ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΥΔΟΞΟΥ: 33154154
1η έκδοση: Οκτώβριος 2013

Εισαγωγή: Αναστάσιος Σταλίκας

Οι Έλληνες ναυτικοί όταν αναφέρονται στον «κάβο», εννοούν το καραβόσκοινο που δένει το πλοίο στις δέστρες του ντόκου. Αλλά, επίσης, λένε «παίρνω κάβο» όταν θέλουν να πουν ότι πήραν είδηση, κατάλαβαν, αντιλήφθηκαν κάτι που τους ήταν δυσνόητο έως τότε. Το εγχείρημα του βιβλίου είναι αυτό ακριβώς: να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια στους αναγνώστες ώστε η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία –ως ένας άλλος «κάβος» που κρατά δέσμιες τις ψυχικές δυνάμεις και δεν τις αφήνει ελεύθερες στον πλου της ψυχικής αλλαγής και ανάπτυξης– να καταστεί, μέσα από το βιβλίο, αντικείμενο βαθιάς γνώσης και κατανόησης.

Η Αντίσταση στην Ψυχοθεραπεία επιχειρεί να φωτίσει, από όλες τις δυνατές πλευρές και με τρόπο επιστημονικό αλλά συνάμα εύχρηστο και χρήσιμο για πολλούς, το «μυστήριο» της αντίστασης απέναντι στην ψυχική αλλαγή και τη θεραπευτική πρόοδο. Αναπόσπαστο στοιχείο κάθε θεραπευτικής διαδικασίας, η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία αποτελεί διαχρονικά μια γενναία πρόκληση για κάθε θεραπευτή, συχνά δε και για τους ίδιους τους θεραπευόμενους, που ενώ προσβλέπουν σε αλλαγές συναντούν σημαντικές δυσκολίες στην πραγμάτωσή τους. Παρόλο που καταρχήν αποτέλεσε προεξάρχουσα ψυχαναλυτική έννοια, για περισσότερο από έναν αιώνα η αντίσταση του θεραπευόμενου εξακολουθεί να απασχολεί το σύνολο της ψυχοθεραπείας. Με αυτή την έννοια, αν η ψυχοθεραπεία μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω εκείνες τις δυνάμεις που μας ωθούν προς την ψυχική ανάπτυξη και την ωριμότητα, τότε ασφαλώς η πληρέστερη και πιο άρτια κατανόηση των φαινομένων αντίστασης είναι βασική προτεραιότητα.

Το βιβλίο παρέχει μια ολοκληρωμένη αποτύπωση της θεωρητικής, ερευνητικής και κλινικής διάστασης της αντίστασης στην ψυχοθεραπεία, μέσα από τη συγκριτική παράθεση των κύριων ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων, την ανάλυση έγκυρων δεδομένων, και με κλινικά παραδείγματα που συμβάλλουν στην κατανόηση και την αμεσότητα του κειμένου. Υπό το πρίσμα των σύγχρονων τάσεων ορισμού της αντίστασης, το βιβλίο καινοτομεί προτείνοντας ένα ολιστικό πλαίσιο κατανόησης και αντιμετώπισης των αντιστάσεων στη βάση της θεωρίας της προσκόλλησης, αναδεικνύοντας τη σημασία της ασφάλειας στην ψυχική αλλαγή. Απώτερος στόχος του βιβλίου είναι να αναδειχθεί η θετική και γόνιμη νοηματοδότηση των αντιστάσεων του θεραπευόμενου, προς έναν ωφελιμότερο προσπορισμό της ψυχοθεραπείας.
 

