«Η νύχτα σκότωσε τη Ρουπέρτα». Από το πρώτο λεπτό οι φήμες γύρω από τη δολοφονία της νεαρής Αφροκολομβιανής στις όχθες του ποταμού Καχάμπρε οργιάζουν. Φαίνεται ότι συνέβη κατά λάθος από το χέρι του Οράσιο Φλέμινγκ στο βραδινό κυνήγι. Ή μήπως τη σκότωσε ο ζηλιάρης σύζυγός της, ο γερο-Λουκουμί, επειδή τον απατούσε με τον νεαρό Μπαλάντα;
Στα εννιάμερα που έπονται το άψυχο σώμα της Ρουπέρτα, με το δέρμα τεντωμένο από τη φρεσκάδα της νιότης, κείτεται στην τούμπα, πλαισιωμένο από λουλούδια, φοινικόφυλλα και καθολικούς αγίους, για να του αποδώσουν τιμές. Παράλληλα, οι κάτοικοι της περιοχής αναζητούν τον ένοχο, γιατί αν δεν βρεθεί, η ψυχή της Ρουπέρτα θα μείνει σκιά. Μια σκιά που θα τριγυρνάει για πάντα στην πυκνή βλάστηση της ζούγκλας, στοιχειώνοντας τις συστάδες των μαγκρόβιων που βουλιάζουν τις ρίζες τους στα λασπερά νερά του επιβλητικού Καχάμπρε.
Ο θάνατος της όμορφης οστρακοσυλλέκτριας αναμοχλεύει τη ζοφερή πραγματικότητα πίσω από τη ζωή των κατοίκων, είτε είναι απόγονοι Αφρικανών σκλάβων ή ντόπιων ιθαγενών, είτε λευκών αποίκων που ήρθαν στην περιοχή ως χρυσοθήρες ή ξυλέμποροι. Σύγκρουση πολιτισμών και πλοκή που ταλαντεύεται μεταξύ σασπένς, χιούμορ και τραγωδίας, το Καχάμπρε είναι ένα μυθιστόρημα μυστηρίου και ταυτόχρονα μια καταβύθιση στις ιδιαίτερες κοινωνικές, πολιτισμικές και πολιτικές συνθήκες της «Ρεσιόν δελ Πασίφικο», όπως αποκαλείται αυτό το αφιλόξενο, σχεδόν άγνωστο κομμάτι της κολομβιανής γης.
"Διαβάζοντας τα χειρόγραφα του Καχάμπρε, αισθάνθηκα ότι ο Αρμάντο Ρομέρο έγραψε το μυθιστόρημα του κολομβιανού Ειρηνικού που κάποιοι προσπαθήσαμε να γράψουμε και δεν τα καταφέραμε."
Όσκαρ Κογιάσος, Κολομβιανός συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας και δημοσιογράφος
"Το Καχάμπρε είναι μια ανθρωπολογική έρευνα αντάξια του καλύτερου λαογράφου, μια μελέτη χωρίς φυλετικές ή αστικές προκαταλήψεις μιας περίκλειστης αφροκολομβιανής κοινότητας, εγκατεστημένης σε μια αφιλόξενη περιοχή, γεμάτη φυσικούς και κοινωνικούς κινδύνους. […] Μια εμπεριστατωμένη καταγγελία των αβυσσαλέων ανισοτήτων που γεννούν τόση βία και διαφθορά, αντάρτικο και παραστρατιωτικές οργανώσεις, πόνο και φόβο."
Χοσέ Πρατς Σαριόλ, Κουβανός συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας
"Ειδικότερα οι γυναικείοι χαρακτήρες είναι περίπλοκοι και υποδηλωτικοί, όπως περίπλοκο είναι και το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο ζουν. […]Πράγματι, αναλύοντας τις γυναικείες μορφές του μυθιστορήματος, αποκαλύπτεται η εκμετάλλευση της γυναίκας και, συγχρόνως, ο πρωταρχικός ρόλος της σε κοινωνικό, οικογενειακό, οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο."
