Ήταν ο Σωκράτης το πρώτο τρολ της ιστορίας; Γιατί ένα ισραηλινό μποτ «αυτομόλησε» και άρχισε να επιτίθεται στο Τελ Αβίβ; Ποιες μορφές παραπληροφόρησης κρύβονται στους χάρτες της Google, σε βιντεοπαιχνίδια και στον αλγόριθμο του Netflix ή του TikTok; Πώς η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από μηχανές αναζήτησης μπορεί να «σκοτώσει» το διαδίκτυο αλλά και τη δημοσιογραφία όπως τη γνωρίζαμε μέχρι σήμερα; Είμαστε πράγματι εγκλωβισμένοι σε «θαλάμους ιδεολογικής αντήχησης» όπου αναπαράγονται μόνο οι δικές μας απόψεις;
Στο βιβλίο αυτό, συνέχεια του Προπαγάνδα και Παραπληροφόρηση: Πώς τις εντοπίζουμε (2022), ο δημοσιογράφος Άρης Χατζηστεφάνου προσφέρει ένα εγχειρίδιο για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση οργανωμένων μορφών χειραγώγησης της κοινής γνώμης στο ίντερνετ. Εξετάζει τους τρόπους που οι αλγόριθμοι και τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, όπως το ChatGPT, προωθούν στερεότυπα και αναπαράγουν τις κυρίαρχες αφηγήσεις. Παράλληλα, αμφισβητεί τους τεχνοφοβικούς μύθους που βλέπουν σε κάθε τεχνολογική εξέλιξη έναν εχθρό αντί για ένα εργαλείο απελευθέρωσης του ανθρώπου.
Σε κάθε κεφάλαιο του βιβλίου περιλαμβάνονται QR-codes που οδηγούν σε βίντεο, φωτογραφίες και podcasts με περισσότερες πηγές και παραδείγματα.
Δείτε εδώ περισσότερες πηγές, επιπλέον βίντεο, φωτογραφίες και podcast για όσα θα διαβάσετε.
***
Διαβάστε εδώ απόσπασμα του βιβλίου, από την προδημοσίευση στο INFOWAR.GR (08/11/2025).
Δείτε το προηγούμενο βιβλίο του συγγραφέα:
Συνέντευξη του συγγραφέα στην Μαρλέλλα Μικέλη για την εκπομπή Αρχίζουμε από ''Ε'', ακούστε εδώ & εδώ συνέντευξη στο Τhe Press Project για την εκπομπή Νόστιμον Ήμαρ (μετά το 1:00:18, 18/11/25).
Μάθετε τι (ενημέρωση) τρώτε: ο συγγραφέας συνομιλεί με τον Μάριο Διονέλλη στην εκπομπήΠίσω Σελίδεςτης 27ης Νοεμβρίου 2025 (The Press Project 27/11/2025).
Πώς η AI οδηγεί στην παραπληροφόρηση; Ο Άρης Χατζηστεφάνου μιλά, στο NEWS 24/7 και τον δημοσιογράφο Σταύρο Διοσκουρίδη, για το νέο του βιβλίο (28/11/2025).
Συνέντευξη του συγγραφέα, στο tvxs.gr και τη δημοσιογράφο, Φωτεινή Λαμπρίδη,
"Η τεχνητή νοημοσύνη είναι επαναστατική αλλά και ναρκοθετημένη από τις 5 εταιρείες"
(...) Με προβληματίζει πολύ περισσότερο η τεχνοφοβία που χαρακτηρίζει ορισμένα τμήματα της αριστεράς, ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Στο βιβλίο υποστηρίζω ότι μεγάλο τμήμα όσων τιμούν σήμερα τον δολοφονημένο σοσιαλιστή πρόεδρο της Χιλής, Σαλβαδόρ Αλιέντε, θα καταδίκαζαν σαν «οργουελικό» τον τρόπο με τον οποίο οραματιζόταν τη χρήση της νέας τεχνολογίας στο δρόμο για το σοσιαλισμό.
Οι επαναστάσεις του μέλλοντος ούτε θα επιταχυνθούν ούτε θα καθυστερήσουν εξαιτίας της νέας τεχνολογίας. Αν μπορώ να παραφράσω λίγο τον Ένγκελς θα έλεγα ότι – σε τελική ανάλυση – θα κριθούν από την οικονομική βάση και όχι από την ψηφιακή υπερδομή. (...)
Διαβάστε εδώ ολόκληρη τη συνέντευξη tvxs.gr (17/11/2025)
Γραφει ο Λεωνίδας Βατικιώτης για το Documento
Οδηγίες προς ναυτιλλoμένους από τον Άρη Χατζηστεφάνου
Ο Άρης Χατζηστεφάνου στο νέο του βιβλίο θέτει τους κανόνες για την αναζήτηση και την προσέγγιση της αλήθειας στο ίντερνετ.
Κάθε άνθρωπος που επισκέπτεται το ίντερνετ, χρησιμοποιεί έξυπνο κινητό τηλέφωνο, έρχεται σε επαφή με την πιο συνηθισμένη πλατφόρμα, όπως το Netflix, για να παρακολουθεί κινηματογράφο ή σειρές οφείλει να διαβάσει το νέο βιβλίο του Άρη Χατζηστεφάνου, «Προπαγάνδα & παραπληροφόρηση στο ίντερνετ» (εκδ. Τόπος). Το βιβλίο είναι ένας απόλυτα και σε βάθος ενημερωμένος, ευφυής και χρηστικός οδηγός για την πλοήγηση στο διαδίκτυο, ένας κλειδάριθμος που αποκωδικοποιεί και ερμηνεύει τις πιο σύνθετες λειτουργίες του κυβερνοχώρου.
