1η έκδοση Μάρτιος 2024

Εξώφυλλο & Δελτίο Τύπου

50 χρόνια μετά την πτώση της χούντας για πρώτη φορά παρουσιάζονται λεπτομερώς όλες οι περιπτώσεις των θανάτων που συνδέθηκαν με το καθεστώς.

Θάνατοι λόγω αντιδικτατορικής δράσης, «αυτοκτονίες», «ατυχήματα», «ασθένειες», «εξαφανίσεις». Θάνατοι συνεπεία κακουχιών από τις εξορίες και πολυάριθμες ακόμα φημολογούμενες περιπτώσεις ανώνυμων και επώνυμων προσώπων παρουσιάζονται αναλυτικά σε αυτή την πολυετή, προσωποκεντρική έρευνα.

247 κατονομασμένες περιπτώσεις θανάτων για τους οποίους ευθυνόταν ή κατηγορήθηκε το καθεστώς και οι κύκλοι του. Πάνω από 250 συνεντεύξεις οικείων προσώπων, 290 φωτογραφίες, άγνωστα ή δημοσιευμένα αρχεία και μαρτυρίες αποτυπώνουν για πρώτη φορά τις ιστορίες των θυμάτων της χούντας, συνολικά και εξατομικευμένα.

Η ιστορική αλήθεια αναζητά τις πραγματικές της διαστάσεις μέσα στις ανείπωτες προσωπικές μαρτυρίες και βιώματα, στα «ψιλά γράμματα» και σε όσα αφέθηκαν στη σιωπή. Διερευνώνται υποθέσεις γνωστές ή κρυμμένες στην αφάνεια που περιμένουν να δικαιωθούν από την ιστορική μνήμη.

Με την έρευνα αυτή επιστρέφουμε στους ανθρώπους που τους χρωστάει η Ιστορία. Αυτή ήταν η ζωή τους και αυτός ο θάνατός τους.

Διαβάστε εδώ τα περιεχόμενα και τον πρόλογο του βιβλίου.

Διαβάστε εδώ την προδημοσίευση του βιβλίου στην Εφημερίδα των Συντακτών (02/03/2024).

Ακούστε εδώ μια συζήτηση του συγγραφέα με τις Ναταλί Χατζηαντωνίου & Μαρία Θανασούλια για το Πολιτιστικό Μαγκαζίνο στο Κόκκινο (29/03/2024) και εδώ την εκπομπή με τον Θανάση Λαζαρίδη με καλεσμένο τον συγγραφέα (21/04/2024). Συνέντευξη του συγγραφέα στον Φώτη Παπούλια, εκπομπή Με τούτα και μ’ εκείνα ΕΡΤ-πρώτο (19/04/2024), ακούστε εδώ (μετά το 00:35:49).

Συνέντευξη στη Φωτεινή Λαμπρίδη για το tvxs

Aνθρωποι που είχαν αντιδικτατορική δράση, βρέθηκαν νεκροί μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου και ο θάνατος τους αποδόθηκε σε αυτοκτονία, καρδιακή προσβολή και άλλα αίτια. Αργότερα αποδείχθηκε ότι επρόκειτο για δολοφονίες.
Πόσοι είναι τελικά οι νεκροί της δικτατορίας; Πόσες οι δολοφονίες και οι ύποπτοι θάνατοι και εξαφανίσεις;
Οι συγγενείς έκαναν καταγγελίες αλλά «… η μεταπολίτευση υπήρξε απρόθυμη να τις διερευνήσει» λέει στο tvxs ο Δημήτρης Βεριώνης ο οποίος πραγματοποίησε πρόσφατα μια εκτενέστατη έρευνα που περιλαμβάνεται σε ένα πολυσέλιδο βιβλίο με τον τίτλο «Θάνατοι στη Χούντα» (εκδόσεις Τόπος).
Πέρα από τη συμβολή του στην έρευνα, ο Δ. Βεριώνης αποτίει με αυτή την εξαιρετική έκδοση, φόρο τιμής στους γνωστούς και άγνωστους νεκρούς της Δικτατορίας αφού παρουσιάζει 247 υποθέσεις με μαρτυρίες και φωτογραφικό υλικό.
Οι νεκροί αποκτούν πρόσωπο και οι βίοι τους έρχονται στην επιφάνεια. Το βιβλίο που συγκαταλέγεται ήδη στα ευπώλητα παρουσιάζεται στον ΣΦΕΑ στις 8/4, στις 12/4 στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Νέας Σμύρνης και στις 22/4 στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης.

Μπορείτε να σταχυολογήσετε κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις ύποπτων θανάτων κατά την περίοδο της Χούντας, από τις εκατοντάδες που καταγράφετε;
Χωρίς να θέλω να υποβαθμίσω καμία περίπτωση θα αναφερθώ με συντομία σε ορισμένες από τις λιγότερο γνωστές ή εντελώς άγνωστες. Ο Λάμπρος Τζιάνος, 20 ετών φοιτητής της Φαρμακευτικής, με ενεργή συμμετοχή στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του έναν μήνα αργότερα, με μια νάιλον σακούλα στο κεφάλι. Ο Γιάννης Καΐλης, 24 ετών φοιτητής της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, βρέθηκε νεκρός σε διπλανό οικόπεδο από νεοανεγειρόμενη οικοδομή και αυτό –με δόλο- αποδόθηκε σε αυτοκτονία, για να αποδειχθεί αργότερα πως είχε βασανιστεί άγρια και δολοφονηθεί.

