1η έκδοση Δεκέμβριος 2016
Η πλούσια σε πολεμικά, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά γεγονότα ιστορική περίοδος, που αρχίζει από το τέλος του 19ου αιώνα και φτάνει στην εποχή του Μεσοπολέμου, αναδεικνύεται μέσα από τη ζωή και τους αγώνες απλών ανθρώπων. Μέσα από τις περιπέτειες μιας μακρινής, αλλά όχι ξεχασμένης Ελλάδας. Μέσα από ένα ιστορικό μυθιστόρημα, όπου πραγματικά και φανταστικά γεγονότα συμπλέκονται.
Ο καπετάν Αντώνης, η κυρα-Μπετσίνα, ο Τσιρίμπασης, ο τσορμπατζής Διαμαντής, ο Τάσος, ο Νικόλας, ο Σαράφης, ο Μιχάλης είναι αυθεντικοί λαϊκοί ήρωες, που μέσα στις σελίδες του μυθιστορήματος ζωντανεύουν συγκλονιστικές στιγμές του παρελθόντος, χρήσιμες και διδακτικές για το παρόν και το μέλλον της πατρίδας και του λαού μας!
Παρουσίαση από τον Γιώργο Αλεξάτο για το iskra.gr
Με το που πιάνεις στα χέρια σου ένα βιβλίο που ο συγγραφέας του το προσδιορίζει ως ιστορικό μυθιστόρημα και πριν ακόμη το ανοίξεις και το ξεφυλλίσεις, είναι αυτονόητο, είτε το σκεφτείς συνειδητά είτε όχι, πως βρίσκεσαι αντιμέτωπος-η με μια έννοια εγγενώς αντιφατική.
Αν αυτό που γράφτηκε αναφέρεται στην ιστορία περιμένεις πως διαβάζοντάς το θα αναμετρηθείς με το πραγματικό, στην προκειμένη περίπτωση με την ιστορική πραγματικότητα. Συνάμα, όμως, πρόκειται για μυθιστόρημα και κατά συνέπεια βρίσκεται και κινείται στον χώρο του φανταστικού.
Καθώς μια αντίφαση μπορεί να συνεπάγεται ανταγωνιστική ή μη ανταγωνιστική αντίθεση, ένα έργο δικαιολογεί τον χαρακτηρισμό του ως ιστορικού μυθιστορήματος, ακριβώς στον βαθμό που επιτυγχάνεται μια μη ανταγωνιστική συνύπαρξη της αναφοράς στην ιστορική πραγματικότητα και του φανταστικού στοιχείου, που το κάνει λογοτεχνικό έργο και όχι ιστορικό δοκίμιο.
Αυτό είναι που πέτυχε ο Τάσος Κανταράς, γράφοντας το «Διαρκές Φύλλο Πορείας», που εκδόθηκε τον περασμένο μήνα από τις εκδόσεις «Τόπος». Προσφέροντάς μας το πρώτο του βιβλίο, ένα ιστορικό μυθιστόρημα, που κατορθώνει να ισορροπεί ανάμεσα στην ακριβή αναφορά σε ιστορικά γεγονότα μιας μεγάλης περιόδου και στη φανταστική επαναδημιουργία (με την αριστοτελική έννοια του όρου) του παρελθόντος.
Το βιβλίο αποτελεί μια προσπάθεια του συγγραφέα να δει την ιστορία του τόπου του μέσα από την ιστορία της οικογένειάς του, των προγόνων του, με κεντρικό πρόσωπο τον συνομότατό του παππού του, Τάσο, κατά την περίοδο που εκτείνεται από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι την έναρξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου και την είσοδο της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1940.
Με εντυπωσιακό σεβασμό στα ιστορικά γεγονότα και την αποφυγή του όποιου ετεροχρονισμού, που φανερώνει εμβριθή μελέτη της ιστορίας της περιόδου στην οποία αναφέρεται, ο Τάσος Κανταράς αναπλάθει με τη φαντασία του την πραγματικότητα εκείνης της σχετικά μακρινής εποχής, παραθέτοντας στοιχεία από την καθημερινότητα των ανθρώπων που ζούσαν στα ορεινά χωριά της Χαλκιδικής, καθώς και στοιχεία από τον πολιτισμό τους, ενώ, ταυτόχρονα, με βλέμμα διεισδυτικό παρουσιάζει τους χαρακτήρες των ηρώων του, κάνοντάς σε να έχεις την αίσθηση, ως αναγνώστης-στρια, πως τους γνωρίζεις από κοντά.