"Ο Ρομέρο […] καταφέρνει να ξεδιπλώσει την ουσία των δύο κόσμων που κυριαρχούν σε αυτό τον χώρο και βρίσκονται σε δυαδική αντίθεση: ο κόσμος των λευκών και ο κόσμος των μαύρων. Οι πρώτοι, τους οποίους αποκαλεί πάισα, είναι λευκοί τυχοδιώκτες που αποκομίζουν κέρδη από τον πλούτο της περιοχής και οι άλλοι, τους οποίους αποκαλεί κουλιμότσο, είναι κυρίως λευκοί μιγάδες που κατοικούν σε αυτά τα μέρη από την εποχή της αποικιοκρατίας, οι οποίοι, παρόλο που κι αυτούς τους εκμεταλλεύονται οι πάισα, έχουν μεγαλύτερη εξουσία απ’ ό,τι οι μαύροι, που είναι τελευταίοι στην κοινωνική πυραμίδα."
Παρουσίαση από τον Μ. Μοδινό για το λογοτεχνικό περιοδικό Χάρτης Ανθρωπολογία και οικολογία της καρδιάς του σκότους
(...) Μάθημα οικογεωγραφίας, θα λέγαμε εν κατακλείδι, που χωρίς τις εύκολες γητειές του πρώην κυρίαρχου στην Κολομβία μαγικού ρεαλισμού, τα καταφέρνει έτσι ώστε να αναδειχθεί η ίδια η μαγεία των πραγμάτων μέσα από έναν ανθρωπολογικού τύπου φιλοσοφικό ρεαλισμό. Με απλή, ενίοτε αποφθεγματική γλώσσα στερούμενη περιττών λιπών, με χιούμορ και διορατικότητα, ο Ρομέρο καταφέρνει να αναδείξει μέσω του θανάτου την αναγεννητική δύναμη της ζωής – όπως ακριβώς γίνεται στο κυρίαρχο τροπικό δάσος, όπου, όπως έγραφα σε κάποιο βιβλίο μου «βρομάει γονιμότητα».
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
περιοδικό Χάρτης τ.34 (Οκτώβριος 2021)
Παρουσίαση στην Εφημ. Εποχή από τον Κώστα Αθανασίου Στις κρυφές γωνιές της κολομβιάνικης ζούγκλας
Άραγε η νύχτα σκότωσε την όμορφη Ρομπέρτα; «Να ήταν τα μάτια της νύχτας;». Ή ήταν ο Οράσιο Φλέμινγκ, ο Ελβετός («κι ένας λευκός ποτέ δεν πληρώνει μια μαύρη σ’ αυτή τη χώρα, πόσο μάλλον στην Καχάμπρε»). Ή μήπως ήταν ο γερο-Λουκουμί, ο άντρας της, από ζήλια, επειδή φαίνεται πως η Ρομπέρτα χαιρόταν τον έρωτα και με τον Μπαλάντα; Ή ήταν απλώς ένα ατύχημα; Ή τελικά η Ρομπέρτα αυτοκτόνησε «από φόβο ή από ενοχή»; Την απάντηση θα την πάρουμε στην τελευταία σελίδα του βιβλίου – τις απαντήσεις, για την ακρίβεια. Μέχρι τότε, όμως, θα περιπλανηθούμε στον σκληρό και μαγικό κόσμο της Καχάμπρε.
Βρισκόμαστε στην Κολομβία, στην περιοχή Καχάμπρε που τη διασχίζει ο ομώνυμος «μεγαλοπρεπής και σκοτεινός» ποταμός, καθώς κυλάει προς τον Ειρηνικό Ωκεανό: ζούγκλες, θάλασσες, ποτάμια, νησιά, οικισμοί, μαγκρόβια δάση. Οι κάτοικοι, μαύροι οι περισσότεροι («μην ξεχνάς πως εδώ οι μαύροι χάνουν πάντα»). Και κάτι λίγοι λευκοί.
Εκεί λοιπόν όλη η κοινότητα έχει ένα δύσκολο έργο μπροστά της: μέχρι τα εννιάμερα, οφείλει να βρει ποιος σκότωσε τη Ρομπέρτα. Είναι ο μόνος τρόπος να αναπαυθεί η ψυχή της και να μη μείνει για πάντα σκιά που θα περιπλανιέται στη ζούγκλα στοιχειώνοντάς την.