Ο Γιάννης Φουντουλάκης, 20 ετών, ήταν στρατιώτης και βρέθηκε νεκρός. Ο θάνατός του αποδόθηκε σε καρδιακή προσβολή, αλλά κατά την εκταφή αποδείχτηκε ότι είχε δεχθεί σφαίρα. Ο Βασίλης Μπαλαφούτης, 19 ετών ναυτικός, χτυπήθηκε στο Πολυτεχνείο για να αποβιώσει συνεπεία του τραυματισμού του δύο μήνες αργότερα. Η αιτία του θανάτου του αλλοιώθηκε. Ο Παναγιώτης Στασινός, 17 ετών όταν τραυματίστηκε από σφαίρα στο Πολυτεχνείο και πέθανε λίγα χρόνια μετά από επώδυνες επιπλοκές στην υγεία του. Ο Ζήσης Αντωνίου, 22 ετών στρατιώτης, βρέθηκε απαγχονισμένος στη σκοπιά του αλλά η εικόνα που αντίκρυσαν οι οικείοι του δε συνάδει καθόλου με την επίσημη εκδοχή. Ο Γιώργος Παναγούλης, 29 ετών, αδελφός του Αλέκου και του Στάθη, διέφυγε στο εξωτερικό, συνελήφθη μετά από πολλές περιπέτειες και εξαφανίστηκε από το πλοίο να το οποίο επέστρεφε σιδηροδέσμιος χωρίς ποτέ να δοθεί η παραμικρή απάντηση. Ο Βλάσης Σωτηρόπουλος, 35 ετών, αστυνομικός που είχε υπηρετήσει ως αστυνομικός του Γ. Παπανδρέου, δολοφονήθηκε βάναυσα στη Θήβα όπου υπηρετούσε και ο θάνατός του αποδόθηκε σε αυτοκτονία. Ο Βασίλης Ράμμος 60 ετών, συνελήφθη, νοσηλεύθηκε και χτυπήθηκε μέχρι θανάτου στο νοσοκομείο. O Παναγιώτης Πετρόπουλος, 19 ετών, απεβίωσε στο νοσοκομείο όπου μεταφέρθηκε έχοντας -κατά την επίσημη εκδοχή- πέσει από την Ακρόπολη, αλλά το σώμα του δεν είχε ούτε αμυχή.
Αυτές είναι μόνο λίγες από τις 247 υποθέσεις που καταγράφονται στο βιβλίο, με πολλές λεπτομέρειες, μαρτυρίες αλλά και πολλές φωτογραφίες των προσώπων. Και στις περιπτώσεις αυτές βλέπουμε συγκάλυψη, σφραγισμένα φέρετρα στις κηδείες, απειλές, απόκρυψη. (...) 

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Συνέντευξη στη Φωτεινή Λαμπρίδη, tvxs (31/03/2024)

Συνέντευξη στην Λιάνα Μαλανδρενιώτη για την Εποχή
  Ενάντια στον φόβο για την ιστορική αλήθεια 

(...) Θα έλεγα πως έγραψα το βιβλίο που αναζητούσα να διαβάσω. Αυτό το ογκώδες βιβλίο τελικά σε τι μας πληροφορεί; Στο βιβλίο καταγράφονται λεπτομερώς 247 περιπτώσεις δολοφονιών, ύποπτων θανάτων, θανάτων συνεπεία αντιδικτατορικής δράσης, κακουχιών στην εξορία και εξαφανίσεων, για τις οποίες κατηγορήθηκε το τότε καθεστώς. Πρόκειται για πολίτες, φοιτητές, στρατιώτες, στρατιωτικούς, κληρικούς, αστυνομικούς, πολιτικούς κρατούμενους. Καταγράφονται επίσης οι νεκροί των πρώτων ημερών, του βασιλικού «αντιπραξικοπήματος», οι γνωστοί νεκροί του Πολυτεχνείου, οι άγνωστοι νεκροί μετά το Πολυτεχνείο, αλλά και πολυάριθμοι «ύποπτοι» θάνατοι για τους οποίους υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ή καταγγελίες από τις οικογένειες των θανόντων. Όλα αυτά καταγράφονται με βιογραφικά στοιχεία, μαρτυρίες και φωτογραφίες, όταν αυτό ήταν δυνατό.

