Εξώφυλλο & Δελτίο τύπου

1η έκδοση Ιούνιος 2024

Τα τελευταία χρόνια η Ακροδεξιά μετατοπίζεται από το περιθώριο στο κέντρο της πολιτικής ζωής στη Δύση. Με πρωταγωνιστικό ρόλο σε ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, από τον σκανδιναβικό Βορρά μέχρι την Ιταλία, διεκδικεί με αξιώσεις τη γαλλική προεδρία ύστερα από το σοκ των ευρωεκλογών, τον Ιούνιο του 2024. 

Πώς φτάσαμε ως εδώ και πώς μπορεί να αναχαιτιστεί αυτό το γκρίζο κύμα; Στο νέο του βιβλίο, ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου επιχειρεί να μας ξεναγήσει στις μεταμορφώσεις και στους ρόλους που διαδραματίζει ο μεταφασισμός στη μεταπολεμική Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική του Τραμπ, στη Βραζιλία του Μπολσονάρο, στην Αργεντινή του Μιλέι και στις τραγωδίες της Ουκρανίας και της Γάζας.

Η περιήγηση του συγγραφέα σε 32 χώρες και σε βάθος οκτώ δεκαετιών υποστηρίζει δύο ενοχλητικές, για ορισμένους, αλήθειες: ότι η Ακροδεξιά δεν θα είχε φτάσει εδώ που έφτασε χωρίς τη συνενοχή του «Ακραίου Κέντρου»∙ και ότι δεν είναι δυνατόν να περιθωριοποιηθεί αν δεν ανατραπεί η δυστοπική κοινωνική πραγματικότητα, που υποτάσσει τη συνείδηση του πολίτη στο ζωώδες ένστικτο για την επιβίωση του ισχυρότερου.

Διαβάστε εδώ αποσπάσματα από την εισαγωγή και τον επίλογο του βιβλίου Πριν (08/07/2024).

Ακούστε εδώ  τη συνέντευξη του συγγραφέα στην εκπομπή "Αίθουσα Σύνταξης" και τον Γιώργο Μητράκη ERT 102FM (25/07/2024). 

Συνέντευξη του συγγραφέα στον Γιάννη Κιμπουρόπουλο για την Εφ. Συντακτών
«Η Νέα Ακροδεξιά προβάλλει τη χρησιμότητά της στις άρχουσες τάξεις»

Τι είναι το «Γκρίζο Κύμα» πάνω στο οποίο πλέει η Ακροδεξιά της εποχής μας, η οποία δεν είναι ακόμη φασισμός, αλλά μπορεί να εξελιχθεί σε νεοφασισμό; Τι διαφέρει η νέα από την παλιά Ακροδεξιά; Ποιοι την τροφοδοτούν; Πώς συναλλάσσεται με τις άρχουσες τάξεις για να εξασφαλίσει τη στήριξή τους; Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Πέτρος Παπακωνσταντίνου, στις 288 σελίδες του νέου βιβλίου «Το Γκρίζο Κύμα», καταγράφει εκτενώς και αναλύει το πιο εκτεταμένο διεθνές ρεύμα ακροδεξιάς προέλασης από τη δεκαετία του 1930 και μας μιλά για τις «πηγές» του και τους κινδύνους του.

