Δελτίο τύπου & Εξώφυλλο

Δείτε επίσης: Τι χορούς να χορέψω

1η έκδοση: Φεβρουάριος 2023

Και μετά όλα γίνονται όπως ήταν να γίνουν. Η αποθήκη γεμίζει με τον θόρυβο των φτερών του μύλου, οι μυλόπετρες τρίζουν βαριά και θόρυβος χαλασμού γεμίζει τον χώρο. Εκείνος χτυπάει με μανία και φαίνεται πως δεν θα σταματήσει ποτέ. Η κόρη βλέπει εκεί κοντά της, έτσι όπως είναι πεσμένη, το πιστόλι. Σέρνεται και το πιάνει. Και όταν όλα προμηνούν το σταμάτημα του μύλου, έχει κανείς μια παράξενη ηρεμία, μια αποφασιστικότητα, όλα θα γίνουν όπως πρέπει, και ελέγχει το πιστόλι και βλέπει πως είναι γεμάτο, και ξέρει να το χρησιμοποιεί γιατί όταν όλα πρέπει να γίνουν όπως ορίζει αυτός ο μύλος στην κορυφή του λόφου από παλιά, όλα οργανώνονται, εκείνος της είχε μάθει να χρησιμοποιεί το πιστόλι. Και σηκώνεται και μέσα στον θόρυβο φωνάζει, «Άφησέ την, άφησέ την», κι εκείνος ούτε που την κοιτάζει. «Άφησέ την γιατί θα σε σκοτώσω».

Η κόρη και η νύχτα είναι, σε πρώτη ανάγνωση, η ιστορία κάθε κόρης που συνειδητοποιεί ότι οφείλει να διεισδύσει στην αδιαπέραστη νύχτα όπου έχει βυθιστεί η κακοποιημένη μητέρα της. Το μυθιστόρημα αναδιφά τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στις δύο γυναίκες μετά την αναγνώριση του τραύματος και τις γέφυρες που πρέπει να διαβούν πέρα από αυτό που φαίνεται ηθικό και δίκαιο μέχρι να φτάσουν στην αλήθεια του αγριεμένου, πλην κοινού, αίματος – που εδώ αφορά εξίσου μητέρα, πατέρα, κόρη.

Η Αθηνά Τσάκαλου δουλεύει αυτή την, από κάθε άποψη, συνταρακτική ιστορία της με μια δυνατή γλώσσα που δανείζεται μαστορικά τη φωνή των πουλιών, το χρώμα των λουλουδιών, τη μυρωδιά του νοτισμένου δέντρου και της παγωμένης γης, κι όλο αυτό όχι με ρηχό μελοδραματισμό, αλλά με τον γειωμένο ρεαλισμό μιας αυθεντικής ποιητικής φωνής.

Η κόρη και η νύχτα είναι ένα φαντασμαγορικό μυθιστόρημα, όπου το χιόνι που καλύπτει απ’ άκρου σ’ άκρο το βιβλίο δεν αποτελεί απλώς σύμβολο της φύσης ή σκηνογραφία, αλλά τον δυναμικό πρωταγωνιστή που ως αρχαίος χορός σχολιάζει, υπογραμμίζει, αγκαλιάζει ή παρασύρει τους ήρωες στην ατέλειωτη σιωπή του.

Διαβάστε εδώ την προδημοσίευη του βιβλίου στην Bookpress (24/02/2023).