Η τέτοια αναφορά στα πρόσωπα υποκρύπτει μια ικανότητα κατανόησης της ανθρώπινης ψυχολογίας, χαρακτηριστική εκείνων που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους σε μια υπόθεση που τους υποχρεώνει να παίρνουν υπόψη τους κάθε άνθρωπο, διερευνώντας τις όποιες ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα του. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι ο συγγραφέας, με πολύχρονη συμμετοχή στους μαζικούς κοινωνικούς αγώνες.
Η αφήγηση στο «Διαρκές Φύλλο Πορείας» αρχίζει από την περίοδο του αποτυχημένου για την Ελλάδα πολέμου του 1897. Ενταγμένη ακόμη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, η ιδιαίτερη πατρίδα του συγγραφέα, ζει τις συνέπειες της ήττας, έχοντας συμμετάσχει κι αυτή στον αγώνα για την απολύτρωση από τον οθωμανικό ζυγό. (...)
Το «Διαρκές Φύλλο Πορείας», ο τίτλος του οποίου παραπέμπει σαφώς στους διαρκείς αγώνες για λευτεριά και ανεξαρτησία, από το 1897 έως το 1940, είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται «απνευστί». Η απλή γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας και η πλοκή του έργου, που είναι τυπικό αποτέλεσμα της πρόθεσης να ειπωθούν αυτά που θέλει να πει, με ρυθμό κινηματογραφικό, συνιστούν βασικές αρετές του.
Γραμμένο για τότε, για εκείνα τα μακρινά, πλέον, χρόνια, το βιβλίο του Τάσου Κανταρά αξίζει να διαβαστεί από καθέναν και καθεμιά που ιχνηλατεί την ιστορική παράδοση αντίστασης που χαρακτηρίζει τον λαό μας και αναζητάει τους όρους για τη ανασυγκρότηση της εθνικής και κοινωνικής ιστορικής αυτογνωσίας μας. Ιδιαίτερα σε τούτους τους καιρούς, που ξανατίθεται επιτακτικά το ζήτημα της ανάκτησης της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας.
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
από τον Γ. Αλεξάτο, iskra.gr (07.01.17)
Συνέντευξη του συγγραφέα στον Δημήτρη Μουρατίδη για το blog bibliodiktis
Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το βιβλίο σας ιστορικό μυθιστόρημα;
Ναι. Το Διαρκές Φύλλο Πορείας είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα που η πλοκή του διαδραματίζεται σε μια μεγάλη ιστορική περίοδο. Από το τέλος του 19ου αιώνα, μέχρι και την περίοδο του μεσοπολέμου. Θα έλεγα, ότι είναι ένα μυθιστόρημα που τα πραγματικά γεγονότα υπερισχύουν κατά πολύ των φανταστικών. Ο αναγνώστης, μπορεί να ξαναδιαβάσει την ιστορία, μέσα από την πορεία και τη ζωή των απλών ανθρώπων του λαού μας.
Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης για το βιβλίο σας;
Βασική πηγή έμπνευσης και πρόκληση ταυτόχρονα, στο να επιχειρήσω το γράψιμο του βιβλίου, ήταν οι ανεκτίμητες περιγραφές, που είχα την ευτυχία να ακούσω από τα χείλη του παππού μου. Ο οποίος έζησε ενενήντα έξι χρόνια, ήταν παρών σε όλα τα συμβάντα της μεγάλης αυτής ιστορικής περιόδου, σε ορισμένα δε πρωταγωνίστησε. Ένα σημαντικό ερέθισμα, που επίσης με “έσπρωξε” στην συγγραφή, ήταν μια σειρά από φωτογραφίες του 1916, που ανακάλυψα στο διαδίκτυο και αφορούσαν την “επίσκεψη” στην περιοχή της Γαλλικής Αποικιακής Στρατιάς. Φωτογραφίες συγκλονιστικές, που η προσεκτική τους μελέτη, αποκαλύπτει την βασική αιτία της κακοδαιμονίας και των περιπετειών της χώρας, που δεν ήταν άλλη από την αποικιακή πολιτική των κυρίαρχων της εποχής. Ο Εθνικός Διχασμός, η εκστρατεία στην Ουκρανία, η Μικρά Ασία, είναι ένα κουβάρι τραγικών γεγονότων, με το οποίο μας τύλιξαν οι ξένοι “προστάτες” μας.