Καθώς όμως η έρευνα για τον δολοφόνο εξελίσσεται, έρχονται σιγά σιγά στο προσκήνιο οι πραγματικοί πρωταγωνιστές του βιβλίου: η άγρια φύση που ορίζει σαν πραγματικός άρχοντας αυτόν τον τόπο και, το κυριότερο, η κοινότητα των ανθρώπων που ζουν εκεί τη δύσκολη και όμορφη ζωή τους: απλοί χωρικοί αλλά και οι «έμποροι της μεγάλης απάτης», άνθρωποι που «πιστεύουν πως εδώ τους εκμεταλλεύονται άνθρωποι σαν εσάς, λευκοί» αλλά και που «οργανώνονται για να μην τους εκμεταλλεύονται άλλο και για να μην τους πάρουν τη γη» («η γη ποτέ δεν ήταν ιδιοκτησία κανενός»), και ιεραπόστολοι και λαθρέμποροι και παραστρατιωτικοί και τυχοδιώκτες που ψάχνουν για χρυσάφι (πάντως «εδώ δεν υπάρχει ποτέ αστυνομία»), δρόμοι που διασταυρώνονται σε σχέσεις εξουσίας, οικονομικής και όχι μόνο. Και λευκοί και μαύροι, δύο κόσμοι διαφορετικοί μ’ έναν ιδιόμορφο τρόπο, επίσης όχι μόνο σε οικονομικό επίπεδο («είναι η Καχάμπρε που τους κάνει μαύρους»), ενώ μεγάλο ενδιαφέρον έχει πώς σκιαγραφείται ψηφίδα-ψηφίδα η μορφή, ο χαρακτήρας της Ρομπέρτα.
Ο ρεαλισμός της αναζήτησης του δολοφόνου δένει με τους μύθους και τις παραδόσεις και τα πιστεύω, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, αυτής της ιδιαίτερης, για τα μάτια μας, κοινωνίας, οικοδομώντας μια αφήγηση που ανιχνεύει όλη τη μαγεία αυτού του κόσμου, χωρίς όμως να πέφτει σε ευκολίες και σε συνήθη στερεότυπα.
Και τελικά ποιος σκότωσε τη Ρομπέρτα; Τι απάντηση άραγε μπορεί να υπάρχει μέσα σ’ εκείνη την πραγματικότητα τη «διαφεύγουσα» και «ασύλληπτη», σε έναν τόπο όπου «η μια ιστορία σκαρφαλώνει πάνω στην άλλη και πέφτουν πάνω σου βροχηδόν, [γιατί] αυτός είναι ο τρόπος που κατασκευάζονται οι αλήθειες μέσα στην πυκνή βλάστηση της Καχάμπρε»;
Κώστας Αθανασίου
εφημ. Εποχή 10/10/2021
Παρουσίαση από τον Γιάννη Καλογερόπουλο
(...) Το Καχάμπρε, απαλλαγμένο από την αφηγηματική πανδαισία που το χαρακτηρίζει, είναι ένα πολύ σκληρό μυθιστόρημα. Ο Ρομέρο, κατά τη γνώμη μου έξυπνα, επιλέγει αυτή την αφηγηματική αντίστιξη, αυτή την παραμυθένια εκδοχή της πραγματικότητας, που εν πολλοίς χαρακτηρίζει μεγάλο μέρος της μεταποικιακής λογοτεχνίας, που λειτουργεί ως κολυμπήθρα, υπονομεύοντάς την με τρόπο διακριτικό.
