Η ζωή στην Αθήνα είναι δύσκολη για µας. Ο τόπος, οι άνθρωποι, όλα... Εδώ χαρακτηριζόµαστε άλλοτε ως «τα φαλιµέντα της Αλεξανδρείας» κι άλλοτε ως «αραπόσποροι», Νινέτα µου. Συχνά, σκεφτόµαστε µε τον άντρα µου να επιστρέψουµε... Τελικά η πρώτη και µοναδική πατρίδα µας είναι η Αίγυπτος.
Μάιος 1967. Η Νινέτα Σάνδη επιστρέφει από το Παρίσι στην Αλεξάνδρεια. Είναι σαράντα τεσσάρων ετών. Έξι χρόνια µετά τις εθνικοποιήσεις του Νάσερ, η πόλη έχει περιέλθει σχεδόν εξ ολοκλήρου στα χέρια των Αράβων και ελάχιστα θυµίζει την Αλεξάνδρεια όπου µεγάλωσε. Ο µόνος από την οικογένειά της που βρίσκεται εκεί είναι ο εξάδελφός της Αριστείδης ενώ η πατρική περιουσία της έχει αφανιστεί.
Η Νινέτα επιδιώκει να πάρει πίσω την έπαυλη των γονιών της, της Ελπινίκης και του Ανδρέα, που «µόνον Αιγύπτιος θα µπορούσε να την ξαναγοράσει, µε την προϋπόθεση ότι δεν θα την πουλούσε σε κανένα µέλος της οικογένειάς της». Αυτός ήταν ο δεσµευτικός όρος που έθεσε ο Αιγύπτιος δικαστής Σαρίτ, όταν η έπαυλη είχε περάσει στην ιδιοκτησία του. Πάνω απ’ όλα, όµως, η Νινέτα θέλει να βιώσει τον έρωτα µε την ίδια ένταση που την είχε κυριεύσει στη νεότητά της.
Οι αχνοί από το αρωµατισµένο τσάι µε κανέλα και ο ήλιος που ξεχύνεται από τα κλειστά βολέ ζωντανεύουν το παρελθόν και η Νινέτα βρίσκεται µέσα στις ανήσυχες ζωές των δικών της ανθρώπων. «Ποτέ κανείς δεν φεύγει από την Αλεξάνδρεια», θυµάται τα λόγια του θείου Λεόντιου. Όµως «το σύµπαν µάς έχει χεσµένους», χαριτολογούσε ο θείος Φάνος.
Οράν, Αλγέρι, Βηρυτός, Κάιρο, Παρίσι και η ακόµα λαµπρή και γενναιόδωρη Αλεξάνδρεια γίνονται οι τόποι δράσης των ηρώων του µυθιστορήµατος, από το 1936 έως το 1961, το καλοκαίρι των εθνικοποιήσεων και του ολοκληρωτικού ξεριζωµού της ελληνικής παροικίας από την Αίγυπτο, δύο αιώνες και πλέον µετά τη δηµιουργία της.
Μια εμπεριστατωμένη κριτική ανάδειξη του μυθιστορήματος από τη Δέσποινα Ι. Δούκα για το ηλεκρονικό περιοδικό αναγνώστης
(...) Ο κήπος μας στην άκρη της ερήμου είναι πιο σύνθετος αφηγηματικά από τους προηγούμενους τόμους αναδεικνύοντας την περιπέτεια της γραφής. Η γραμμική αφήγηση του παρελθόντος (1936-1956) από τον παντογνώστη αφηγητή συνδυάζεται με κεφάλαια του λογοτεχνικού παρόντος που είναι ο Μάιος-Ιούνιος 1967, όπου αφηγείται πρωτοπρόσωπα η Νινέτα, η οποία επισκέπτεται την Αλεξάνδρεια για να ανακτήσει την οικογενειακή έπαυλη όταν όλα έχουν πλέον τελειώσει. Οι δύο αφηγητές (ο εξωκειμενικός και η ενδοκειμενική αφηγήτρια) και τα διαφορετικά χρονικά επίπεδα διαμορφώνουν μια διπλή αφηγηματική προοπτική: της εξέλιξης των γεγονότων αφενός, του τετελεσμένου, της απώλειας και του αναστοχασμού πάνω σε αυτά αφετέρου. Μια «παραδοσιακή» τριτοπρόσωπη γραμμική αφήγηση με τις αναδρομές και τις προσημάνσεις της, και μια εξομολογητική πρωτοπρόσωπη, συνειρμική, ελλειπτική, κατακερματισμένη λεκτικά αφήγηση, θραύσμα της μνήμης και του χρόνου και ταυτόχρονα παράθυρο στη μνήμη και τον χρόνο, που αποκτά νόημα όσο το μυθιστόρημα εξελίσσεται, συγγενική με εκείνη της Ρεβέκκας της Δάφνης Ντι Μωριέ. Ένα αφηγηματικό παλίμψηστο, μια πολλαπλασιασμένη οπτική, όπου η προσδοκία, ο φόβος, η ικανοποίηση, η ανατροπή, αποτυπώνονται εν τω χρόνω του βιώματος και ταυτόχρονα σχολιασμένα εκ των υστέρων και με την τραγική επίγνωση ότι ο κόσμος αυτός έχει πεθάνει μα παραμένει αιωρούμενος στη μνήμη. (...) Ο κήπος μας στην