Απρίλιος- Σεπτέμβριος 2015
Διεύθυνση έκδοσης: Χρήστος Κεφαλής

Στην Κίνα αφιερώνεται ο νέος διπλός τόμος 17 της Μαρξιστικής Σκέψης. Ο τόμος περιέχει πηγές και αναλύσεις για την πορεία της Κίνας από τις αρχές του 20ού αιώνα ως τις μέρες μας. Παρουσιάζονται όλα τα σημαντικά γεγονότα και οι σταθμοί στην πορεία της Κίνας στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο: η μετατροπή της Κίνας σε ημι-αποικία των μεγάλων δυνάμεων από τις αρχές του 20ού αιώνα, οι διαδοχικές επαναστάσεις του 1911, του 1925-27 και του 1930-49 ως τη νίκη της λαϊκής επανάστασης, η περίοδος της «σοσιαλιστικής οικοδόμησης» 1947-1978 και η σύγχρονη περίοδος των μεταρρυθμίσεων της αγοράς ως τις μέρες μας. Ο τόμος χωρίζεται σε 3 μέρη.

Στο πρώτο μέρος περιλαμβάνονται πηγές και ντοκουμέντα προερχόμενα από επιφανείς μαρξιστές, ιστορικές προσωπικότητες της Κίνας και αποφάσεις του ΚΚ της Κίνας. Συγκεκριμένα, ο αναγνώστης θα βρει κείμενα των Χέγκελ, Μαρξ, Ντ. Ριαζάνοφ, Σουν Γιατ-σεν (πρώτος προσωρινός Πρόεδρος της Κίνας στα 1912), Λένιν, Τσεν Του-σιου (πρώτος ΓΓ του ΚΚ της Κίνας), Τρότσκι, Μάο τσε-τουνγκ, Τενγκ Σιαοπίνγκ και Ζάο Ζιγιάνγκ, καθώς και μέρη από τις αποφάσεις του ΚΚ της Κίνας για την ιστορία του κόμματος (1945 και 1981) και του τωρινού καταστατικού του ΚΚ της Κίνας (2012).

Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται ιστορικές αναλύσεις για την περίοδο 1911-1977. Ο Τ. Μαστρογιαννόπουλος αναφέρεται στις κινεζικές επαναστάσεις του 1911-27, ο Δ. Καρέλλας στη διαμόρφωση του μαρξισμού του Μάο ως το 1945, ο Δ. Καλτσώνης στο κινεζικό σύνταγμα του 1954, οι Λ. Μαϊτάν και Τζ. Ριντέλ στην περίοδο του «Μεγάλου Άλματος προς τα Εμπρός», οι Ι. Ντόιτσερ και Ν. Χρουστσόφ στην Πολιτιστική Επανάσταση, ενώ η Μεγάλη Πορεία καλύπτεται από ένα κεφάλαιο της επίσημης κινεζικής Ιστορίας της Σύγχρονης Κινεζικής Επανάστασης.

Στο τρίτο μέρος αναλύονται οι εξελίξεις στη σύγχρονη Κίνα: η πορεία των μεταρρυθμίσεων της αγοράς, ο αντίκτυπός τους στην κατάσταση των εργαζομένων και το περιβάλλον, οι αναπτυσσόμενοι κοινωνικοί αγώνες, οι παραπέρα οικονομικές προοπτικές στην Κίνα, ο ρόλος του κράτους, ο κινεζικός μαρξισμός και η κριτική λογοτεχνία σήμερα. Ο αναγνώστης θα βρει κείμενα των Χ. Κεφαλή, Τζ. Μπ. Φόστερ & Ρ. ΜακΤσέσνεϊ, Ορ. Λουκά, Β. Σερμπετζόγλου & Μ. Ζέρβα, Μίντσι Λι, Ντ. Κοτζ, Β. Κόλο, Ντικάνγκ, Τσεν Τιάν, Χαν Κουν-τσουνγκ και Γιεν Λενκέ.

Ο τόμος προσφέρει έτσι στο κοινό μια ποικιλία προσεγγίσεων για ένα ευρύ φάσμα πτυχών της κινεζικής ιστορίας και της ζωής στη σύγχρονη Κίνα. Όπως σημειώνεται στον πρόλογο, η ιστορία της Κίνας από το 1900 ως σήμερα:  «Ήταν μια πορεία ορμητικών αλλαγών, η ταχύτητα των οποίων σίγουρα δεν έχει όμοιό της στην παγκόσμια ιστορία… ο παρών τόμος θα προσφέρει στον αναγνώστη γνώσεις και στοιχεία… καλύπτοντας ένα μέρος από το μεγάλο κενό πληροφόρησης και πηγών στην ελληνική βιβλιογραφία για την πρόσφατη ιστορία της Κίνας και τη σύγχρονη Κίνα».

