^{Κυκλοφορεί επίσης σε σκληρό εξώφυλλο, τιμή: 28,00 €.}

1η έκδοση: Νοέμβριος 2013

Η θρυλική εποχή του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού (1960-1975) σε ένα εντυπωσιακό λεύκωμα

Το Aρχείο Τάκη Πανανίδη διασώζει τις εμβληματικές εκείνες φωτογραφίες μέσα από τις οποίες αναγνωρίζουμε, εδώ και μερικές δεκαετίες, το ελληνικό λαϊκό τραγούδι του εξήντα. «Αυτόπτης φωτομάρτυρας», όπως ο ίδιος ο φωτογράφος αποκαλούσε τον εαυτό του, αποτύπωσε στο φιλμ τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές της ανατρεπτικής αλλαγής που συνέβη στο λαϊκό τραγούδι στη δεκαετία του εξήντα, παρακολουθώντας τους στις πρόβες, στις ηχογραφήσεις, στις συναυλίες, στις μπουάτ, στις επιθεωρήσεις, στα αναψυκτήρια, στα λαϊκά κέντρα, στα σπίτια τους.

Όλα τα γνωστά ονόματα που διαμόρφωσαν το νέο λαϊκό τραγούδι της εποχής, συνθέτες όπως ο Τσιτσάνης, ο Θεοδωράκης, ο Χατζιδάκις, ο Ξαρχάκος, μουσικοί δεξιοτέχνες όπως ο Μανώλης Χιώτης και ο Γιώργος Ζαμπέτας, τραγουδιστές που σφράγισαν με την ερμηνεία τους χιλιοτραγουδισμένες μελωδίες όπως οι Μπιθικώτσης, Καζαντζίδης, Μαρινέλλα, Πόλυ Πάνου, Πάνος Γαβαλάς κ.ά. διατηρούνται στην ιστορική μνήμη χάρη και στις φωτογραφίες του Αρχείου Τάκη Πανανίδη.

Σεβαστό δείγμα αυτού του αρχείου περιλαμβάνει ο τόμος Αυτόπτης φωτομάρτυρας στην οδό των ονείρων με γνωστές αλλά και άγνωστες στο ευρύ κοινό φωτογραφίες, πολλές από τις οποίες δημοσιεύονται εδώ για πρώτη φορά.

Χάρη στο έμφυτο ταλέντο του, ο Τάκης Πανανίδης (1935-2010) κατάφερνε να αφήνει ανεπιτήδευτη, με αδιόρατες παρεμβάσεις, τη στιγμιαία φωτογράφισή του, ακόμα και όταν, για λόγους επαγγελματικής σκοπιμότητας, όφειλε να τη σκηνοθετήσει. Παράλληλα, χάρη στην εξοικείωσή του με τον χώρο της μουσικής και του θεάματος, είχε ασκηθεί να συλλαμβάνει τις εικόνες του στη μαγική εκείνη στιγμή που το θέμα παρουσιάζεται στην πιο χαρακτηριστική του έκφραση, στην πλήρη κορύφωσή του.

Όποιος ερευνά τη μουσική των δεκαετιών εξήντα και εβδομήντα υποχρεωτικά διασταυρώνεται με τις εντυπωσιακές φωτογραφίες από το Αρχείο Πανανίδη. Αυτό που με σιγουριά μπορεί κανείς να πει γι' αυτόν τον παθιασμένο με το τραγούδι δημιουργό, είναι ότι υπήρξε ο αποκλειστικός φωτογράφος των θρυλικών τραγουδιών και των λαϊκών θεαμάτων μιας ολόκληρης εποχής. Συνηθίζουν πολλοί να λένε για τον Τάκη Πανανίδη: οι φωτογραφίες του δεν μιλούν, τραγουδάνε. Αυτό το λεύκωμα αποδεικνύει την αλήθεια αυτού του ισχυρισμού.
 

Κάνετε κλικ στην υπογραφή Πανανίδη για να δείτε ένα teaser για το βιβλίο βασισμένο σε εκπομπή του Γιάννη Ξανθούλη στον ΣΚΑΪ (01.12.13 εκπομπή: «Κυριακή είσαι και φαίνεσαι»)

Mπορείτε να επισκεφθείτε το blog του Αρχείου Πανανίδη εδώ.

H σελίδα του Αρχείου Πανανίδη στο facebook είναι εδώ.