άκρη της ερήμου, από την πολυπρόσωπη αφιέρωσή του ακόμη, υπογραμμίζει τη συνάντηση Ελλήνων και Αιγυπτίων που ήταν και είναι η Αλεξάνδρεια. Η τριλογία της Μαρώς Κάργα, με την ανεκτική-αγαπητική οπτική της, πέρα από τις μυθιστορηματικές αρετές της, μπορεί να αποδώσει κινηματογραφικά, ως βάση σεναρίου, την πορεία της γοητευτικής Αλεξάνδρειας και του Ελληνισμού της Αιγύπτου εν γένει. Μια τριλογία που δεν απευθύνεται μόνον στο ελληνικό κοινό∙ μεταφρασμένη, πρωτίστως στα αραβικά, θα μπορούσε να φτάσει και στους Αιγυπτίους, η ιστορία και η παρουσία των οποίων αποτελούν οργανικό κομμάτι της, και να αποτελέσει μιαν ακόμη προσφορά στον δεσμό των δύο λαών.
Διαβάστε εδώ όλη την κριτική στον αναγνώστη (20/7/2021)
"Παυσίλυπον ανάγνωσμα..."
Παρουσίαση στις "Αναγνώσεις" της Αυγής από τη Μαρία Μοίρα
Ο αινιγματικός κόσμος των γυναικών, γήινος και ουράνιος, σκληρός και ανάλαφρος, ευαίσθητος και ανυποχώρητος, προσγειωμένος και υψιπετής, καρτερικός και φιλάρεσκος, ξετυλίγεται με γαλήνια χάρη και δραματικές εντάσεις, με παλμό και πάθος στο παρόν βιβλίο, αλλά και στα άλλα δύο προηγούμενα μυθιστορήματα της τριλογίας (Αχγιάτ Ανχάρ - Ζωές ποτάμια, 2015 και η Αλεξάνδρεια σε ακολουθεί, 2016). (...)Η Μαρώ Κάργα ερευνά με ζήλο και αποδίδει με ακρίβεια την μεγάλη εικόνα των ιστορικών γεγονότων και των πραγματικών προσώπων, των πολιτικών περιπετειών και των αναδιπλώσεων των εθνικών και αποικιοκρατικών δυνάμεων, οι οποίες διαγκωνίζονται στην γεωπολιτική σκακιέρα της Αιγύπτου σε καιρούς δίσεκτους και ρευστούς. Ανασυνθέτει τα πεπραγμένα της ελληνικής κοινότητας, τις κοσμογονικές ανατροπές που δρομολόγησε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και την δυναμική των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων. Παράλληλα όμως επικεντρώνεται στην σκιαγράφηση των πολλών και διαφορετικών χαρακτήρων των τριών μυθιστορημάτων και κυρίως στην αποτύπωση της ζωής των γυναικών της πολυπλόκαμης αυτής οικογένειας, που αναλαμβάνουν την σωτηρία της κρατώντας στα χέρια τους τα ηνία της ευτυχίας και της επιβίωσης. (...) Γυναίκες μυστικοπαθείς και θρησκευόμενες, σκληροτράχηλες και αποφασιστικές, ερωτικές και αέρινες, πλασμένες για την καλλιτεχνική δημιουργία, την σκληρή δουλειά και τον καθημερινό μόχθο, διαχειρίζονται με σοφία και εγκαρτέρηση τους αναγκαστικούς συμβιβασμούς, τις χαρές και τις λύπες, τα πάθη και τους έρωτες, τα πένθη και τις αρρώστιες, τις απιστίες και τις ταπεινώσεις, που η αντρική φιλοδοξία και η αδιάκοπη περιπλάνηση στο δάσος των ερωτικών ψευδαισθήσεων και των ηδονών σωρεύει. Μεριμνούν από το προσκήνιο για τα μικρά και τα μεγάλα του βίου και από το παρασκήνιο κυβερνούν τους άντρες, που εγγυώνται την σταθερότητα στα ζητήματα του οίκου τους. (...) Η αφήγηση με γλώσσα άμεση και μεστή, διανθισμένη με αραβικές λέξεις, ντοπιολαλιές και ιδιώματα της Πόλης και της Αλεξάνδρειας, παρακολουθεί παράλληλα έναν άλλο αφανή κόσμο, αυτόν των Αράβων, να ζει στωικά στο περιθώριο. Να υπηρετεί πιστά και να εξουσιάζεται, να υπομένει αγόγγυστα και να ονειρεύεται την εξέγερση και την ανεξαρτησία του.(...) Παυσίλυπον ανάγνωσμα για ζωές περιπετειώδεις και ρέουσες, σε δύσκολους και δίσεκτους καιρούς, με ιστορίες πολυδιάστατες και ανατρεπτικές που ταξιδεύουν τον αναγνώστη στο χώρο και στο χρόνο, σε μαγικά τοπία οδύνης και ηδονής και μυθικές πόλεις της Ανατολής.
