Το 2022 –εκατό χρόνια µετά τη Μικρασιατική καταστροφή– είναι σίγουρα µια σηµαδιακή χρονιά. Το βιβλίο αυτό, µε τη βοήθεια της διαλεκτικής λογικής µεθόδου, επιχειρεί έναν ευρύτερο αναστοχασµό στα πώς και στα γιατί του κοινωνικού γίγνεσθαι και των αντιφάσεων του ευρύτερου νεοελληνικού χώρου. Τα σηµερινά δεδοµένα τονίζουν µε δραµατικό τρόπο την επικαιρότητα των ερωτηµάτων αυτών, καθώς για µια ακόµη φορά η ιµπεριαλιστική πρόσδεση οδηγεί τη χώρα σ’ ένα δρόµο που µόνο βάσανα θα φορτώσει στον ελληνικό λαό.
Η δύσκολη γένεση του ελληνικού καπιταλισµού και οι ιδιοτυπίες της βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της εργασίας. Ο πόλεµος και η ήττα στη Μικρά Ασία δηµιούργησαν τους όρους για τη µεταµόρφωση και τον ποιοτικό µετασχηµατισµό µιας κοινωνίας µε προκαπιταλιστικά χαρακτηριστικά στην καπιταλιστική Ελλάδα του Μεσοπολέµου.
Όλα έγιναν µε τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο· η απαλλοτρίωση των παραγωγών, µέσω της ανελέητης βίας του πολέµου, στο πρόσωπο των ανέστιων και εξαθλιωµένων προσφύγων που έρχονται στην Ελλάδα, η δηµιουργία της εργατικής τάξης και ενός πολυπληθούς εφεδρικού στρατού εργασίας, το παροικιακό κεφάλαιο και στη συνέχεια το ξένο δυτικό κεφάλαιο µεταµορφώνουν κατά την περίοδο του Μεσοπολέµου τη νεοελληνική κοινωνία.
Συνέχεια όλων αυτών είναι και τα σηµερινά δεινά – οικονοµική κρίση, πολιτική γελοιότητα, πολιτισµική µηδαµινότητα. Αν πρέπει όλα αυτά να αλλάξουν, είναι ανάγκη πρώτα-πρώτα να µάθουµε. Και για να µάθουµε δεν αρκεί µόνο να τραβήξουµε από µπροστά µας το πέπλο των «εθνικών θριάµβων». Αυτό είναι απαραίτητο· όµως πριν από οτιδήποτε άλλο, αναγκαία είναι η διαλεκτική λογική µέθοδος έρευνας και µελέτης αυτής της κρίσιµης εικοσαετίας, διαφορετικά θα χαθούµε µέσα στο λαβύρινθο του ιστορικισµού. Να τεθούν ξανά –και µε σωστό τρόπο– τα ερωτήµατα σε µια συζήτηση στην οποία πολλά και σηµαντικά ζητήµατα παραµένουν ανοικτά, αυτή είναι η επιδίωξη αυτής της µελέτης.
Διαβάστε εδώ την προδημοσίευση από το δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου στο kokommon.gr.
Παρουσίαση στο Πριν από τον Μ. Συριόπουλο Ανατέμνοντας τον ελληνικό καπιταλισμό
Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Τόπος το βιβλίο του Αποστόλη Παλιούρα Ο ελληνικός καπιταλισμός, με υπότιτλο Κριτικές προσεγγίσεις και οι ιδιοτυπίες μιας δύσκολης γένεσης. Ο συγγραφέας, μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Ουτοπία, στο πολυσέλιδο αυτό βιβλίο αποτολμά μια εκτενή θεώρηση της γένεσης του ελληνικού καπιταλισμού, με κέντρο την περίοδο του μεσοπολέμου με την είσοδο εκατοντάδων χιλιάδων –βίαια απαλλοτριωμένων από ατομική ιδιοκτησία– προσφύγων από τη μία και την ύπαρξη του μεγάλου «ελληνικού» παροικιακού κεφαλαίου, προερχόμενου από την Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια, από την άλλη.
Το βιβλίο δεν περιορίζεται στην –αναγκαία– ιστορική έκθεση και παράθεση στοιχείων από τη συγκεκριμένη περίοδο αλλά και από την οθωμανική προεπαναστατική περίοδο, αντίθετα, εφαρμόζει τη διαλεκτική μαρξιστική μέθοδο της ανόδου από τις θεωρητικές αφαιρετικές έννοιες στη συγκεκριμένη συγκυρία με τις αναπόφευκτες ιδιοτυπίες της. Έτσι, πραγματεύεται μια σειρά θεωρητικών μαρξιστικών εννοιών, όπως η πρωταρχική καπιταλιστική συσσώρευση, το «ξένο» κεφάλαιο, η εργατική τάξη, το κράτος στον καπιταλισμό, ο ιμπεριαλισμός, το έθνος κ.α., συνδέοντάς τες στη συνέχεια με την ελληνική ιστορική εξέλιξη. Κάποιες από αυτές τις θεωρητικές διαπραγματεύσεις, όπως αυτή για το κράτος, τοποθετούνται στη μεγάλη συζήτηση για τον ρόλο του εντός του μαρξισμού, με τις πολιτικές –επαναστατικές ή ρεφορμιστικές– απολήξεις της. Ανάλογη είναι η σημασία της ανάλυσης του συγγραφέα για τη δημιουργία των σύγχρονων εθνών ή για τις κλασικές θεωρίες για τον ιμπεριαλισμό.
Μ. Συριόπουλος, Πριν (17/12/2022)
Παρακολουθήστε την εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου που έγινε την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου 2022, στο βιβλιοπωλείο «Επί Λέξει». Για το βιβλίο μίλησαν οι: Γιάννης Κουζής (καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων, πρόεδρος στο Τµήµα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστηµίου), Γιώργος Μανιάτης (ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών), Θανάσης Σκαμνάκης (δημοσιογράφος ) και ο συγγραφέας.
Προσθήκη στο καλάθι