-------------------------------

Παρουσίαση του λευκώματος στο Ποντίκι art

Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Τόπος ένα ιδιαίτερο λεύκωμα που μας μεταφέρει στις μουσικές απαρχές της δεκαετίας του ’60, όταν ο Τάκης Πανανίδης, ένας νεαρός ρεπόρτερ, ανακάλυπτε την επαγγελματική του κλίση μέσα από τις καταιγιστικές εξελίξεις στον χώρο του λαϊκού τραγουδιού. Η αφοσίωσή του στο ελληνικό τραγούδι μάς άφησε μια σειρά φωτογραφικών στιγμιοτύπων της εποχής κατά την οποία αυτό ετοίμαζε τη δική του επανάσταση! Έτσι, μέσα από αυτό το φωτογραφικό ταξίδι - ντοκουμέντο, όπου ο φακός αποτυπώνει αυθόρμητες ή και σκηνοθετημένες στιγμές που θα δώσουν το στίγμα τους στην εποχή ως σημεία αναφοράς, παρουσιάζονται «εν τη γενέσει τους» οι πρωταγωνιστές που θα βάλουν ανεξίτηλα τη σφραγίδα τους στο καλλιτεχνικό στερέωμα της εποχής τους αλλά και του μέλλοντός τους. Μέσα από δυο δεκαετίες φωτογραφικών καταγραφών, του ’60 και του ’70, διαβάζει κανείς την ιστορία του τραγουδιού όπου αναδεικνύονται τραγούδια, συνθέτες, τραγουδιστές αλλά και ηθοποιοί που ερμήνευσαν διάφορες επιτυχίες στη μεγάλη οθόνη – μια ολόκληρη εποχή!

_{Ξενοφών Μπρουντζάκης, Ποντίκι art, 05.12.13}

Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ.

Παρουσίαση στην εφημερίδα Μακεδονία

Ευτυχώς οι κληρονόμοι του δεν το φυλάκισαν σε κάποιο ντουλάπι. Κάλεσαν το γνωστό συγγραφέα Άρη Μαραγκόπουλο να το μελετήσει, να βρει τους κώδικες του φωτογράφου, να εντοπίσει και να αναδείξει εκείνα τα στοιχεία που διαφοροποιούν τη δουλειά του από των άλλων συναδέλφων του. Κατ’ αρχήν ο Τάκης Πανανίδης δεν ήταν ένας παπαράτσι της εποχής. “Το αντίθετο μάλιστα”, λέει ο Άρης Μαραγκόπουλος για το φωτογράφο που είδε μέσα από το φακό της μηχανής του πρόσωπα και καταστάσεις σε μία Ελλάδα της δεκαετίας του ’60 και των πρώτων χρόνων της επόμενης δεκαετίας, που ένιωθε πως μπορούσε και πάλι να ορθοποδήσει, ότι άνοιγε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της. Η άνθηση ήταν εμφανής. Η πολιτική έμπαινε στο επίκεντρο της καθημερινότητας, οι άνθρωποι του πολιτισμού έβρισκαν τη γλώσσα, για να εκφράσουν τις αλλαγές που συνέβαιναν.
Τους παρακολούθησε από κοντά ο Τάκης Πανανίδης. Όχι κλέβοντας στιγμές ιδιωτικές αλλά ως στενός συνεργάτης τους, και όπως λέει ο Άρης Μαραγκόπουλος, “ο άνθρωπος αυτός αποτύπωσε την έκρηξη που συνέβη στο έντεχνο ελληνικό τραγούδι τη δεκαετία του ’60”. Είδε με τη μηχανή του τον Μάνο Χατζιδάκι και τον Μίκη Θεοδωράκη. Κατέγραψε τις δημιουργικές στιγμές τους στο στούντιο ηχογραφήσεων αλλά και τις στιγμές της περισυλλογής τους. “Κατ’ αρχήν ήταν επίσημος φωτογράφος της ‘Κολούμπια’. Αλλά με πολλούς από αυτούς είχε αναπτύξει μία άλλη σχέση. Έτσι ήταν ο μόνος στον οποίο ο Χατζιδάκις είχε επιτρέψει να τον φωτογραφίσει, ενώ έπαιζε πιάνο ή με τη μητέρα του. Ο Θεοδωράκης τον είχε παντρέψει, ο Ζαμπέτας είχε βαφτίσει τα παιδιά του”.

ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
Όμως δεν ήταν μόνον η προσωπική σχέση του φωτογράφου με τα πρόσωπα της εποχής που διαφοροποιεί τη δουλειά του. Το πιο σημαντικό είναι ότι είχε πλήρη αντίληψη της ιστορικότητας ορισμένων στιγμών. “Κρατούσε ένα ιδιότυπο ημερολόγιο και εκτενή αποσπάσματα περιλαμβάνονται στο βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις ‘Τόπος’ με τίτλο ‘Αρχείο Τάκη Πανανίδη - Αυτόπτης φωτομάρτυρας στην οδό των ονείρων’. Σημειώνει εκεί για την ημέρα που γινόταν η πρώτη παρουσίαση του ‘Άξιον Εστί’ του Θεοδωράκη ότι είναι μία σπουδαία ημέρα, ότι ήταν ο μοναδικός που τη φωτογράφιζε και προσθέτει ότι κοίταζε μήπως και ανάψει κάποιο φλας και προσθέτει ‘συνειδητοποίησα ότι ήμουν μόνος’”.
“Φωτομάρτυρα” χαρακτήριζε ο ίδιος τον εαυτό του, ενώ ως αναφορά στην εποχή που εκτυλίσσεται το φωτογραφικό χρονικό του Τάκη Πανανίδη ο Άρης Μαραγκόπουλος πρόσθεσε το “Οδός ονείρων”, έμμεση αναφορά στην αντιπαράθεση Μάνου-Μίκη, ο οποίος εκείνη την εποχή παρουσίαζε την “Όμορφη Πόλη” στο απέναντι θέατρο. “Είχε συνείδηση και άλλων πραγμάτων. Έβλεπε πως η έκρηξη στο τραγούδι δεν ήταν ανεξάρτητη από μία ανησυχία που υπήρχε στην Ελλάδα, μία πολιτική ανησυχία. Το διαισθανόταν και προσπάθησα να το αποτυπώσω στο βιβλίο περιλαμβάνοντας φωτογραφίες από την κηδεία του Πέτρουλα ή του Μίκη με το Ζ στο πέτο”. Όμως ήταν και ο φωτογράφος που αναζήτησε κάτω από το λαμπερό πρόσωπο των σταρ την αλήθεια τους. “Είχε πάει η Γιώτα Λύδια στο στούντιο για φωτογράφηση με τα μαλλιά της φουσκωμένα, ‘λάχανο’, όπως ήταν η μόδα της εποχής. Δεν του άρεσε και πιάνει τις φουρκέτες, τα αφήνει ελεύθερα και μόνο τότε τη φωτογράφισε. Υπάρχει και το περιστατικό με την Αλίκη. Τον εκνεύριζε, αφού μονίμως έπαιρνε τσαχπίνικο ύφος και το έκανε και στη φωτογράφηση, και της λέει ο Πανανίδης: ‘Σκέψου κάτι πολύ άσχημο’. Έτσι έχουμε τη μοναδική φωτογραφία της Βουγιουκλάκη που είναι σοβαρή και δεν γελά”.
Μία παρέλαση προσώπων γνωστών και περισσότερο γνωστών που διασχίζουν την “Οδό ονείρων”, ενώ τους κατέγραφε ο φακός του Πανανίδη, και τώρα χάρη στον Άρη Μαραγκόπουλο και τον εκδοτικό οίκο “Τόπος” μπορούμε να παρακολουθήσουμε στάσεις από τη διαδρομή τους.

_{Κώστας Μαρίνος, Μακεδονία, 04.02.2014}

Ακούστε στον οδηγό ανάγνωσης τον συγγραφέα του τόμου να εξηγεί το ιδιαίτερο είδος της φωτογράφισης του Τάκη Πανανίδη, στη δημοσιογράφο Κωνσταντίνα Βαρσάμη, σε εκπομπή στον "Σκάι 100,3" και διαβάστε την παρουσίαση του λευκώματος στην Κυριακάτικη Δημοκρατία, στην εφημερίδα Η Θεσσαλία στα Νέα και στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων από τον Βαγγέλη Χατζηβασιλείου. Επίσης, δείτε εδώ μια παρουσίαση του λευκώματος στην Ελευθεροτυπία.

Διατυπώστε τη γνώμη σας για το βιβλίο εδώ