Είναι όλες οι περιπτώσεις δολοφονίες; Ποιο ήταν το ζητούμενο του ερευνητικού σας αντικειμένου;
Στην έρευνά μου δεν υποστηρίζω ότι όλες οι περιπτώσεις είναι δολοφονίες, αλλά σε κάθε περίπτωση παρουσιάζεται η επίσημη εκδοχή, τα σκοτεινά της σημεία και όσα υποστήριξαν οι οικείοι του θύματος. Εκτός από τις σχετικά γνωστές περιπτώσεις σκοπός ήταν να καταγραφούν με κάθε δυνατή λεπτομέρεια και όλες οι περιπτώσεις θανάτων για τις οποίες υπήρξε καταγγελία για δολοφονική δράση των οργάνων του καθεστώτος. Παράλληλα, έγινε προσπάθεια να διαχωριστούν και ορισμένες περιπτώσεις που έχουν αναφερθεί και δεν ισχύουν ή έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά. Επίσης, έγινε προσπάθεια να διερευνηθούν οι φημολογούμενες περιπτώσεις ονομάτων θυμάτων ή οι ανώνυμες περιπτώσεις της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Το ζητούμενό μου ήταν η όσο το δυνατόν αντικειμενικότερη καταγραφή των περιπτώσεων, η απόδοση τιμής, αλλά και το άνοιγμα της συζήτησης για τα θύματα της χούντας. Αυτό πρέπει να συνεχιστεί και να γίνει με νηφαλιότητα αλλά και χωρίς απόκρυψη, όπως γινόταν έως σήμερα. Πρέπει να γίνει επίσημα και μέσω των θεσμικών οργάνων του κράτους. Δεν ξέρω για ποιον λόγο φοβόμαστε την ιστορική αλήθεια. Δεν ξέρω για ποιον λόγο επιμένουμε να την προσαρμόζουμε σε πολιτικές επιδιώξεις και ιδεολογικές κατασκευές.
Πόσο εφικτό ήταν αυτό, δεδομένου ότι είχε περάσει αρκετός χρόνος και ελάχιστα στοιχεία είχαν δημοσιευθεί.
Ήταν δύσκολο να εντοπιστούν συγγενείς ή γνωστοί των θανόντων μετά την πάροδο τόσων ετών, ειδικά εάν λάβουμε ως δεδομένο ότι τα διαθέσιμα στοιχεία ήταν ελλιπή ή μηδαμινά, ενίοτε και λανθασμένα - συχνά υπήρχε μόνο ένα ονοματεπώνυμο και μια πιθανή ημερομηνία θανάτου. Εκτιμώ ότι υπάρχουν πολλές ακόμα περιπτώσεις που δεν εντοπίστηκαν έως σήμερα. Επιπροσθέτως, υπάρχει μεγάλη έλλειψη καταγραφών για τη συγκεκριμένη περίοδο, αναφορές συχνά βασισμένες σε προφορικές μαρτυρίες ή ασάφειες. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθούν και νομικές ή γραφειοκρατικές δυσκαμψίες. Δεν πρέπει ωστόσο, να ξεχνάμε πως σε ορισμένες περιπτώσεις και οι οικείοι θανόντων δεν θέλησαν να μιλήσουν, γεγονός προφανώς σεβαστό και που μπορεί να οφείλεται σε μια πληθώρα λόγων - αυτό, άλλωστε, αναλύεται και στο βιβλίο. Επίσης, ζητούμενο δεν ήταν να καταδείξουμε πιθανούς ενόχους, αλλά να μιλήσουμε για τα θύματα, τις ζωές τους, να κατανοήσουμε τι συνέβη. Στα κείμενα σας περιορίζεσθε αυστηρά στη λιτή περιγραφή και πληροφόρηση. Δεν είχα σκοπό να καταθέσω άλλη μιαν άποψη, ή ένα συμπέρασμα, πέρα προφανώς από τις περιπτώσεις που τεκμηριώνονται απόλυτα, αλλά να ανοίξει η συζήτηση και η έρευνα. Η μεγάλη ελπίδα της όλης προσπάθειας ήταν να τιμηθούν οι άνθρωποι, να μαθευτεί η αλήθεια και να δημοσιοποιηθούν και άλλες ανάλογες υποθέσεις. (...)

Διαβάστε όλη την συνέντευξη εδώ
Λιάνα Μαλανδρενιώτη, Εποχή, 07/04/2024

Παρουσίαση του βιβλίου στο slpress.gr από τον Μ. Ανδρονόπουλο

(...) Πάνω από 250 συνεντεύξεις οικείων προσώπων, 290 φωτογραφίες, άγνωστα ή δημοσιευμένα αρχεία και μαρτυρίες αποτυπώνουν για πρώτη φορά τις ιστορίες των θυμάτων της χούντας, συνολικά και εξατομικευμένα. Τι έκανε τον Βεριώνη όμως να αναλάβει αυτή την ευθύνη; Πως προέκυψε; Όπως έγινε γνωστό κατά την παρουσίαση του βιβλίου στον Σύνδεσμο Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών (πρώην ΕΑΤ – ΕΣΑ), ο Βεριώνης είχε επισκεφθεί το χώρο που είναι γεμάτος με φωτογραφίες της εποχής, είδε το «κενό» δίπλα από μία φωτογραφία θύματος που είχε μόνο ένα όνομα.

Ο Βεριώνης θεώρησε καθήκον του να το γεμίσει μετατρέποντας τα άγνωστα θύματα της χούντας σε επώνυμους αποκαθιστώντας το χρέος της Ιστορίας απέναντί τους. Συνεπώς, η αντίδραση και η πράξη αυτού του ανθρώπου όχι μόνο κάλυψε το κενό του δημοκρατικού κράτους που όφειλε να έχει καλύψει αυτό το «κενό», αλλά κατέδειξε πως εν τέλει Ιστορία γράφουν οι μονάδες που υψώνουν ανάστημα στις κρίσιμες στιγμές, ανοίγοντας το δρόμο για τους πολλούς. Ο Βεριώνης όχι μόνο άνοιξε το δρόμο στους επαγγελματίες ιστορικούς, αλλά έδωσε και στους πολλούς με το παράδειγμά του την ελπίδα.