Με προεξέχουσα τη δολοφονημένη, οι γυναικείοι χαρακτήρες του Ρομέρο είναι σύνθετοι και καλοφτιαγμένοι, με καθοριστική παρουσία στην πλοκή. Η θέση της γυναίκας, για την ακρίβεια η θέση της γυναίκας που διεκδικεί σε επίπεδο ερωτικό, οικογενειακό, κοινωνικό και επαγγελματικό, που αμφισβητεί την υφιστάμενη δομή και απαιτεί την αυτοδιάθεσή της, αποτελεί βασικό άξονα στο Καχάμπρε. Απέναντι στη νεκρή δεν στέκει μόνο ο δολοφόνος της, αλλά και η οικογένειά της, ο άντρας της, οι επίδοξοι μνηστήρες, τα αφεντικά. Οι σχέσεις εξουσίας διαμορφώνουν εν πολλοίς την καθημερινότητα, στο Καχάμπρε στην προκειμένη περίπτωση, από τα πιο απλά ως τα πιο σύνθετα. Φύλο, φυλή και χρήμα. Η συντήρηση και αναπαραγωγή του μοντέλου αποτελεί κύριο μέλημα των αποίκων, η αύξηση του κέρδους και η εδραίωση της κυριαρχίας, η κατάπνιξη οποιασδήποτε απόπειρας για αντίδραση. Τον συγγραφέα τον απασχολεί και η αντιμετώπιση του περιβάλλοντος, από το κυνήγι του χρυσού, που άφησε πίσω του ανεπανόρθωτα πληγωμένες εκτάσεις γης, στη μαζική υλοτομία, με τα γνωστά ως σήμερα αποτελέσματα. Ο Ρομέρο όλα αυτά τα ενσωματώνει θαυμάσια στην πλοκή της ιστορίας του χωρίς να την παραφορτώνει και χωρίς να την εκτρέπει από την αναζήτηση του δολοφόνου που θα επιτρέψει στη νεκρή να ησυχάσει.
Το Καχάμπρε, με τη σκιά του Μάρκες, όπως σε κάθε έργο της κολομβιανής λογοτεχνίας, να πέφτει βαριά, συγγενεύει με τη μυθιστορία του σπουδαίου Αλβάρο Μούτις και είναι ένα άκρως γοητευτικό μυθιστόρημα, γεμάτο εξωτισμό, μυρωδιές και χρώματα της ζούγκλας και του ποταμού, σαφώς κοινωνικοπολιτικό, που θίγει εντός της πλοκής διάφορα ζητήματα, διαρκώς επίκαιρα. Η μετάφραση της Αγαθής Δημητρούκα ανταποκρίνεται και με το παραπάνω στις ιδιαίτερες απαιτήσεις του κειμένου. Ο Αρμάντο Ρομέρο μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά, παρά τους έντονους δεσμούς που ο ίδιος διατηρεί με τη χώρα μας.
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Γ. Καλογερόπουλος, no14me.blogspot.com 22/11/2021
Απόσπασμα από τη συζήτηση της μεταφράστριας του βιβλίου Αγαθής Δημητρούκα με τον Β. Μπουμπάκη για το extremeways.gr
Τι θα διαβάσουμε στο βιβλίο του (Καχάμπρε) που πρόσφατα κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, σε δική σας μετάφραση;
(...) Ένα συναρπαστικό ερωτικό θρίλερ με πλοκή αστυνομικού, αλλά με παντελή απουσία της αστυνομίας, το οποίο, σαν τον ομώνυμο ποταμό, κουβαλάει και αναδεικνύει πληθώρα κοινωνικοπολιτικών, πολιτισμικών και εθνολογικών στοιχείων, που είναι από άγνωστα μέχρι και εξωτικά για τον ευρωπαίο αναγνώστη.
Β.Μ: Ποιο είναι το κοινωνικοπολιτικό αλλά και το πολιτισμικό πλαίσιο που περιβάλλει την Καχάμπρε;
Να εξηγήσουμε ότι το μυθιστόρημα μας μεταφέρει στην Καχάμπρε, την περιοχή της Κολομβίας που παίρνει το όνομά της από τον ομώνυμο ποταμό, η οποία βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας και βρέχεται από τον Ειρηνικό ωκεανό. Χρονικά, πηγαίνουμε πίσω στη δεκαετία του εβδομήντα, σε μια χρονική περίοδο που μοιάζει με σύντομη ανάπαυλα ανάμεσα σε πολιτικές αναταραχές, δικτατορίες και ανακατατάξεις. Η Καχάμπρε κατοικείται από Αφροκολομβιανούς, απόγονους των Αφρικανών σκλάβων του δέκατου έβδομου αιώνα που τους έφερναν με καραβιές οι δουλέμποροι για να τους πουλήσουν κυρίως σε χρυσοθήρες. Οι ελάχιστοι λευκοί στην περιοχή, όπως οι θείοι του αφηγητή, είναι πρόσφατοι άποικοι από την ενδοχώρα, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην Καχάμπρε εκμεταλλευόμενοι την πλούσια και σπάνια ξυλεία της τροπικής ζούγκλας. Οι Αφροκολομβιανοί παραμένουν σκλάβοι της φτώχειας, αλλά και φορείς ενός πολιτισμού που έχει τις ρίζες του στην Αφρική, όπως φαίνεται στα έθιμα, στις μουσικές, στους τρόπους ένδυσης και στα φαγητά τους.