Παρουσίαση του βιβλίου στο protagon.gr

Στο βιβλίο αυτό η Βασιλική Γιωτσίδη καταπιάνεται με ένα φαινόμενο γνωστό στους ψυχοθεραπευτές από την εποχή του Freud, που πρώτος το μελέτησε, και το οποίο δεν είναι άλλο από την αντίσταση που προβάλλει (συνειδητά ή υποσυνείδητα) ο ψυχοθεραπευόμενος στην ψυχοθεραπεία. Παρά τα χρόνια που έχουν περάσει από τις πρώτες μελέτες του φαινομένου, τούτο όχι μόνο παραμένει επίκαιρο, αλλά σήμερα προτείνονται νέοι τρόποι προσέγγισής (και ξεπεράσματός) του.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η αντίσταση αυτή αρχίζει στην ουσία πριν καν αποφασίσει κανείς να απευθυνθεί σε ειδικό και να ζητήσει τη βοήθειά του. «Τι να τον κάνω εγώ τον τρελογιατρό; Τρελός είμαι;» Αλλά και όταν (εάν) αποφασίσει να κάνει την κίνηση, τότε αρχίζει ένα συνειδητό (ή μη) κρυφτούλι ανάμεσα στον «ασθενή» και τον ψυχοθεραπευτή, όπου ο πρώτος αμύνεται αποκρύπτοντας/καταχωνιάζοντας πλευρές του εαυτού του που είτε δεν θέλει να (ξανα)δει ή που πιστεύει ότι τον εκθέτουν στον εαυτό του και στους άλλους. Από την άλλη, οι ψυχοθεραπευτές θεωρούσαν, μέχρι πρόσφατα, την αντίσταση αυτή ως ένα σοβαρό εμπόδιο, ως ένα σπυρί, ας μου επιτραπεί η έκφραση, το οποίο έπρεπε να σπάσει πριν ανοίξει ο δρόμος για μια γόνιμη θεραπεία. Έτσι παιζόταν, κατά κάποιο τρόπο, το παιχνίδι του κυνηγητού της γάτας και του ποντικού. Σήμερα, όπως μας λέει η Βασιλική Γιωτσίδη, η τάση έχει αντιστραφεί και η αντίσταση ενσωματώνεται στην ψυχοθεραπεία και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της, με πολύ θετικά αποτελέσματα.

Το βιβλίο της Β. Γιωτσίδη έχει τη δομή ενός επιστημονικού συγγράμματος, διαβάζεται όμως και από τον μη ειδικό, χωρίς να υποπίπτει στον πειρασμό της «εκλαΐκευσης». Τίποτε δεν λέγεται χωρίς να τεκμηριώνεται και ο πλούτος των βιβλιογραφικών αναφορών είναι εντυπωσιακός. Η γλώσσα του είναι εξαιρετική. Όπως τονίστηκε στη βιβλιοπαρουσίαση από καθηγητές πανεπιστημίου, διευθυντές ψυχιατρικών νοσοκομείων, κ.λπ., το βιβλίο της Β. Γιωτσίδη δεν είναι «άλλο ένα» βιβλίο στον χώρο της ψυχανάλυσης, αλλά ένα πρωτότυπο βιβλίο αποτέλεσμα πολυετούς μελέτης και έρευνας που παράγει νέα γνώση.

Εντύπωση μου έκαναν οι αναφορές της Β. Γιωτσίδη στη λογοτεχνία, την ποίηση και την μυθολογία, (Καζαντζάκης, Καβάφης, Οιδίπους, Θησέας-Μινώταυρος), που πέρα από το ενδιαφέρον της για αυτά, δείχνουν και τη διεισδυτικότητα της Τέχνης στην ανάλυση της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Γράφει ο Αλέκος Λασκαράτος, protagon.gr, 13.08.15
 

Παρακολουθείστε την παρουσίαση του βιβλίου, που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 9 Ιουνίου στην αίθουσα εκδηλώσεων του Public (στην Πλατεία Συντάγματος). Για το βιβλίο μίλησαν οι: Αναστάσιος Σταλίκας (Καθηγητής Ψυχολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Θετικής Ψυχολογίας), Ιωάννης Παπαβασιλείου (Ψυχίατρος-Ψυχαναλυτής, Ελληνική Εταιρεία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας), Καλλιόπη Κουνενού (Αναπλ. Καθηγήτρια Ψυχολογίας ΑΣΠΑΙΤΕ, Ελληνική Εταιρεία Αναλυτικής Ομαδικής & Οικογενειακής Ψυχοθεραπείας), Παναγιώτα Φίτσιου (Ψυχολόγος, Εταιρεία Κοινωνικής Ψυχιατρικής & Ψυχικής Υγείας) και Τάνια Φραράκη (Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια). Χαιρετισμό απεύθυναν οι: Αναστασία Τσαμπαρλή (Καθηγήτρια Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου, Συν-συντονίστρια Κλάδου Κλινικής Ψυχολογίας & Ψυχολογίας της Υγείας ΕΛΨΕ), Βασίλειος Φωτόπουλος (Ψυχίατρος, Διευθυντής -Συντονιστής, ΨΝΑ “Δρομοκαΐτειο”). Την εκδήλωση συντόνισε η κ. Αναστασία Καλαντζή-Αζίζι (Ομότιμη Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας Παν/μίου Αθηνών, Επιστημονική Υπεύθυνη του Ινστιτούτου Έρευνας & Θεραπείας της Συμπεριφοράς)



Παρακολουθείστε εδώ το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης


 

Δείτε στον οδηγό ανάγνωσης τα περιεχόμενα και την εισαγωγή του τόμου. Επίσης, διαβάστε τις εισηγήσεις των ομιλητών στην εκδήλωση της παρουσίασης του βιβλίου, που πραγματοποιήθηκε στο Public Συντάγματος (9.6.15).