Στην παρουσίαση στην κατάμεστη αίθουσα του ΣΦΕΑ στο Πάρκο Ελευθερίας παραβρέθηκαν μέλη του Συνδέσμου και συγγενείς των θυμάτων της δικτατορίας. Μίλησαν ο γιατρός-ερευνητής Γιώργος Παυλάκης, ο ιστορικός ερευνητής Ιάσονας Χανδρινός και ο καθηγητής της Φιλοσοφικής του ΕΚΠΑ Γιώργος Βάρσος γιος του συνταγματάρχη Γιάννη Βάρσου (1921-1973) που “αυτοκτόνησε” και συμμαθητής μου, ο οποίος μου έκανε την τιμή να με προσκαλέσει στην παρουσίαση.

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Μάκης Ανδρονόπουλος, slpress.gr (15/04/2024)

Παρουσίαση στο Πριν από τη Μαριάννα Τζιαντζή
«Επιστρέφουμε στον άνθρωπο»

(...) Το βιβλίο αυτό δεν είναι ένα λεξικό, μια ληξιαρχική καταγραφή, αλλά είναι το προϊόν μιας δεκάχρονης συστηματικής έρευνας, είναι το καταστάλαγμα της μάχης της μνήμης ενάντια στη λήθη, όπως λέει ο ίδιος ο συγγραφέας.

Πασίγνωστη είναι η φράση «ο θάνατος ενός ανθρώπου είναι τραγωδία, ο θάνατος ενός εκατομμυρίου ανθρώπων είναι στατιστική». Θα λέγαμε ότι τραγωδία θα ήταν να ξεχάσουμε και τους 247 ανθρώπους στους οποίους είναι αφιερωμένο το βιβλίο. Κάποια από τα θύματα της δικτατορίας αποτυπώθηκαν στη συλλογική μνήμη και τους περιβάλλει το φωτοστέφανο του ήρωα – και δικαίως. Άλλα όμως πέρασαν στην αφάνεια, τους κατάπιε η ανωνυμία της «στατιστικής». Κάποιοι συγγενείς των νεκρών έδωσαν μάχη για να φανεί η αλήθεια και να πληρώσουν οι ένοχοι. Άλλοι δεν μίλησαν από φόβο, ενώ κάποιοι διστάζουν να μιλήσουν ακόμα και σήμερα. Το πέπλο της σιωπής ανασηκώνει ο συγγραφέας και το κάνει με σεβασμό, επιμονή, μεθοδικότητα.

Το Θάνατοι στη χούντα είναι επικεντρωμένο στους ανθρώπους. Οι άνθρωποι δεν είναι απλώς η πρώτη ύλη της Ιστορίας: είναι αυτοί που συνθέτουν το μεγάλο ψηφιδωτό, τη μεγάλη τοιχογραφία. Όπως γράφει στον πρόλογό του ο συγγραφέας: « Όμως, τα γεγονότα, αλλά και η ίδια η Ιστορία, δημιουργούνται από ανθρώπους και όσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από το “ειδικό” χάριν του “γενικού”, τόσο πιο πολύ αποστερούμε την Ιστορία από σημαντικά δομικά της στοιχεία». (...)

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Γράφει η Μ. Τζιαντζή, Πριν, 21/04/2024

Αυγή Αναγνώσεις του Ιάσονα Χανδρινού
Χούντα: Ο μηχανισμός της βίας

(...) Με βάση τα παραπάνω, η μεγαλύτερη αξία του πονήματος από ιστορική σκοπιά έγκειται στο ότι λέει περισσότερα για τους θύτες παρά για τα θύματα. Διακηρυγμένος στόχος του συγγραφέα ήταν να παρουσιάσει αποκλειστικά και μόνο μια πλήρη ιστορία των αδικαίωτων νεκρών, κι αυτό δεν χάνεται ποτέ από την οπτική του. Ταυτόχρονα, όμως, μας χαρίζει μια βαθιά καταβύθιση στα έργα και τις ημέρες του καθεστώτος. Μας περιγράφει έναν κόσμο σκοτεινό, με μηχανισμούς που δρουν υπόγεια, συλλαμβάνουν, βασανίζουν, τρομοκρατούν, απειλούν συγγενείς. Η Χούντα δεν ήταν (και δεν θα μπορούσε να είναι) ένα εκτελεστικό απόσπασμα που έθυε στο φως της μέρας. Ήταν ένας σκοτεινός όγκος που αποσκοπούσε στην εκμηδένιση των ανθρώπων, τόσο ως φυσικών προσώπων όσο και ως κοινωνικών και πολιτικών υποκειμένων, μια συνθήκη αποσιώπησης και εξαφάνισης των ιχνών της φονικότητάς της. Τα κενά της έρευνας για τους νεκρούς της περιόδου δεν είναι μόνο μια πρόκληση για τον επίδοξο ερευνητή. Είναι, στην πραγματικότητα, η κληρονομιά της δικτατορίας που δηλητηρίασε την εποχή μετά το 1974 και ώς τις μέρες μας: Το σκοτάδι το οποίο επιχείρησε το ίδιο το καθεστώς να ρίξει στις πράξεις του είναι αυτό που επιτρέπει μέχρι σήμερα στους πολιτικούς του επιγόνους να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα. Είναι ενδεικτικό πως οι νοσταλγοί του Παπαδόπουλου, του Παττακού και του Ιωαννίδη, που καταταλαιπωρούν τη δημόσια ζωή, δεν δίνουν τόση έμφαση στις γνωστές γραφικότητες περί οικονομικής ευμάρειας, ησυχίας, τάξης και ασφάλειας, αλλά επιδίδονται κυρίως στο να καλλιεργούν τη σύγχυση γύρω από το επίμαχο ζήτημα: πόσο βίαιη ήταν στην πραγματικότητα η επταετία. Το βιβλίο του Δημήτρη Βεριώνη είναι η τελειωτική απάντηση που περιμέναμε στο ερώτημα. Κι αυτό από μόνο του είναι ένα σπουδαίο επίτευγμα.

