Εξώφυλλο & Δελτίο τύπου

1η έκδοση: Νοέμβριος 2023

* Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση.

∆εν υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα στο σώµα της οποίας να έχουν εγγραφεί τόσο έντονα και τόσο καθοριστικά τα ρεύµατα που επιχείρησαν να αλλάξουν την πορεία της ανθρωπότητας: δηµοκρατία, φασισµός, σοσιαλισµός. Σε αυτό το πυκνό στην υφή του και πολύµορφο σπονδυλωτό µυθιστόρηµα οι αναγνώστες βιώνουν τις µεταµορφώσεις της πόλης του Βερολίνου τα τελευταία εκατό χρόνια και γίνονται κάθε φορά µάρτυρες µιας άνευ προηγουµένου ανασύστασής του από τα ερείπια.

Στη «Νύχτα της Βαϊµάρης» (’20) η απρόσµενη πρόσκληση για δείπνο στο διαµέρισµα ενός εν αποστρατεία ταγµατάρχη εκθέτει τον νεαρό Γκερτ και τη σύντροφό του Μάργκοτ στα θέλγητρα και στους κινδύνους της περιόδου. Στην «Εποχή της ειλικρίνειας» (’40) µια γυναίκα καταγράφει σε ηµερολόγιο τον αγώνα της να επιβιώσει στη διάρκεια της ρωσικής κατοχής. Στη «Συνωµοσία αντικειµένων» (’60) ο Μάρκους φυλακίζεται από τη Στάζι όταν επιχειρεί να περάσει το Τείχος. Κατά τη δεκαετία της οικονοµικής ακµής (’80) οι κάτοικοι επιδίδονται µε µανία στη διαρκή περι­ποίηση των προσόψεων των κτιρίων, ενώ στον «Ιχνηλάτη» (’00) η τεχνολογία των αρχών του νέου αιώνα και η αναµέτρηση µε ένα δασόβιο πλάσµα γίνονται αφορµή για να αναθεωρήσει ο Ντίτερ τη ζωή του. Στην «Ιστορία της τελευταίας στιγµής» (2020) η καθηµερινότητα ενός ηλικιωµένου ζευγαριού διαταράσσεται από µια πρωτοφανή πανδηµία.

Έξι δεκαετίες, έξι σηµεία καµπής στην ιστορία του Βερολίνου και κατ’ επέκταση ολόκληρης της Ευρώπης σε ένα συναρπαστικό µυθιστόρηµα το οποίο ανιχνεύει τις δυνάµεις που διαµόρφωσαν την ταυτότητα του σύγχρονου Ευρωπαίου. Αποτυχίες, πόλεµοι, µαταιώσεις, ανεκπλήρωτες υποσχέσεις και χαµένες προσδοκίες ενός λαµπρού µέλλοντος που ανατράπηκε αιφνιδιαστικά, ιδωµένα µέσα από τον φακό του σήµερα και της φαινοµενικής διαύγειας που επιτρέπει η απόσταση από τα περασµένα. Στο κάτω κάτω, η απόσταση αυτή είναι ένα από τα µεγαλύτερα ψέµατα της Ιστορίας.

«Παρά την αψεγάδιαστη εµφάνισή του, το Χωριό µας υπόκειται όπως κάθε πράγµα στον χρόνο, και υπάρχει πάντοτε κάποιος σοβάς που µε την πάροδο των µηνών υποκύπτει στο ξεφλούδισµα· κάποια πατάτα που µαυρίζει λαθραία ανάµεσα στις ζωντανές φυτείες· κάποιο παλιό αρχοντικό του οποίου
η παλαιότητα αµφιταλαντεύεται ανάµεσα στη µεγαλόπρεπη µνηµειακότητα και στο κατσούφιασµα του αληθινού γήρατος. Οι εργασίες µας σχετικά µε την αποκατάσταση και τη συντήρηση του Χωριού δεν έχουν να κάνουν λοιπόν τόσο µε τον µόχθο των χεριών (τις περισσότερες φορές ένα απλό βάψιµο, ένα γρήγορο κλάδεµα ή ένας πιο κολακευτικός φωτισµός κάνουν τη δουλειά τους µια χαρά), όσο µε τον κόπο των µατιών µας. ∆εν υπάρχει βολικότερη κρυψώνα για κάθε λογής ατέλεια και σήψη από το εκθαµβωτικό θέαµα που παρέχουν οι προσόψεις των κτιρίων µας. Αν αφεθείς να παρασυρθείς από την εντυπωσιακή λάµψη που εκπέµπουν τα γύρω κτίρια, εύκολα µπορείς να αγνοήσεις τις ανεπαίσθητες παραµορφώσεις που έχουν επέλθει εδώ κι εκεί…»
_{(απόσπασμα από τη δεκαετία '80)}