Διαβάστε εδώ όλη την εγκωμιαστιμή κριτική της Μαρίας Μοίρα στις "Αναγνώσεις" της Αυγής (5/12/2021)
Παρουσίαση του βιβλίου από τον ποιητή Βασίλη Ρούβαλη στην bookpress
(...) Σ’ ετούτο το τρίτο και τελευταίο, με τίτλο Ο κήπος μας στην άκρη της ερήμου, η συγγραφέας εκτυλίσσει την αφηγηματική δεινότητά της περαιτέρω. Φέρνει την αφηγούμενη συνθήκη μερικά βήματα εμπρός: Πρώτον, όλα τώρα διαδραματίζονται μέσα σε διάστημα μίας τριακονταετίας. Δεύτερον, όλα συμβαίνουν με φυσική ροή, δηλαδή με μιαν εξέλιξη που ο σύγχρονος αναγνώστης μπορεί να την αναγνωρίσει καλύτερα αφού ήδη η πραγματική πραγματικότητα, η ρεαλιστική πορεία του κόσμου, έχει συμβεί και έχει επηρεάσει τη μυθοπλαστική συνθήκη των ηρώων. Τρίτον, η ωρίμανση των ηρώων (με προεξάρχουσα τη Νινέτα, το κεντρικό πρόσωπο) συναρτάται από την ωρίμανση της ματιάς της ίδιας της συγγραφέα.
Βασίλης Ρούβαλης (16/1/2023)
Διαβάστε εδώ όλη την κριτική
Διαβάστε εδώ τις πρώτες σελίδες του μυθιστορήματος. Ακούστε εδώ τη συγγραφέα να μιλάει για το βιβλίο της με τη Βίκυ Καποτά, στην εκπομπή "Η ομορφιά της τέχνης" (ΕΡΤ Βόλου, 29/1/2021). Ακούστε εδώ τη συγγραφέα να συζητάει με την Ιωάννα Ταραμπίκου στην εκπομπή "Πολιτισμένα" (Πρώτο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, 12/12/2020) και εδώ να συζητάει με τη Μαρκέλλα Μικέλη για το ραδιόφωνο Ε103 (Σέρρες). Διαβάστε εδώ μια συνέντευξη της Μ. Κάργα στη Μαρία Τσακίρη για το vivlio-life.gr (22/6/2021).
Aκούστε εδώ την συνέντευξη της Μαρώς Κάργα στην εκπομπή Έλενας Καραγιάννη, Μένουμε Πρώτο (Πρώτο πρόγραμμα ΕΡΤ, 23.06.2021)
Διαβάστε εδώ τη συνέντευξη της Μαρώ Κάργα στην εφημ. Κοινή Γνώμη των Κυκλάδων (15/09/2022).
Διαβάστε εδώ ένα κείμενο της συγγραφέως δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα της ΕΡΤ (στήλη "Μια συγγραφέας/ένα βιβλίο", επιμ. Μαρία Σφυρόερα), όπου γράφει πολλά και διαφωτιστικά για το βιβλίο της, αλλά και για τα δύο προηγούμενα, το Αχγιάτ Ανχάρ και το Η Αλεξάνδρεια σε ακολουθεί.
Παρακολουθείστε ένα σύντομο βίντεο με αφορμή το μυθιστόρημα.
Προσθήκη στο καλάθι