Διαβάστε την βιβλιοκριτική εδώ
 Αυγή Αναγνώσεις, Ιάσονας Χανδρινός (21/04/2024)

Συνέντευξη του συγγραφεά στον Δημήτρη Κανελλόπουλο για την Εφ. Συντακτών
«Η Ιστορία κάτι χρωστάει στα θύματα της χούντας και στις οικογένειές τους»

Είναι βιβλίο-ντοκουμέντο. Στις 800 τόσες σελίδες του παρουσιάζονται λεπτομερώς 247 κατονομασμένες περιπτώσεις θανάτων που με κάποιο τρόπο συνδέθηκαν με το καθεστώς της χούντας.
Για το καταπληκτικό βιβλίο του Δημήτρη Βεριώνη, το ογκώδες «Θάνατοι στη χούντα» (Εκδόσεις Τόπος), σας έχουμε πει κι άλλες φορές. Είναι βιβλίο-ντοκουμέντο. Στις 800 τόσες σελίδες του παρουσιάζονται λεπτομερώς 247 κατονομασμένες περιπτώσεις θανάτων που με κάποιο τρόπο συνδέθηκαν με το καθεστώς της χούντας. Θάνατοι λόγω αντιδικτατορικής δράσης, «αυτοκτονίες», «ατυχήματα», «ασθένειες», «εξαφανίσεις» και πολλά ακόμα. Αλλά καλύτερα και πιο αναλυτικά μας τα λέει ο ίδιος ο συγγραφέας, ο Δημήτρης Βεριώνης.

● Μιλάμε για θανάτους επί χούντας λόγω της χούντας;
Το βιβλίο περιέχει όλες τις περιπτώσεις θανάτων για τις οποίες ευθυνόταν ή κατηγορήθηκε η χούντα των συνταγματαρχών και οι κύκλοι της από το 1967 μέχρι την πτώση του καθεστώτος το καλοκαίρι του 1974, αλλά και κατά τους πρώτους μήνες της Μεταπολίτευσης. Περιέχει τους γνωστούς, επιβεβαιωμένους θανάτους του Πολυτεχνείου, θανάτους λόγω αντιδικτατορικής δράσης, τους νεκρούς των πρώτων ημερών της χούντας, τα θύματα του «αντικινήματος» του Κωνσταντίνου, τους θανάτους στην εξορία ή συνεπεία αυτής, τους ύποπτους θανάτους πολιτών, φοιτητών, στρατιωτών, στρατιωτικών, αστυνομικών, κληρικών, περιπτώσεις εξαφανίσεων πολιτών, ενώ έγινε και μια προσπάθεια προσέγγισης των φημολογούμενων επώνυμων ή ανώνυμων περιπτώσεων θανάτων από όλη την περίοδο αυτή. (...) 

Διαβάστε τη συνέντευξη εδώ
Εφ. Συντακτών, 20/04/2024

Συνέντευξη στην Π. Κρημνιώτη για την Εφημ. Αυγή
Ο Δημήτρης Βεριώνης μιλάει στην «Α» με αφορμή το βιβλίο του «Θάνατοι στη χούντα. Δολοφονίες. Αντιδικτατορική δράση. Ύποπτοι θάνατοι κατά την περίοδο 1967-1974»

«Εγραψα το βιβλίο που ήθελα να διαβάσω» λέει ο Δημήτρης Βεριώνης, για να εξηγήσει αμέσως ότι η επιδίωξή του ήταν «να τιμηθούν αυτοί οι νεκροί, να δικαιωθούν οι οικογένειές τους και να πέσει φως σε μια αθέατη μέχρι σήμερα πλευρά της Ιστορίας στην περίοδο της Χούντας». Στο βιβλίο του «Θάνατοι στη χούντα. Δολοφονίες. Αντιδικτατορική δράση. Ύποπτοι θάνατοι κατά την περίοδο 1967-1974» (εκδόσεις Τόπος) εγκιβωτίζει μία από τις πιο σκληρές σελίδες από το μαύρο βιβλίο που έγραψε το απριλιανό καθεστώς στη χώρα μας. Η σελίδα αυτή γράφεται με ονοματεπώνυμα, φωτογραφίες, στοιχεία από τη ζωή και τη δράση αυτών των ανθρώπων, αλλά και όσα στοιχεία μπόρεσε να αποδώσει η εντεκάχρονη έρευνα του συγγραφέα για τον θάνατό τους. Στο βιβλίο καταγράφονται 247 θάνατοι, διερευνώνται υποθέσεις γνωστές ή κρυμμένες στην αφάνεια. Πίσω από τις τραγικές ανθρώπινες ιστορίες κρύβονται μηχανισμοί, πρακτικές και ατιμωρησία. Πενήντα χρόνια μετά την πτώση της Χούντας η μνήμη αυτών των ανθρώπων επανέρχεται στο προσκήνιο ως τραγικό τεκμήριο των πεπραγμένων του επτάχρονου καθεστώτος. Καθώς συζητάμε για το βιβλίο του ο Δημήτρης Βεριώνης ξεδιπλώνει ανάγλυφα τα στοιχεία που εντόπισε η έρευνά του, μιλάει για ανθρώπους που «αυτοκτόνησαν», για εξόφθαλμα παραπλανητικές αιτίες θανάτων, για τη μνήμη και τα αναθεωρητικά αφηγήματα, για τους σκοπέλους που είχε να αντιμετωπίσει καθώς ερευνούσε όλες αυτές τις περιπτώσεις, μιλάει κυρίως για την ιστορική μνήμη. Καθώς η σημερινή επέτειος της τραγικής αυτής σελίδας στην πρόσφατη Ιστορία μας ανασύρει σκληρές μνήμες, ο συγγραφέας υπογραμμίζει ότι «σήμερα και πάντα πρέπει να τιμάμε τα θύματα και να μην τα καταδικάζουμε σε δεύτερο θάνατο, αυτόν της λήθης».