Διαβάστε εδώ την προδημοσίευση του βιβλίου στη Bookpress. 
O συγγραφέας μιλάει για το μυθιστόρημά του στον Δημήτρη Μεϊδάνη, σε Πρώτο Πρόσωπο Δεύτερο Πρόγραμμα ΕΡΤ. Ακούστε το podcast εδώ (16/02/2024).
Διαβάστε εδώ μια βιβλιοπαρουσίαση στο Οfflinepost από την Αριάδνη – Παναγιώτα Φατσή (16.12.2023).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος για την Βookpress
Με το βλέμμα στραμμένο «έξω»:
Τρία μυθιστορήματα Ελλήνων συγγραφέων ανοίγονται στον μεγάλο ορίζοντα
Το έπος του Βερολίνου 

Μακριά από το ελληνικό περιβάλλον, o Γιώργος Παναγή καταγράφει την ιστορίας μιας πόλης ορόσημο για την Ευρώπη, το Βερολίνο. Το σπονδυλωτό μυθιστόρημά του Χωριό Ποτέμκιν (εκδ. Τόπος) παρουσιάζει την ιστορία της γερμανικής πόλης, αλλά ουσιαστικά είναι και ένα κοίταγμα στην ιστορία της Ευρώπης.

Από την Βαϊμάρη του ‘20 έως τη ρωσική κατοχή τη δεκαετία του ‘40 και από τα μουντά χρόνια της Στάζι (δεκαετία του ‘60) έως την Πτώση του Τείχους (δεκαετία του ‘80), την οικονομική εκτόξευση στις αρχές του 2000 και την ζοφερή κατάσταση της περιόδου του κορωνοϊού, το Βερολίνο όριζε (ή επηρέασε δραστικά) αρκετές φορές τα τεκταινόμενα στην υπόλοιπη ήπειρο.

Οι ήρωες του Παναγή βιώνουν αυτές τις ιστορικές στιγμές με άμεσο τρόπο. Είναι δρώντες, αλλά και παίγνια. Εγγράφουν υποθήκες για ένα καλύτερο αύριο, αλλά συνάμα βλέπουν και το γκρέμισμα των ονείρων τους. Πρόκειται για ζωές ματαιωμένες, γεμάτες ανεκπλήρωτα σχέδια, προσδοκίες που πήγαν στράφι, καθώς έγιναν έρμαια της ιστορικής συγκυρίας.

Κάθε πόλη μοιάζει στη χαρά της, αλλά βιώνει με διαφορετικό τρόπο τη δυστυχία της. Το Βερολίνο των τελευταίων εκατό χρόνων είναι μια πόλη που αξίζει κανείς να ανιχνεύσει όχι μόνο ιστορικά και πολιτικά, αλλά και μυθιστορηματικά.