● Στο νέο βιβλίο σου διατρέχεις εξελίξεις, εκδοχές και μεταμορφώσεις της Ακροδεξιάς 80 χρόνων και περίπου στο μισό του πλανήτη, Ευρώπη και Αμερική. Εκπλήσσεται κανείς από την τεράστια «βιοποικιλότητα» της Ακροδεξιάς και τις αντιφατικές εκδοχές της, οπότε προκύπτει το ερώτημα: ποια βασικά κοινά στοιχεία δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό ενός πολιτικού σχηματισμού ως ακροδεξιού;
Ουδείς μπορεί να υποτιμήσει τις διαφορές ανάμεσα σε εγκληματικές, ανοιχτά φιλοναζιστικές οργανώσεις τύπου Χρυσή Αυγή και στον «κατοικίδιο» μεταφασισμό τύπου Λεπέν και Μελόνι. Ωστόσο τα κοινά σημεία είναι εξίσου σημαντικά: το σύμπλεγμα ρατσισμού - εθνικισμού - νατιβισμού. Η έμμονη ιδέα ότι η περιούσια εθνοτική ομάδα, με το μοναδικό ιστορικό πεπρωμένο, απειλείται από εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς. Η υποταγή της Δημοκρατίας και των οικουμενικών δικαιωμάτων στην εξουσία και το ένστικτο του χαρισματικού ηγέτη. Η αβυσσαλέα εχθρότητα στον σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό. Αυτή η ευρεία κοινή βάση συντηρεί τον διαρκή κίνδυνο μετατροπής του μεταφασισμού σε καραμπινάτο νεοφασισμό, αν εμφανιστούν ακραίες καταστάσεις κοινωνικής ή εθνικής κρίσης.

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
του Γ. Κιμπουρόπουλου, Εφ. Συντακτών 30/06/2024

Συνέντευξη στη Μαρία Λούκα για το News 24/7
Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου με μεγάλη εμπειρία στο διεθνές ρεπορτάζ και την ανάλυση, μας φέρνει μια ενδελεχή μελέτη της σύγχρονης ακροδεξιάς σε παγκόσμια κλίμακα, αντλώντας στοιχεία από 32 χώρες και τοποθετώντας σε βάθος οχτώ δεκαετιών τα κρίσιμα ορόσημα.

Κάποια βιβλία, λένε, έρχονται τη στιγμή που πρέπει. Το βιβλίο του Πέτρου Παπακωνσταντίνου “Το γκρίζο κύμα: Η νέα ακροδεξιά και οι συνεργοί της” που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Τόπος, ανήκει σ’ αυτή την κατηγορία. Έφτασε όντως σε μια ζοφερή ιστορική περίοδο, όπου ένα κομμάτι της κοινωνίας παρακολουθεί σαστισμένο και ανήσυχο την ανοδική πορεία της ακροδεξιάς σε διάφορες χώρες, όπως αποτυπώθηκε και στα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών.

Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου με μεγάλη εμπειρία στο διεθνές ρεπορτάζ και την ανάλυση, μας φέρνει μια ενδελεχή μελέτη της σύγχρονης ακροδεξιάς σε παγκόσμια κλίμακα, αντλώντας στοιχεία από 32 χώρες και τοποθετώντας σε βάθος οχτώ δεκαετιών τα κρίσιμα ορόσημα. Βέβαια, το βιβλίο δεν είναι μόνο μια χαρτογράφηση γεγονότων και τάσεων.

Σκάβει κάτω από τα εκλογικά ποσοστά για να βρει τις πολιτικές ευθύνες που άνοιξαν το δρόμο στην ακροδεξιά, κάνει σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές συνδέσεις, καταγράφει τον παλμό της αγωνίας, επισημαίνει τον κίνδυνο αλλά δε μεμψιμοιρεί, καθώς εμφορείται από την αντίληψη ότι τίποτα δεν είναι εξαρχής χαμένο και κανένα σενάριο δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τελεολογία που οδηγεί στην παραίτηση. Αρκεί, φυσικά να παρθούν οι αναγκαίες κοινωνικές και πολιτικές πρωτοβουλίες.

Υπάρχει δυνατότητα αντιστροφής και αυτό φάνηκε με ανακούφιση και συγκίνηση την προηγούμενη Κυριακή στις βουλευτικές εκλογές της Γαλλίας με την ελπιδοφόρα πρωτιά του Λαϊκού Μετώπου. Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να πιάσουμε ορισμένα από αυτά τα φλέγοντα θέματα στη συζήτηση που κάναμε.