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Π. Κρημνιώτη, Αυγή 21/04/2024

Θάνατοι στη Χούντα: Πώς ο Δημήτρης Βεριώνης αποκάλυψε 247 επώνυμες περιπτώσεις
Μιλήσαμε με τον συγγραφέα του βιβλίου «Θάνατοι στη Χούντα» ανήμερα της συμπλήρωσης 57 ετών από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου και την επιβολή επταετούς δικτατορίας στην Ελλάδα.

Με κοίταζαν τα μάτια τους. Αν ο Δημήτρης Βεριώνης έγραφε ένα τραγούδι αφιερωμένο στη μνήμη των θυμάτων της επταετούς δικτατορίας, αυτός θα ήταν ο τίτλος που θα επέλεγε. Τίτλος για μάτια υγρά και σιωπηλά. Μάτια ασάλευτα, αλλά επίμονα, βαθιά και διαπεραστικά μέσα από ασπρόμαυρα, μα ολοζώντανα φωτογραφικά καρέ που τον παρακίνησαν να διεισδύσει σ’ ένα ανεξερεύνητο και δυσπρόσιτο τμήμα της ιστορίας.

«Ίσως αυτό να είναι ό,τι σκεφτόμουν από την πρώτη στιγμή που στον μουσειακό χώρο του ΣΦΕΑ είδα τις φωτογραφίες προσώπων που δεν γνώριζα πως ήταν θύματα και το τι είχε συμβεί στις ζωές τους», ομολογεί στο Βήμα ο συγγραφέας του βιβλίου «Θάνατοι στη Χούντα». Ένα βιβλίο – προσωπικό πόνημα που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Τόπος» μέσα στον Μάρτιο και στις περισσότερες από 800 σελίδες του αποπειράται να συνθέσει εξ αρχής μία προς μία όσες ιστορίες έχουν ταυτιστεί, επίσημα ή ανεπίσημα, με τη δράση του καθεστώτος και των κατασταλτικών μηχανισμών του.

Την 21η Απριλίου του 1967, ξημερώματα Παρασκευής τότε, το στρατιωτικό πραξικόπημα οργανωμένο εκ της τριανδρίας των Γ. Παπαδόπουλου, Στ. Παττακού και Νικ. Μακαρέζου ανέτρεπε την κυβέρνηση Κανελλόπουλου, κατέλυε τη δημοκρατία κι αναλάμβανε εν μια νυκτί την εξουσία.

Από το 1967 στα 57 χρόνια αργότερα. Όσα ακριβώς συμπληρώνονται σήμερα, Κυριακή (21/4), από την επιβολή της χούντας και του στρατιωτικού νόμου σε όλη τη χώρα. Μια ζοφερή, η αναμφίβολα πιο σκοτεινή, περίοδος της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας είχε μόλις αρχίσει. Και θα άντεχε, με νέα μορφή υπό τον Δ. Ιωαννίδη, ως τον Ιούλιο του 1974. (...)

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Γ. Ζωιτός, Το Βήμα (21/04/2024)

Μια φονική Χούντα γράφει ο Π. Σωτήρης για το in.gr
Μια πρόσφατη έκδοση έρχεται να θυμίσει ότι κάθε άλλο παρά αναίμακτη ήταν η δικτατορία 1967-1974

Τμήμα της ακροδεξιάς και φιλοχουντικής ρητορικής στη χώρα μας είναι και η προσπάθεια να παρουσιαστεί η στρατιωτική δικτατορία 1967-1974 ως διαδικασία χωρίς θύματα. Πλευρά της και η περίφημη μυθολογία «δεν υπήρχαν νεκροί στο Πολυτεχνείο». Αυτό είχε ξεκινήσει ήδη από την εποχή της Χούντας που προσπαθούσε να δείξει ότι δεν διαλέγει το δρόμο των εκτελέσεων, όπως στη διάρκεια του Εμφυλίου και τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια.
Ωστόσο, τίποτα δεν απέχει περισσότερο από την αλήθεια. Η Χούντα ήταν κυριολεκτικά δολοφονική και αυτή η διάσταση δεν περιορίζεται μόνο στους νεκρούς της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
Εν ψυχρώ εκτελέσεις τις πρώτες μέρες, δολοφονίες συλληφθέντων ή καταζητούμενων, και ένας μεγάλος αριθμός υπόπτων θανάτων έρχονται να προστεθούν στους νεκρούς του ματωμένου Νοέμβρη.
Αυτό ακριβώς το κενό έρχεται να καλύψει η εκτεταμένη μελέτη του Δημήτρη Βεριώνη «Θάνατοι στη Χούντα. Δολοφονίες – αντιδικτατορική δράση. Ύποπτοι θάνατοι κατά την περίοδο 1967-1974», που πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Τόπος.