Θέλετε να μεταφέρετε κάποιο μήνυμα με το βιβλίο και ποιο είναι αυτό;
Θα έλεγα πως κάθε λογοτεχνικό βιβλίο εμπεριέχει το δικό του ή καλύτερα τα δικά του μηνύματα. Πολύ περισσότερο ένα μυθιστόρημα ιστορικού περιεχομένου, στο οποίο προφανώς ο συγγραφέας βλέπει τα γεγονότα και από τη δική του υποκειμενική σκοπιά. Μέσα από όλα αυτά, τα τραγικά πολλές φορές γεγονότα, πολλά από τα οποία έχουν άμεση αναφορά στη σημερινή ζοφερή κατάσταση, ήθελα να αναδείξω τη στάση ζωής των ανθρώπων που θέλησαν να ζήσουν με το κεφάλι ψηλά και να μην υποταχθούν.
Ποια ήταν τα συναισθήματα που νιώσατε, όταν πήρατε τυπωμένο το έργο σας;
Κατ αρχήν αισθάνθηκα το αίσιο τέλος μιας προσπάθειας, ότι το δημιούργημα μου, που βγήκε μέσα από την ψυχή και το μυαλό μου, πήρε σάρκα και οστά. Ότι έκανα το χρέος μου, απέναντι σ αυτούς που όλο αυτό το διάστημα αισθανόμουν ότι ήσαν μέσα μου και μου ζητούσαν να τους δώσω “φωνή”. Μαζί με το συναίσθημα της ικανοποίησης όμως, αναδύθηκε αυθόρμητα η αγωνία για τον βαθμό της ανταπόκρισης, που μπορεί να τύχει το δημιούργημα μου, στον κόσμο.
Τι συμβαίνει στους ήρωες των βιβλίων σας, όταν τελειώνει η συγγραφή;
Οι ήρωες του βιβλίου μου, νομίζω πως ταξιδεύουν πια πέραν των στενών ορίων της περιοχής που έζησαν και έδρασαν. Ταξιδεύουν μαζί με το βιβλίο, για να μεταφέρουν την στάση ζωής που επέλεξαν. Να υπενθυμίσουν πως σε δύσκολους καιρούς υπάρχουν και θα υπάρχουν πάντα ανυπότακτοι. Προσωπικά, βρίσκονται περισσότερο από ποτέ μέσα μου.
Έχετε βιώσει συναισθήματα όμοια με των ηρώων σας; Σας μοιάζει κάποιους από τους ήρωες σας;
Προφανώς μιλάμε για διαφορετικές εποχές και καταστάσεις. Όμως, ο πολίτης του σήμερα, δεν μπορεί παρά να έχει νιώσει ανάλογα αρνητικά συναισθήματα. Την οργή για την κοινωνική αδικία που παραμένει παρούσα. Την οργή για την χρεωκοπία της χώρας του, για τρίτη συνεχή φορά. Κυρίως όμως, για τις επιπτώσεις της και για το ποιος πληρώνει γι αυτήν. Αλλά υπάρχουν και θετικά συναισθήματα. Συναισθήματα ελπίδας. Είναι οι αγώνες που δόθηκαν και δίνονται. Μπορεί να είναι μακρινοί οι αγώνες του μεσοπολέμου και του 36, θα διδάσκουν όμως για πάντα, την αγωνιστική παράδοση του λαού μας. Όσο αφορά το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, αν δηλαδή μου μοιάζει, κάποιος από τους ήρωες του μυθιστορήματος, θα έλεγα πως οι πρωταγωνιστές, αντιπροσωπεύουν με την αυθεντικότητα τους, ανθρώπινους χαρακτήρες με τους οποίους μπορεί να ταυτιστεί ένας κοινωνικός αγωνιστής οποιασδήποτε εποχής.
Ποιος είναι ο πρώτος αναγνώστης των κειμένων σας;
Κοντινοί μου άνθρωποι, που υπήρξαν ταυτόχρονα οι αναγνώστες και οι πρώτοι -ας πούμε- κριτές της προσπάθειας μου.
Γράφοντας, έχετε ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό σας;
Θα έλεγα πως στη ροή της γραφής, έρχονται φορές που σκέφτεσαι πως θα λειτουργούσες ή θα αντιδρούσες εσύ ο ίδιος, σε αντίστοιχες καταστάσεις. Πάντα παίρνοντας υπόψη το περιβάλλον, τις συνθήκες μέσα στις οποίες διαδραματίζονται τα γεγονότα. Παρόλο που θεωρώ πως αποστολή του συγγραφέα, είναι να αποτυπώσει όσο πιο γνήσια γίνεται το θέμα που διαπραγματεύεται και όχι να ανακαλύψει τον εαυτό σου σ αυτό, δεν σας κρύβω, πως υπήρξαν στιγμές όπου εμβαθύνοντας τους χαρακτήρες και τις συμπεριφορές των ηρώων, ανακάλυψα “κρυφές” πτυχές του εαυτού μου, που φωτίζονταν ξαφνικά.