Πέτρο το βιβλίο σου είναι μια χαρτογράφηση και ανάλυση της ακροδεξιάς σε διεθνές επίπεδο, κάτι που προϋποθέτει μεγάλη έρευνα. Διέβλεπες τον κίνδυνο και αποφάσισες να ασχοληθείς με αυτό;
Ακριβώς. Η επαγγελματική μου δραστηριότητα δυστυχώς μου έδινε ερεθίσματα, διότι τα τελευταία χρόνια είχαμε μια απότομη εκτίναξη της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, τη Βόρεια και Νότια Αμερική και σε διάφορα σημεία του κόσμου. Από τον Τραμπ μέχρι τον Μπολσονάρο, έναν φασιστοειδή πρόεδρο που χρεώνεται μια καταστροφική διαχείριση της πανδημίας και της κλιματικής κρίσης φτάσαμε στον Χαρβει Μιλει, αυτό τον ανεκδιήγητο τύπο που βγήκε πρόεδρος της Αργεντινής. Παράλληλα είχαμε ένα φαινόμενο ντόμινο στην Ευρώπη από τον σκανδιναβικό βορρά μέχρι την Ιταλία της Μελόνι. Όλα αυτά με ώθησαν στο να γράψω το βιβλίο, ειδικά όταν διαφάνηκε πως οι Ευρωεκλογές θα αποτελέσουν ένα αρνητικό ορόσημο, πράγμα που επαληθεύτηκε. (...)

Διαβάστε τη συνέντευξη εδώ 
Μ. Λούκα, News 24/7 (21/07/2024)

Παρουσίαση από τον Μ. Τόσκα για το olafaq.gr
Η Νέα Ακροδεξιά και οι συνεργοί της σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο.

(...) Σε αυτή τη νέα κυκλοφορία βλέπουμε τον τρόπο με τον οποίο η Ακροδεξιά σε διάφορες εκφάνσεις της επιβίωσε στον χρόνο, ανασυντάχθηκε και σταδιακά μετατοπίζεται από το περιθώριο στο κέντρο της πολιτικής ζωής στη Δύση. Δύο ερωτήματα είναι σημαντικά: Πώς φτάσαμε ως εδώ και τι μπορεί να οδηγήσει σε ανάσχεση του ρεύματος; Με ψύχραιμη ματιά ο συγγραφέας απαντάει και στα δύο. Ύπουλος ο ρόλος του “ακραίου κέντρου” που συντηρεί μία κατάσταση, η οποία ενδέχεται όμως να το ξεπεράσει. Η συνδιαλλαγή δεν είναι πάντα η καλύτερη λύση. Η σημερινή κοινωνική πραγματικότητα δίνει το δικαίωμα ενεργοποίησης των πιο άγριων ενστίκτων έναντι της λογικής, καθώς ο ίδιος ο νεοφιλελευθερισμός και το κυρίαρχο σύστημα “πυροβολούν” τα πόδια τους.

Η απληστία αποτελεί έναν πολύ κακό σύμμαχο. Η μεταβολή της παγκόσμιας οικονομίας και η άνευ όρων παράδοση των κρατών στους νόμους της αγοράς οδηγεί στο χάος. Οι πολίτες αναζητούν φόρμουλα προστασίας, αλλά καθημερινά αντιλαμβάνονται πως είναι ολοένα και πιο αδύναμοι. Αυτό το αίσθημα της μοναξιάς εντείνεται όσο πιο ευάλωτος νιώθει ο καθένας μας. Όπως εύστοχα σημειώνει ο Παπακωνσταντίνου: «Από την εκλογή Τραμπ και το Brexit φάνηκε η ικανότητα της εθνικιστικής Δεξιάς να ηγεμονεύει στο λαϊκό ρεύμα της αγανάκτησης εναντίον των οικονομικών και πολιτικών ελίτ, φορώντας δημαγωγικά τον μανδύα της αντισυστημικής δύναμης».