Διαβάστε το άρθρο εδώ
Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος, Bookpress 12.12.2023

Συνέντευξη του συγγραφέα στον Διονύση Μαρίνο για την Bookpress
«Με ενδιαφέρουν πιο πολύ οι τσακισμένοι της Ιστορίας»

Το Βερολίνο συνιστά εδώ και δεκαετίες την κατεξοχήν φαουστική πόλη της Ευρώπης και ο Διάβολος στον οποίο επιχειρεί κάθε φορά να πουλήσει τη ψυχή του ονομάζεται ανεξαιρέτως «το μέλλον». Περισσότερο ίσως από κάθε άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, το Βερολίνο προσπαθεί εδώ και έναν αιώνα να εφαρμόσει στην εντέλεια το εκάστοτε πλάνο της Ιστορίας, είτε αυτό λέγεται Δημοκρατία (της Βαϊμάρης), είτε Ναζισμός ή Σοσιαλισμός. Αυτοί οι πειραματισμοί δε συνιστούν απλές αλλαγές στην πολιτική ή τα ήθη αλλά ριζικές υπαρξιακές μεταμορφώσεις που, όσο διαρκεί η σαγήνη τους, οι Βερολινέζοι τις πιστεύουν και τις υπερασπίζονται ως την υπέρτατη λύση στο ανθρώπινο πρόβλημα. Αυτή η ευπιστία στις υποσχέσεις του Μέλλοντος και της Ιστορίας – ίδιον ίσως των Γερμανών γενικότερα, οι οποίοι, μεταξύ άλλων, μάς έδωσαν τον Ρομαντισμό (ή, σύμφωνα με την κατηγορία του Μπροχ, το «συναισθηματικό κιτς») – υλοποιήθηκε συχνά στο Βερολίνο πιο ευκρινώς και αποφασιστικά από αλλού χάρη στην τόλμη, τον ζήλο για πρωτοπορία και τη ροπή των κατοίκων του προς την υπερβολή.
Η ίδια η πόλη με τις στρώσεις της ποικιλόμορφης ιστορίας της και με την ποικιλία των ανθρώπινων τύπων της συνιστά ένα προνομιακό παρατηρητήριο απ’ όπου μπορεί να κοιτάξει κανείς μέσα στην ψυχή του σύγχρονου Ευρωπαίου και παρουσιάζει για τον μυθιστοριογράφο τεράστιο ενδιαφέρον.

Διαβάστε τη συνέντευξη εδώ
Δ. Μαρίνος, Bookpress 14.12.2023

Συνέντευξη στον Γιώργο Δήμου για την Athens Voice

Ο Γιώργος Παναγή, νέος συγγραφέας γεννημένος στη Λεμεσό της Κύπρου, μετά τη συλλογή διηγημάτων του, «Οι μύθοι» (2014), που τιμήθηκε το 2015 µε το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για Νέους Λογοτέχνες και εκπροσώπησε την Κύπρο στη 18η Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών στα Τίρανα, επιχειρεί το πρώτο του μυθιστόρημα. Το «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος, είναι μία σύνθετη ιστορία έξι χαρακτήρων, τοποθετημένη γεωγραφικά στο Βερολίνο, η οποία καλύπτει εκατό χρόνια της ιστορίας της πόλης, από τη δεκαετία του 1920 μέχρι τις μέρες μας. Ο αινιγματικός τίτλος αναφέρεται εμμέσως στη γερμανική πρωτεύουσα, στο σώμα της οποίας έχουν εγγραφεί τόσο έντονα και καθοριστικά τα ρεύματα που επιχείρησαν να αλλάξουν την πορεία της ανθρωπότητας κατά τον 20ό αιώνα.
Ο Γιώργος Παναγή, που σήμερα ζει και εργάζεται στο Βερολίνο, επιλέγει αυτή την κομβικής σημασίας για την εξέλιξη της Ιστορίας ευρωπαϊκή πρωτεύουσα σαν τοποθεσία για το «Χωριό Ποτέμκιν», αντλώντας τόσο από ντοκουμέντα και ιστορικές αναφορές, όσο και από λογοτεχνικά έργα, για να ταξιδέψει τον αναγνώστη στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Λάτρης της Ιστορίας, ο συγγραφέας προσπαθεί, μέσα από την ιστορία των χαρακτήρων του, να καταλάβει σε βάθος, όχι μόνο το παρελθόν της Γερμανίας, αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης. (...) 

Διαβάστε τη συνέντευξη εδώ
 Γ. Δήμου, Athens Voice 24.12.2023