Το βιβλίο του Αρη Χατζηστεφάνου από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα κινείται με επιδεξιότητα επάνω σε μια λεπτή γραμμή. Από την μια πλευρά καταφέρνει με απόλυτα πειστικό τρόπο να ξεσκεπάζει τις τεχνικές προπαγάνδας πίσω από την πιο συνηθισμένη ρουτίνα του διαδικτύου. Ο συγγραφέας αποκαλύπτει τους δαιδαλώδεις και καλοχτισμένους μηχανισμούς επηρεασμού, χωρίς να αναπαράγει μια διαδεδομένη ευκολία που πάντα καταλήγει πως το διαδίκτυο είναι μια ουδέτερη πλατφόρμα μεν, αλλά μετά έρχονται τη μια τα μποτ από τη Μακεδονία, την άλλη οι διαφημίσεις κ.ο.κ. Οχι… Στην υποκείμενη θεωρία του συγγραφέα για το διαδίκτυο το ίδιο το διαδίκτυο φέρει εντός του, στον σχεδιασμό του, στα πρώτα βήματα κάθε αλγορίθμου του, κατ’ εντολή της ιδιοκτησίας, τις μεροληψίες και τις αδυναμίες. Αναπαράγοντας τις αντιφάσεις της εποχής
«Τα προβλήματα στις απαντήσεις που λαμβάνουμε από την τεχνητή νοημοσύνη γιγαντώνονται και για μια σειρά από οικονομικούς λόγους που σχετίζονται με την κερδοφορία των εταιρειών που την ελέγχουν» αναφέρει χαρακτηριστικά στο κεφάλαιο για την «Οδύσσεια του ChatGPT». Και συνεχίζει: «Ενας παράγοντας, λόγου χάρη, που “μολύνει” τις απαντήσεις των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων είναι ότι προγραμματίζονται για να αυξάνουν την αλληλεπίδραση με τον χρήστη, ώστε να τον κρατούν αγκιστρωμένο στην πλατφόρμα. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να του πουλήσουν εξειδικευμένες υπηρεσίες ενώ μελλοντικά αναμένεται να του παρουσιάζουν διαφημίσεις»… Από την άλλη, και ταυτόχρονα με τις αλλεπάλληλες αποδείξεις που θεμελιώνουν την παραπάνω δομικά κριτική στάση του, ο Άρης Χατζηστεφάνου δεν αναπαράγει μια τεχνοφοβική έως απορριπτική στάση που ευδοκιμεί όχι μόνο στην ακροδεξιά αλλά και στην αριστερή άκρη του πολιτικού φάσματος. Πρόσφατο παράδειγμα ο χαρακτηρισμός του ίντερνετ ως ενός ακόμη εθισμού μαζί με τα ναρκωτικά και τα τυχερά παιχνίδια…(...)
Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Λ. Βατικιώτης, Documento (23/11/2025)
Ο Άρης Χατζηστεφάνου μιλά στον Σταύρο Διοσκουρίδη και το NEWS24/7 για το νέο του βιβλίο
Πώς η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από μηχανές αναζήτησης μπορεί να «σκοτώσει» το διαδίκτυο αλλά και τη δημοσιογραφία όπως τη γνωρίζαμε μέχρι σήμερα; Είμαστε πράγματι εγκλωβισμένοι σε «θαλάμους ιδεολογικής αντήχησης» όπου αναπαράγονται μόνο οι δικές μας απόψεις; Ποια γενιά ξέρει να ξεχωρίζει καλύτερα τα fake news; Πόσο μετράει η ηλεκτρονική προπαγάνδα στις εκλογικές αναμετρήσεις; Είναι η ενημέρωση δημόσιο αγαθό; Στο "Προπαγάνδα και Παραπληροφόρηση στο ίντερνετ" (εκδ. Τόπος), ο Άρης Χατζηστεφάνου προσφέρει ένα εγχειρίδιο για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση οργανωμένων μορφών χειραγώγησης της κοινής γνώμης στο ίντερνετ. Εξετάζει τους τρόπους που οι αλγόριθμοι και τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, όπως το ChatGPT, προωθούν στερεότυπα και αναπαράγουν τις κυρίαρχες αφηγήσεις. Παράλληλα, αμφισβητεί τους τεχνοφοβικούς μύθους που βλέπουν σε κάθε τεχνολογική εξέλιξη έναν εχθρό αντί για ένα εργαλείο απελευθέρωσης του ανθρώπου.
Παρακολουθήστε την παρουσίαση του βιβλίου στον κινηματογράφο Τριανόν, Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2025 (Κοδριγκτώνος 21 και Πατησίων).
Για το βιβλίο μίλησαν οι: Αλέξανδρος Μινωτάκης (συντακτική ομάδα Jacobin Greece), Πέτρος Παπακωνσταντίνου (δημοσιογράφος και συγγραφέας) και ο συγγραφέας του βιβλίου. Συντονίζει η δημοσιογράφος Αναστασία Γιάμαλη.
Προσθήκη στο καλάθι