Έχουν βρει τον τρόπο να χειρίζονται εξαιρετικά τα μέσα της εποχής. Τα social media αποτελούν ένα παράδειγμα. Το μεγάλο θέμα που τους κρατάει ελεγχόμενους ως ένα κομμάτι κι αυτό συμβαίνει και στην Ελλάδα, είναι πως υπάρχουν αντιφατικές εκδοχές της Ακροδεξιάς που ακόμα αυτά που τους χωρίζουν στα μάτια τους είναι περισσότερα από όσα τους ενώνουν και δυσκολεύονται να συσπειρωθούν δίνοντας προοπτική εξουσίας. Η διαχρονική σχέση Ακροδεξιάς και κεφαλαίου οδηγεί στη νομιμοποίησή της κι ας μη θέλουμε να το δούμε ή ντρεπόμαστε ως κοινωνία να το αποδεχθούμε. Μέσα από όλα αυτά στον ιστό κυριαρχεί ο νόμος της ζούγκλας. “αφού δεν μπορούμε να τα βάλουμε με τους δυνατούς που μας ρίξανε στα βράχια, ας επιβιώσουμε εις βάρος των πιο αδύναμων – των μεταναστών, των μειονοτήτων, όσων δεν έχουν στον ήλιο μοίρα”. Αυτό οδηγεί στον κοινωνικό κανιβαλισμό και σε μία διαδρομή χωρίς επιστροφή. (...)

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
γράφει ο Μ. Τόσκας, olafaq.gr (02/09/2024)

Το Αίνιγμα Του Μεταφασισμού, γράφει ο Γιώργος Λαουτάρης

Το πώς μια εμβριθής δημοσιογραφική έρευνα σε δεκάδες χώρες και σε βάθος δεκαετιών μπορεί να φωτίσει κοινωνικά και πολιτικά φαινόμενα που φαντάζουν σε πρώτη ανάγνωση ανεξήγητα αποδεικνύει με το τελευταίο του βιβλίο ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος αυτή τη φορά αναμετρήθηκε με την άνοδο των νέων ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη και τη χώρα μας. Το βιβλίο του Το γκρίζο κύμα από τις εκδόσεις Τόπος εκτός από μια στέρεη πολιτική ανάλυση, συνιστά και έναν ακριβή χάρτη για την Ευρώπη και όλο τον κόσμο ενός δυσανάγνωστου ρεύματος που πολλοί μισούν αλλά λίγοι καταλαβαίνουν. 
Ο συγγραφέας υιοθετεί τον όρο του Έντσο Τραβέρσο που πρώτος περιέγραψε τον μεταφασισμό, ένα κίνημα το οποίο δεν κινητοποιεί τις μάζες όπως έκανε ο ιστορικός φασισμός του Χίτλερ και του Μουσολίνι, αλλά προσελκύει «εξατομικευμένους καταναλωτές που γίνονται φτωχότεροι». Πρόκειται για κόμματα που έχουν αποστασιοποιηθεί -υποκριτικά ή πραγματικά- από τις νεοφασιστικές τους ρίζες και πλέον δηλώνουν αφοσίωση στην κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Κωδικοποιώντας μερικά χαρακτηριστικά του πολιτικού λόγου που παράγεται από τα κόμματα αυτά, η ανάλυση ξεχωρίζει μεταξύ άλλων την αίσθηση μιας κατακλυσμιαίας κρίσης, την προβολή της ανωτερότητας μιας συγκεκριμένης εθνικής ή φυλετικής ομάδας, την πίστη ότι η «δική μας» ομάδα αποτελεί θύμα, την πίστη σε έναν εθνικό ηγέτη και τη ροπή προς τη βία.
Εντρυφώντας στα σύγχρονα χαρακτηριστικά του ρεύματος, ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου σημειώνει τη δυνατότητα που έχει πλέον η Ακροδεξιά «να διεμβολίζει μέσω της ξενοφοβίας και του ρατσισμού εργατικά στρώματα σε συνθήκες αυξανόμενης οικονομικής ανασφάλειας». (...)