Β.Μ: Πόσο μας βοηθά το βιβλίο αυτό να κατανοήσουμε τα ήθη, τα έθιμα αλλά και τον τρόπο διαβίωσης των ιθαγενών πληθυσμών της Κολομβιανής γης; (σχ. Μια περιοχή με γκρίνγκος, τυχοδιώκτες χρυσοθήρες, καταπατητές αλλά και ιθαγενείς πληθυσμούς)
Το μυθιστόρημα Καχάμπρε μάς βοηθάει απόλυτα να τα κατανοήσουμε όλα αυτά, καθώς δίνονται με το ανάλογο συναίσθημα από τον συγγραφέα, δηλαδή με αγάπη για τον γηγενή πληθυσμό και με ειλικρίνεια προς τον αναγνώστη. Προτιμώ το επίθετο «γηγενής», γιατί το «ιθαγενής» χαρακτηρίζει τους προκολομβιανούς πληθυσμούς, αυτούς που υπήρχαν πριν να πάνε στην Αμερικανική Ήπειρο οι Ισπανοί κατακτητές, οι οποίοι με τη σειρά τους έφεραν και τους υπόλοιπους: γκρίνγκο, τυχοδιώκτες, χρυσοθήρες, καταπατητές, δουλέμπορους, ακόμα και στελέχη των ναζί.
Β.Μ: Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας εκείνο το στοιχείο που κάνει το βιβλίο τόσο σπουδαίο και σημαντικό ανάγνωσμα;
Κατά τη γνώμη μου, πέρα από τη συγγραφική και αφηγηματική αρετή του Ρομέρο, το στοιχείο που εκτοξεύει στα ύψη το συγκεκριμένο μυθιστόρημα είναι η ακτιβιστική θα έλεγα υπεράσπιση της γυναίκας μέσα σε μια περίκλειστη κοινωνία που τη θέλει εργαλείο της, υπεράσπιση που αναδεικνύει τη γυναίκα ως συνδετικό, συνθετικό και εξελικτικό παράγοντα αυτής της κοινωνίας-καθρέφτη μιας ολόκληρης φυλής.
10/1/2022, extremeways.gr
Διαβάστε όλη τη συνέντευξη εδώ
Διαβάστε εδώ το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου και εδώ την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του συγγραφέα στον Ιωάννη Κοντό για το Πόλη-Κ (1/6/2021). Διαβάστε εδώ ένα απόσπασμα από την προδημοσίευση του βιβλίου στο infowar (7/6/2021).
Δείτε εδώ μια συζήτηση στα ισπανικά για το λογοτεχνικό έργο του συγγραφέα, για την Διεθνή Έκθεση βιβλίου του Κάλι (Feria Internacional del Libro Cali). Στη συζήτηση συμμετέχει ο συγγραφέας, αλλά και η μεταφράστρια του μυθιστορήματος, κα. Αγαθή Δημητρούκα.
Παρακολουθήστε την διαδικτυακή παρουσίαση του μυθιστορήματος στο Φεστιβάλ ΛΕΑ- Τρίτη 26 Οκτωβρίου.
Mε τον συγγραφέα συνομίλησαν η Αγαθή Δημητρούκα (μεταφράστρια του βιβλίου και συγγραφέας) και η Βικτωρία Κρητικού (μελετήτρια του έργου του συγγραφέα, Καθηγήτρια Ισπανοαμερικανικής Λογοτεχνίας, ΕΚΠΑ)
Με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Κολομβίας στην Ελλάδα, του Επίτιμου Προξενείου της Κολομβίας στην Αθήνα και της Σχολής Abanico .
Παρακολουθείστε εδώ την διαδικτυακή παρουσίαση στα ελληνικά.
Προσθήκη στο καλάθι