Ο συγγραφέας στηριζόμενος σε αρχειακή έρευνα, σε έρευνα σε δημοσιεύματα, στα στοιχεία που είχε συγκεντρώσει ο ΣΦΕΑ και η ΠΕΜΕ, αλλά και στην εργασία που είχε κάνει η δικηγόρος Φιλάνθη Ψυρρή που στη μεταπολίτευση είχε καταθέσει πλήθος μηνύσεων κατά αγνώστων για περιπτώσεις δολοφονιών και ύποπτων θανάτων κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, προσπαθεί να καταγράψει το σύνολο των θανάτων που σχετίζονται με τη δράση της Χούντας.
Το βιβλίο ακολουθεί μια ιδιαίτερα προσεκτική μεθοδολογία ως προς την τεκμηρίωση κάνοντας διάκριση ανάμεσα στους βεβαιωμένους νεκρούς και αυτό που θα μπορούσαμε να περιγράψουμε ως «ύποπτους θανάτους», ενώ εξετάζει και τη βασιμότητα διάφορων διαδεδομένων απόψεων. (...) 

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Π. Σωτήρης, in.gr 22/04/2024

Συνέντευξη του συγγραφέα για την Μακεδονία
Χούντα: Οι θάνατοι που «πέρασαν στα ψιλά» της ιστορίας