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Γ. Λαουτάρης (06/10/2024)
 

Συνέντευξη στην Φωτεινή Λαμπρίδη
Μεταφασισμός: Ζούμε καταστάσεις που δεν ζήσαμε ούτε τη δεκαετία του ’30

«Η ακροδεξιά δεν θα είχε φτάσει ως εδώ χωρίς την ανοχή και τη συνενοχή σε κάποιες περιπτώσεις του ακραίου κέντρου» λέει στο tvxs.gr ο δημοσιογράφος Πέτρος Παπακωνσταντίνου με αφορμή το πολύ ενδιαφέρον νέο βιβλίο του «Το γκρίζο κύμα – Η νέα Ακροδεξιά και οι συνεργοί της» (εκδόσεις Τόπος). Για να αναλύσει το φαινόμενο της μετατόπισης της ακροδεξιάς από το περιθώριο στο κέντρο της πολιτικής ζωής στη Δύση, περιηγείται σε 32 χώρες και σε βάθος 80 ετών, σημειώνει άβολες αλήθειες όπως το πως μεταπολεμικά τοποθετήθηκαν ως θύλακες στο στελεχιακό δυναμικό των κρατών ακροδεξιοί και ναζί και σκιαγραφεί το πρόσωπο του μεταφασισμού από την Αμερική του Τραμπ, τη Βραζιλία του Μπολσονάρο, την Αργεντινή του Μιλέι, έως τις χώρες της Ευρώπης με πιο πρόσφατο το παράδειγμα της Γαλλίας.

Το κύμα είναι γκρίζο και όχι μαύρο γιατί όπως εξηγεί στη συνέντευξη που ακολουθεί «…είναι μεταφασισμός. Δεν έρχονται με τάγματα εφόδου ακόμα, αλλά από τα ΜΜΕ που τους εξαγνίζουν. Ακόμα δεν έχουμε φτάσει στον καθαρό φασισμό, αλλά ο κίνδυνος να φτάσουμε με μια νέα οικονομική κρίση που θα οδηγήσει στην αναζωπύρωση εθνικισμών είναι υπαρκτός. Και θα θέσει σε δοκιμασία την ίδια την ύπαρξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Στο βιβλίο καλύπτεις ένα μεγάλο γεωγραφικό φάσμα 32 χωρών αλλά και ιστορικό, εξηγώντας τις απαρχές του φαινομένου αλλά και για να υπογραμμίσεις που ενέργησαν οι θύλακες της. Δώσε μας μερικά παραδείγματα.
Η αλήθεια είναι πως δεν έπαψε ποτέ η ακροδεξιά να υπάρχει ειδικά στην Ευρώπη, Η Ευρώπη ήταν και ιστορική μήτρα της ακροδεξιάς με τις χειρότερες εκδοχές, τον Ιταλικό φασισμό και τον Γερμανικό ναζισμό. Μετά τον Β παγκόσμιο πόλεμο αυτό το ρεύμα που αιματοκύλισε την ανθρωπότητα, κατέκτησε τις εργατικές τάξεις σε μεγάλο βαθμό της Ιταλίας και της Γερμανίας και ένα μέρος τους δεν έπαψε να υπάρχει παρότι λούφαξε. Απλά δεν μπορούσε να ασκεί πρωταγωνιστικό ρόλο, νόμιμο στην πολιτική ζωή.
Δυστυχώς όμως οι σύμμαχοι της από εδώ πλευράς, οι Αμερικανοί πρώτα απ’όλα, για τις ανάγκες του νέου ψυχρού πολέμου που ξεκίνησε αμέσως μετά το τέλος του Β παγκοσμίου πολέμου, έκριναν χρήσιμους τους παλιούς εχθρούς.

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
tvxs, Φωτεινή Λαμπρίδη (08/10/2024)

Συνέντευξη στο Kontra Channel

Συνέντευξη του συγγραφέα στο ATTICA TV

Συνέντευξη του συγγραφέα στον Π. Καρβουνόπουλο για το Militair News

***

Παρουσίαση του βιβλίου στην ΕΣΗΕΑ, Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου 2024. 
Για το βιβλίο μίλησαν οι: Φωτεινή Βάκη (αναπληρώτρια καθηγήτρια της ιστορίας της φιλοσοφίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο), Θανάσης Καμπαγιάννης, (δικηγόρος, συνήγορος πολιτικής αγωγής στη δίκη της Χρυσής Αυγής), Διονύσης Τσακνής (συνθέτης, στιχουργός) και ο συγγραφέας. Την εκδήλωση συντόνισε  η δημοσιογράφος Τζούλη Τσίγκα.