Υπήρξε κάτι στη διάρκεια της συγγραφής που σας ανέτρεψε κάποια πεποίθηση;
Η συγγραφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος, είναι μια συνεχής αναζήτηση και επιβεβαίωση της ιστορίας. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία, μπορεί να υπάρξουν και ανατροπές. Στο συγκεκριμένο βιβλίο, για ορισμένα πράγματα, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Πολλά παραδείγματα, αλλά θα σταθώ σε ένα. Γράφοντας, ψάχνοντας και μελετώντας παράλληλα τα ιστορικά γεγονότα, ενισχύθηκε περισσότερο η πεποίθησή μου, για την εγκληματική στάση των δύο κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων, στην περίοδο της Μικρασιατικής εκστρατείας. Αναφέρομαι στην Μικρά Ασία, γιατί αποτελεί σημαντικό κομμάτι του μυθιστορήματος μου.
Ποιος αναγνώστης είναι ο ιδανικός για σας;
Ιδανικός αναγνώστης, μπορεί να είναι ο κάθε αναγνώστης ενός βιβλίου, που θα έλεγα πως διαβάζει με ανοικτή ψυχή και όχι μόνον με ανοικτά μάτια. Η ανάγνωση ενός βιβλίου έτσι κι αλλιώς έχει πολλαπλά οφέλη.Μπορεί να συμβάλλει από την απόδραση από την καθημερινότητα, μέχρι την τόνωση της πολιτικής συνειδητοποίησης του αναγνώστη. Από την ψυχαγωγία του, τον προβληματισμό του για τα διαδραματισθέντα ιστορικά γεγονότα, μέχρι τον επηρεασμό του από τις ηθικές αξίες και τις συμπεριφορές των πρωταγωνιστών.
Σας αρέσει να συνομιλείτε με τους αναγνώστες σας;
Ναι. Το επιδιώκω θα έλεγα. Για να δω από την μια τις αντιδράσεις τους και από την άλλη να συζητήσω μαζί τους τα ιστορικά θέματα που αναφέρονται στο βιβλίο. Την σημασία τους, τις επιπτώσεις κλπ.
Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που θεωρείτε ότι σας επηρέασε;
Δεν θα το έλεγα. Βασικά με επηρέασε, η αγάπη που είχα από μικρός για την Ιστορία και η αναζήτηση όλων των καταγεγραμμένων απόψεων γύρω από τα ιστορικά γεγονότα. Αλλά και ιστορικές λεπτομέρειες, που αξίζει να ψάξει κανείς περισσότερο για να φωτίσει καλύτερα την ιστορική αλήθεια.
Είναι εύκολη ή δύσκολη διαδικασία η συγγραφή και τι είναι το γράψιμο για σας;
Εύκολη δεν είναι. Τις δυσκολίες τις ξεπερνάει κυρίως η επιμονή να πετύχεις τον τελικό στόχο. Το γράψιμο, είναι βασικά μια κορυφαία, ξεχωριστή, βαθιά εσωτερική διαδικασία του συγγραφέα.
Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, το βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, ετοιμάζετε κάτι άλλο;
Το Διαρκές Φύλλο Πορείας κυκλοφορεί εδώ και έξι μήνες. Είμαι ευχαριστημένος από την ανταπόκριση των φίλων αναγνωστών. Να ευχαριστήσω ιδιαίτερα όσους συνέβαλλαν στις επιτυχημένες παρουσιάσεις -εκδηλώσεις. Στο επόμενο διάστημα προγραμματίζονται να γίνουν και άλλες. Βέροια, Κατερίνη, Σιθωνία και αλλού. Ναι, έχω ξεκινήσει το επόμενο βιβλίο, ως συνέχεια του προηγουμένου. Θα είναι ένα πολιτικό, κοινωνικό και ιστορικό μυθιστόρημα, που τα γεγονότα του θα διαδραματίζονται στην μεταπολεμική περίοδο.
Δημήτρης Μουρατίδης για το bibliodiktis.blogspot.gr (13.07.17)
Δείτε εδώ την παρουσίαση του βιβλίου στο Δημοτικό Θέατρο Ν. Μουδανιών (24.02.2018). Το βιβλίο παρουσίασαν οι: Στέλιος Βαγγλής (συγγραφέας ), Γιάννης Φωτίου (συγγραφέας) και o Δημήτρης Στρατούλης (π. Υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων). Kείμενα-αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασε η θεατρολόγος-ηθοποιός κ. Λένα Σιταρά.
|