέτες, πάντοτε όμως με προσοχή, έτσι ώστε να διαφυλάσσεται το νόημα και η κομψότητα της αρχικής εργασίας, όπως και να αποσαφηνίζεται πλήρως ο αντίκτυπος που είχε η έρευνα.

Το βιβλίο του Hock αποτελεί ιδανική εισαγωγή στην ψυχολογία για όλους τους φοιτητές που επιθυμούν είτε να αρχίσουν τις σπουδές τους στην ψυχολογία είτε να πληροφορηθούν μέσα σε ένα εξάμηνο για το τι έχει κατορθώσει να ανακαλύψει η ψυχολογική έρευνα στις καλύτερες στιγμές της και έτσι να αποκτήσουν μία ευρεία άποψη των κλάδων της ψυχολογίας με βάση μερικά από τα σημαντικότερα επιτεύγματα σε κάθε κλάδο.

Σημείωση: για την ορολογία του μεταφρασμένου τόμου χρησιμοποιήθηκε το Λεξικό Ψυχολογίας των Α. Χουντουμάδη και Λ. Πατεράκη (Εκδόσεις Τόπος, Αθήνα 2008).

-------------------------------------------------------------------------

Διαβάστε στον Οδηγό Ανάγνωσης τον πρόλογο του συγγραφέα, το προοίμιο του επιμελητή καθώς και τα περιεχόμενα του σημαντικού αυτού τόμου.