Όσο απομακρυνόμαστε χρονικά από την περίοδο της επταετίας 1967-1974 τόσο πυκνώνουν οι προσπάθειες αναθεωρητισμού και «ξεπλύματος» της Χούντας. Μάλιστα κάποιοι φτάνουν στο σημείο να αμφισβητήσουν ότι το καθεστώς ευθύνεται για το θάνατο δεκάδων ανθρώπων. Ένα ογκώδες βιβλίο, προϊόν δεκαετούς έρευνας σε αρχεία, δικογραφίες και εφημερίδες της εποχής, έρχεται να δώσει φωνή και όνομα στους νεκρούς της χούντας. Το βιβλίο "Θάνατοι στη Χούντα" του Δημήτρη Βεριώνη παρουσιάζεται αύριο Δευτέρα 22 Απριλίου στη Θεσσαλονίκη, σε μια εκδήλωση που διοργανώνουν ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΑ) 1967-1975 και οι εκδόσεις Τόπος, στις 19:00 στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης. Με αφορμή την βιβλιοπαρουσίαση το makthes.gr μίλησε με τον συγγραφέα του βιβλίου, ρωτώντας αρχικά, ποιά ήταν η αφορμή για να ερευνησει το συγκεκριμένο θέμα.
«Πάντα με ενδιέφερε η συγκεκριμένη περίοδος και πάντα με συγκινούσε η υπόθεση των θυμάτων της χούντας. Το 2013 σε μια επίσκεψή μου στον χώρο του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ) διαπίστωσα ότι μαζί με τις φωτογραφίες γνωστών θυμάτων της περιόδου, όπως του Γιώργου Τσαρουχά, του Νικηφόρου Μανδηλαρά, του Παναγιώτη Ελλή, των νεκρών του Πολυτεχνείου και άλλων, υπήρχαν αναρτημένες και πολλές φωτογραφίες άγνωστων σε εμένα προσώπων, με όνομα και ημερομηνία θανάτου. Αναζήτησα πληροφορίες αλλά δεν κατόρθωσα να βρω κάτι περισσότερο από μια ονομαστική καταγραφή ορισμένων περιπτώσεων. Δεν μπορούσε να μου φύγει από το μυαλό, ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι. Έτσι άρχισα να ψάχνω εντατικά, αναζητώντας κάθε δυνατή πηγή. Το ζητούμενό μου ήταν να έρθουν στην επιφάνεια αυτές οι περιπτώσεις, να διερευνηθούν και να τιμηθούν αυτά τα πρόσωπα που είχανε ξεχαστεί ή αγνοηθεί από την Ιστορία της περιόδου» απαντά ο Δημήτρης Βεργώνης.
Η έρευνα μαζί με τη συγγραφή κράτησαν δέκα χρόνια και το αποτέλεσμα ήταν ένα βιβλίο 800 και πλέον σελίδων.
«Μετά τον πρώτο καιρό η έρευνα συστηματοποιήθηκε και γινόταν σε καθημερινή βάση. Αναζήτησα ίχνη πληροφοριών σε δημοσιεύματα του αντιστασιακού Τύπου της περιόδου σε Ελλάδα και εξωτερικό, στην αρθρογραφία και βιβλιογραφία του πρώτου καιρού της Μεταπολίτευσης, σε αρχεία εφημερίδων και περιοδικών της βιβλιοθήκης της Βουλής, στο ΑΣΚΙ και το αρχείο του ΚΚΕ, στο διαθέσιμο ψηφιακό αρχείο της «Μακεδονίας» και του «Ριζοσπάστη».
Καταλυτικό σημείο για την έρευνα ήταν η πρόσβαση που μου παραχωρήθηκε στο αρχείο της δικηγόρου Φιλάνθης Ψυρρή, η οποία στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης αγωνίστηκε για τις υποθέσεις των ύποπτων θανάτων καταθέτοντας μηνύσεις «κατ’ αγνώστων αυτουργών και συμμετόχων». Αυτό βοήθησε να βρω πληροφορίες για τις υποθέσεις, αλλά και διευκόλυνε σε κάποιο βαθμό την αναζήτηση επικοινωνίας με οικεία πρόσωπα πολλών από τα θύματα. Προφανώς δεν ήταν εύκολη έρευνα, καθώς η αναζήτηση πληροφοριών αλλά και η εύρεση συγγενικών προσώπων τόσα χρόνια μετά τα γεγονότα είχε τεράστιες, συχνά ανυπέρβλητες δυσκολίες. Ήταν μεγάλη η ικανοποίηση κάθε φορά που κατάφερνα να εντοπίσω κάτι από όσα έψαχνα και παραμένει εκκρεμότητα και χρέος η αναζήτηση πληροφοριών για όσα πρόσωπα δεν βρέθηκαν ή για όσες περιπτώσεις δεν ήταν δυνατό να ανευρεθούν επαρκείς πληροφορίες. Έγιναν πάνω από 250 συνεντεύξεις και οι περιπτώσεις που αναφέρονται παρουσιάζονται με όσα βιογραφικά στοιχεία, φωτογραφίες και πληροφορίες βρέθηκαν».
Ακτοπλοϊκή γραμμή για... τη Γυάρο
Τον ρωτάμε τι σκέφτεται όταν ακούει τη φράση «η χούντα έκανε δρόμους και έδωσε δουλειές».
«Είναι τρομερό το πόσο εύκολα και συνάμα παράλογα ορισμένοι διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα. Το μόνο που δεν έχουν πει είναι ότι η χούντα έβαλε και ακτοπλοϊκή γραμμή για τη Γυάρο! Εν πάση περιπτώσει, είναι πολύ φτωχό και μάλλον κουτοπόνηρο αυτό το επιχείρημα που αρθρώνεται από κάποιους και θεωρώ πως βασίζεται σε ακροδεξιές ιδεοληψίες και σε αντίστοιχες πολιτικές στοχεύσεις. Πρόκειται για φληναφήματα. Αφού κάποιοι ενδιαφέρονται ποιοι φτιάχνανε δρόμους, ας διευκρινίσουμε λοιπόν ότι οι δρόμοι γίνονται με χρήματα των φορολογουμένων και όσο για τις δουλειές, μέσω της αναγκαιότητας κατοχής του πιστοποιητικού κοινωνικών φρονημάτων, η χούντα απέκλεισε από την εργασία αλλά και την κοινωνική ζωή γενικότερα, όσους Έλληνες -όπως και τα παιδιά τους και τους συγγενείς τους- είχαν διαφορετικές πολιτικές απόψεις. Αλλά πέρα από αυτά, κατέλυσε το Σύνταγμα και τη νομιμότητα, επιβλήθηκε και συντηρήθηκε με τη βία και τον τρόμο, εξόρισε, φυλάκισε και βασάνισε όποιον αντιδρούσε, και κάποιες φορές δολοφόνησε. Οργίασε η διαπλοκή και η διαφθορά, αναιρέθηκε η οικονομική και πολιτιστική εξέλιξη της χώρας και στο τέλος κατέστρεψε και την Κύπρο. Δεν τους κάλεσε κανείς, ούτε ρώτησαν κανέναν για να έρθουν. Οι οδυνηρές συνέπειες της χούντας ήταν τεράστιες σε κοινωνικό, πολιτικό, εθνικό ακόμα και ατομικό επίπεδο». (...)

Διαβάστε τη συνέχεια εδώ
Εφημ. Μακεδονία, 21/04/2024

Συνέντευξη Δημήτρη Βεριώνη στον δημοσιογράφο Λάμπη Ταγματάρχη για την εκπομπή Ανταλλακτήριο Ιδεών στο κανάλι ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ (21/04/2024).

Παρακολουθήστε την παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα στο κτίριο του ΣΦΕΑ (πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ, Πάρκο Ελευθερίας). Για το βιβλίο μίλησαν οι: Γιώργος Παυλάκης (γιατρός-ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου National Cancer Institute Maryland των ΗΠΑ), Γιώργος Βάρσος( τ. καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ), Ιάσονας Χανδρινός (ιστορικός ερευνητής, συγγραφέας) και ο συγγραφέας του βιβλίου.
Χαιρετισμό απηύθυναν οι: Ευάγγελος Γκιουγκής, πρόεδρος του Συνδέσμου Φυλακισθέντων & Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ) & Σπύρος Χαλβατζής, αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Φυλακισθέντων & Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ). Την εκδήλωση συντόνισε η Φωτεινή Λαμπρίδη (δημοσιογράφος, στιχουργός).