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε τον διαδικτυακό τόπο της Μαρξιστικής Σκέψης στο www.marxistikiskepsi.gr

Παρουσίαση του τεύχους από τον Κοσμά Κέφαλο στην εφημερίδα Αυγή

«Κι αν η μισή μου καρδιά βρίσκεται, γιατρέ, εδώ πέρα
Η άλλη μισή στην Κίνα βρίσκεται».

Με αυτόν τον χιλιοτραγουδισμένο στίχο του Ναζίμ Χικμέτ ξεκινά ο πρόσφατα κυκλοφορημένος, αφιερωμένος στην Κίνα, διπλός τόμος 17 της Μαρξιστικής Σκέψης. Στις 526 σελίδες του ο αναγνώστης θα βρει αναλύσεις και ντοκουμέντα για την παλιά και πρόσφατη ιστορία της Κίνας, καθώς και για τη σύγχρονη Κίνα. Μέσα από αυτά παρουσιάζεται η πορεία της τεράστιας χώρας, που από ημιαποικία ώς το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου θα μετατραπεί σε υπερδύναμη στον 21ο αιώνα.

Το διακριτικό γνώρισμα του πανάρχαιου πολιτισμού της Κίνας, ανιχνευμένο ήδη από τον Χέγκελ και τον Μαρξ, ήταν η στατικότητα των οικονομικών και πολιτικών δομών, ο δεσποτισμός του κράτους και η δύναμη της οικογένειας. Αυτή η στατικότητα διαλύεται με την ορμητική επέμβαση των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων από τα τέλη του 19ου αιώνα, που δίνει ισχυρή ώθηση στην ανάπτυξη του κινεζικού καπιταλισμού και την εμφάνιση ενός νεαρού προλεταριάτου.

Η αστική επανάσταση του 1911 και η λαϊκή επανάσταση του 1925-27, όταν δημιουργείται το ΚΚ της Κίνας κάτω από την επίδραση της Οκτωβριανής Επανάστασης, καταφέρουν κτυπήματα στην παλιά φεουδαρχική αυτοκρατορία, επιφέροντας την εθνική ενοποίηση της Κίνας. Ωστόσο, η πολιτική της Κομιντέρν για παραμονή του κόμματος στο αστικό Κουομιντάνγκ θα οδηγήσει στη σφαγή των κομμουνιστών μετά το πραξικόπημα του Τσιανγκ Κάι-σεκ και στην ήττα της επανάστασης.

Στη συνέχεια, το ΚΚ της Κίνας θα δημιουργήσει βάσεις στις αγροτικές περιοχές, όπου οι αγρότες υφίστανται ακόμη την καταπίεση των φεουδαρχών. Περνώντας από δύσκολες στιγμές όπως η Μεγάλη Πορεία του 1934-35, η φάση αυτή υπό την ηγεσία του Μάο θα καταλήξει στη νίκη της επανάστασης και την ίδρυση της ΛΔ Κίνας το 1949. Θα ακολουθήσει η αγροτική μεταρρύθμιση και σημαντικές επιτυχίες στα πρώτα χρόνια της οικοδόμησης. Βιαστικές επιλογές στη συνέχεια, ωστόσο -το Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός και η Πολιτιστική Επανάσταση- θα αντιστρέψουν την κατάσταση. Πολλά εκατομμύρια άνθρωποι θα χαθούν στον λιμό του 1958-1961. Αυτά θα κάνουν αναπόφευκτη τη στροφή στις μεταρρυθμίσεις της αγοράς υπό τον Ντενγκ.

Παρά τις διακηρύξεις του ΚΚ της Κίνας περί «σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά», η Κίνα σήμερα είναι μια χώρα που γνωρίζει μια ορμητική, χωρίς ιστορικό προηγούμενο, καπιταλιστική ανάπτυξη. Είναι βέβαια μια καπιταλιστική ανάπτυξη στο ανοδικό της στάδιο, όπου κάποια εξισωτικά στοιχεία της «σοσιαλιστικής περιόδου» (ίση πρόσβαση των αγροτών στη γη, σχετικά εκτεταμένος κρατικός τομέας) συνυπάρχουν με νέες βαθιές αντιθέσεις: από τη μια ένας κατασκευαστικός οργασμός, με τη δημιουργία τεράστιων νέων πόλεων και την εκπλήρωση της αστικοποίησης μέσα σε μια 30ετία, από την άλλη 150 εκατομμύρια εσωτερικοί μετανάστες χωρίς δικαιώματα, που αποτελούν φτηνό εργατικό δυναμικό για τις πολυεθνικές, τεράστια υποβάθμιση του περιβάλλοντος, κρατικός αυταρχισμός, κ.ά. Εξελίξεις που δεν μπορεί να μας αφήνουν αδιάφορους, αποτελώντας λόγο για να βρίσκεται και σήμερα ένα μέρος της καρδιάς μας στην Κίνα.

Κοσμάς Κέφαλος, Η Αυγή, 09.07.2015