ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΥΔΟΞΟΥ: 86183097

1η έκδοση: Οκτώβριος 2018
Σειρά: ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

Η παγκόσμια κρίση που ξέσπασε το 2007-2008 προέκυψε από τη δομική υστέρηση του ρυθμού πραγματοποίησης της αξίας σε σχέση με τον ρυθμό αξιοποίησής της. Κατά τη νεοφιλελεύθερη περίοδο, ενώ η εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης αυξάνεται, η παραγωγική επένδυση καθίσταται όλο και λιγότερο ευαίσθητη ως προς το κέρδος, με αποτέλεσμα ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος του να κατευθύνεται προς τον ιδιωτικό δανεισμό.

Η αύξηση του τελευταίου πριν την κρίση, τόνωνε την κατανάλωση και την παραγωγική επένδυση, επιδρώντας θετικά στον ρυθμό πραγματοποίησης της αξίας και κατ’ επέκταση στον ρυθμό συσσώρευσης του παραγωγικού κεφαλαίου. Ταυτόχρονα όμως, διάβρωνε τα θεμέλια του νεοφιλελεύθερου σχήματος αναπαραγωγής του κεφαλαίου, καθώς το ποσοστό εξυπηρέτησης του χρέους υπονόμευε όλο και περισσότερο τον μισθό.

Παρά την κατάρρευση του νεοφιλελεύθερου σχήματος αναπαραγωγής, ένας πρωτοφανής νομισματικός «πειραματισμός» το διατηρεί στον «αναπνευστήρα». Οι κεντρικές τράπεζες του αναπτυγμένου κόσμου αντιλαμβάνονται, ωστόσο, ότι οι πολιτικές τους δημιούργησαν ήδη επικίνδυνες «παρενέργειες», με κίνδυνο να προκληθούν νέες σοβαρές υφέσεις στην οικονομία.

Παρουσίαση  από τον Γιώργο Αλεξάτο

(...) Σύμφωνα με τον συγγραφέα, η παγκόσμια οικονομική κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τον γενικόλογο χαρακτηρισμό «κρίση του καπιταλισμού». Καθώς «ο καπιταλισμός δεν υφίσταται ποτέ γενικά και αφηρημένα αλλά πάντοτε ειδικά και συγκεκριμένα, δηλαδή ιστορικά», είναι καίριας σημασίας ο εντοπισμός των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της, ως κρίσης «του νεοφιλελεύθερου μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης».

Ξεκινώντας από τη διαπίστωση ότι «η κρίση του σύγχρονου καπιταλισμού είναι η κρίση του καπιταλισμού στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή του», ο Σταύρος Τομπάζος επιμένει ότι «το δίλημμα “κρίση του καπιταλισμού” ή “κρίση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού” δεν υφίσταται, εκτός βέβαια κι αν αυτοί που επιλέγουν τον πρώτο χαρακτηρισμό υπονοούν ότι οποιαδήποτε καπιταλιστική διέξοδος από αυτήν τη μεγάλη κρίση είναι αδιανόητη».

Ο ίδιος υποστηρίζει ότι «η ανάλυση των νόμων του καπιταλισμού από τον Μαρξ δεν επιτρέπει προφητείες και δεν είναι δουλειά ούτε της οικονομικής επιστήμης ούτε της φιλοσοφίας η προφητεία. Το Κεφάλαιο μας επιτρέπει να αποκλείσουμε κάποια ενδεχόμενα και να πιθανολογήσουμε άλλα, όχι όμως και να προβλέψουμε με ακρίβεια την ιστορική διέξοδο».

Αμφισβητώντας την άποψη ότι η σημερινή κρίση είναι συνέπεια της πτώσης του ποσοστού κέρδους, ο συγγραφέας παραπέμπει στις αναλύσεις του Μαρξ για τις περιοδικές κρίσεις, τονίζοντας ιδιαίτερα τον καθοριστικό ρόλο του ταξικού ανταγωνισμού σ’ αυτές. (...)

Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Γιώργος Αλεξάτος, iskra.gr, 22.02.19

Παρουσίαση στο kommon από τον Χρήστο Κεφαλή

(...) το βιβλίο του Τομπάζου μάς βοηθά ουσιαστικά να σκεφτούμε τις πιθανές εξελίξεις στη νέα δεκαετία και να αναζητήσουμε αντίστοιχους προσανατολισμούς. Όπως λέει και ο συγγραφέας στην κατακλείδα της μελέτης του, οι εξελίξεις αυτές παραπέμπουν σε μια «διαιωνιζόμενη κρίση “κοινωνικής αναπαραγωγής” και “πολιτικής ηγεμονίας” ανοικτής έκβασης, της οποίας οι πρώτες ενδείξεις στις ΗΠΑ και την Ευρώπη είναι ήδη έκδηλες».

Διαβάστε την παρουσίαση εδώ
γράφει ο Χ. Κεφαλής για το kommon.gr (23.04.19)

Δείτε στον Οδηγό Ανάγνωσης τα περιεχόμενα και την εισαγωγή του βιβλίου.
Ακούστε εδώ τη συνέντευξη του συγγραφέα στην εκπομπή του Κώστα Ράπτη , Αθήνα  9.84 (19.11.18, ακούστε μετά το 31,50')

Δείτε την εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου στο βιβλιοπωλείο ''Επί λέξει'' (15.04.19).
Για το βιβλίο μίλησαν οι: Γιάννης Μηλιός (διευθυντής περιοδικού Θέσεις, καθηγητής του ΕΜΠ), Αντώνης Νταβανέλος (δημοσιογράφος), Σπύρος Σακελλαρόπουλος (καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου) και ο συγγραφέας. Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Κώστας Ράπτης.