 Το αδιαπέραστο σκοτάδι της κακοποίησης
γράφει η Χριστίνα Μουκούλη για την Bookpress

(...) Η ιστορία λαμβάνει χώρα κάπου στην επαρχία, μερικές δεκαετίες πριν. Σε ένα σπίτι στην κορυφή ενός λόφου, δίπλα στον παλιό ανεμόμυλο. Σε κείνο τον τόπο, χιονίζει για μέρες και νύχτες. Ένα χιόνι πυκνό και βαρύ. Που αγκαλιάζει τα πάντα και που η σιωπή του είναι εκκωφαντική. Σαν τη σιωπή των γυναικών που δεν θέλουν να μάθει κανένας τα μυστικά του σπιτιού τους. Που δεν μοιράζονται ούτε τη χαρά ούτε τον πόνο τους. Το χιόνι υπάρχει στις περισσότερες σκηνές της δράσης, είναι το κυρίαρχο στοιχείο, στο οποίο οφείλεται και η ιδιαίτερη ατμόσφαιρα του βιβλίου. Η Δήμητρα αγαπάει το χιόνι, γιατί το χιόνι σε κάνει να σκέφτεσαι καλύτερα. Είναι ο πιο καλός συνένοχος και ο πιο καλός δικαστής.

Σε κείνη την κλειστή κοινωνία, «οι γυναίκες είναι σαν πικραμένα γλυκά πρόβατα, που δουλεύουν από το πρωί μέχρι το βράδυ, και μπορούν να χαίρονται πολύ λίγο. Είναι σκιές που νομίζουν ότι είναι ζωντανές, αλλά έχουν παραδοθεί στον θάνατο». Το κρύο του χιονιού κυλάει στις φλέβες τους.

Η συγγραφέας εφαρμόζει μια παράξενη τεχνική, τοποθετώντας το ρήμα τις περισσότερες φορές στο τέλος της πρότασης, πράγμα το οποίο προσδίδει στο κείμενο ένα ξεχωριστό προσωπικό ύφος, μια ποιητική χροιά κι έναν πολύ ωραίο ρυθμό. Οι περιγραφές της φύσης, ο ήχος του νερού, η σιωπή του χιονιού, το άρωμα των τριαντάφυλλων, οι πέτρες του μύλου που γυρνάνε και σταματούν συνοδεύοντας τις σκέψεις ή τη δράση των πρωταγωνιστών, οι αρχαίες τελετές εξαγνισμού που συνεχίζουν να πραγματοποιούνται, οι γριές γυναίκες του χωριού που μυρίζουν ζωή και θάνατο μαζί, ο πόνος και η μοναξιά, οι λέξεις που για χρόνια δεν ειπώθηκαν, τα χέρια που ακόμα διστάζουν να αγγίξουν, η αγάπη που δεν χαρίστηκε, το δίκιο που δεν ξέρει σε ποιον ανήκει, η εξιλέωση που αμφισβητείται, η παράξενη συμπεριφορά της πρωταγωνίστριας και ο μοναχικός κόσμος στον οποίο έχει αποκλειστεί, όλα αυτά αποτελούν στοιχεία ενός μυθιστορήματος πολύ ατμοσφαιρικού, το οποίο διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Ένα βιβλίο για την κακοποίηση, την ενοχή και την εξιλέωση, για τη δύναμη της αγάπης και τη θεραπευτική λειτουργία της συντροφικότητας και της επαφής με τη φύση. Η συγγραφέας παραθέτει τα γεγονότα κι αφήνει τον αναγνώστη να αποφασίσει τι είναι ηθικό και τι ανήθικο, να κρίνει ποιος είναι αθώος και ποιος ένοχος, κι αν κάποιος μπορεί να έχει ένα, μικρό έστω, ελαφρυντικό, για πράξεις αντικειμενικά καταδικαστέες.

Ο αναγνώστης καλείται να μπει σε έναν σκοτεινό, κλειστό κόσμο, να τον εξερευνήσει, να αφουγκραστεί τη σιωπή, να νιώσει την παγωνιά του χιονιού, να μυρίσει την ευωδιά των τριαντάφυλλων, να παρασυρθεί από τα σαράντα κύματα από τα οποία περνάει η σχέση μάνας-κόρης, και να μάθει αν η πρωταγωνίστρια θα καταφέρει τελικά να βγει από την απομόνωση και «να μπει στις γιορτές και στις λύπες του κόσμου».

Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Bookpress, γράφει η Χριστίνα Μουκούλη (28/04/2023)

Παρουσίαση στην εφημ. Larissanet, γράφει ο Δημήτρης Στατήρης

Το νέο μυθιστόρημα της Αθηνάς Τσάκαλου, με τίτλο «Η κόρη και η νύχτα», από τις Εκδόσεις «Τόπος», θίγει διαχρονικά θέματα. Η πλοκή και οι χαρακτήρες του βρίσκονται σε ισορροπία. Η πλοκή αναδεικνύει την ιστορία χωρίς να κουράζει ενώ οι χαρακτήρες του είναι συμπαγείς και αναλύονται σε βάθος. Υπάρχει έρωτας, υπάρχει θάνατος, υπάρχει αγάπη. 'Ενας βίαιος άντρας κακοποιεί τη γυναίκα του αδιαφορώντας ή αδυνατώντας να αποφύγει το κακό που προκαλεί τόσο στην ίδια όσο και στα παιδιά του. Μέχρι που συμβαίνει το μοιραίο, ένας φόνος. Και συγκεκριμένα ο φόνος του πατέρα. Από το σημείο εκείνο και μετά, ακολουθεί ένας αγώνας για την εξιλέωση του θύτη αλλά και των κοντινών του προσώπων.

Το θύμα μοιάζει να λυτρώνεται απ' τον θάνατό του και ίσως να τον επιδιώκει κιόλας με έμμεσο τρόπο. Η αγάπη της μάνας για την κόρη της υπερβαίνει κάθε ενοχή και κάθε πόνο προκαλώντας στον αναγνώστη γνήσια συγκίνηση. Εδώ το έγκλημα δεν καταδικάζεται απ' το ίδιο το γεγονός αλλά επικαλείται την κρίση του αναγνώστη. Σαν να λέει ότι δεν υπάρχει νόμιμο ή παράνομο αλλά ηθικό ή ανήθικο.

Ο χρόνος, η αυτοκριτική, νέοι έρωτες και ορισμένα μυστικά του παρελθόντος έρχονται για να οδηγήσουν την έκβαση του έργου προς μια πιο αισιόδοξη κατεύθυνση.

Μου έκανε εντύπωση ότι η συγγραφέας εστιάζει στην ανθρώπινη πλευρά των πρωταγωνιστών της, παρά τη σκληρότητα των συμβάντων, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να μη μπορεί να καταδικάσει ή να εκθειάσει εύκολα κανέναν δίνοντας έτσι μια ουμανιστική διάσταση η οποία μοιάζει να χωράει στην αγκαλιά της ακόμα και τα αποπαίδια αυτού του κόσμου. Η φύση και η ατμόσφαιρα του χωριού κυριαρχούν στις περιγραφές. Δε λείπουν και δυο φυσικά στοιχεία που λειτουργούν συμβολικά στην αφήγηση. Το χιόνι και τα τριαντάφυλλα. Για τη σιωπή το πρώτο και για το πάθος, σε διάφορες μορφές του, το δεύτερο.

Η γραφή της Αθηνάς Τσάκαλου χαρακτηρίζεται από ρεαλισμό, λιτότητα και ποιητικότητα που μπολιάζει το κείμενο με μια ονειρική και νοσταλγική διάθεση χωρίς να φλυαρεί ή να γίνεται μελοδραματική.
Οι προτάσεις είναι συνήθως σύντομες και ο ρυθμός του λόγου διατηρείται σε σταθερό τέμπο, χωρίς πολλές διακυμάνσεις, σαν ένα τραγούδι που σε κερδίζει με την ποιότητα της ίδιας του της μελωδίας του και όχι με περιττούς εντυπωσιασμούς. Τέλος, το όμορφο εικαστικό έργο που φιλοτεχνεί το εξώφυλλο/οπισθόφυλλο του βιβλίου αντικατοπτρίζει το περιεχόμενό του στο έπακρο. 

Larissanet, Δημήτρης Στατήρης (14/04/2023)