1η έκδοση: Φεβρουάριος 2018

ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΥΔΟΞΟΥ: 77115128
Το βιβλίο είναι αποτέλεσμα της εκδοτικής συνεργασίας των εκδόσεων Τόπος & του Ιδρύματος Γληνού

Η Ανωτέρα Γυναικεία Σχολή ιδρύθηκε το 1921 από τα μέλη του «Εκπαιδευτικού Ομίλου» Δημήτρη Γληνό, Μυρσίνη Κλεάνθους, Χαράλαμπο Θεοδωρίδη και Κώστα Σωτηρίου με σκοπό την ιστορική, κοινωνιολογική, φιλοσοφική και καλλιτεχνική μόρφωση των γυναικών, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου. Την επίβλεψη και προστασία της ανέλαβαν δύο νεωτερικά σωματεία, ο «Εκπαιδευτικός Όμιλος» και ο «Σύνδεσμος Ελληνίδων υπέρ των Δικαιωμάτων της Γυναικός».

Το πρόγραμμά της είχε ως άξονα το ιδανικό του «Γυναικείου Ανθρωπισμού», το οποίο ανέπτυξε ο Γληνός στο εναρκτήριο μάθημα (11/10/1921) και περιλάμβανε τακτικά μαθήματα (Φιλοσοφίας, Ψυχολογίας, Ιστορίας του Πολιτισμού, Τέχνης και Αισθητικής, Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας), διαλέξεις (Κοσμολογίας, Βιολογίας, Υγιεινής του Παιδιού, Αστικού Δικαίου, Πολιτικής Οικονομίας, Κοινωνιολογίας, Νεοελληνικής Λογοτεχνίας) και φροντιστήρια για την πρακτική άσκηση των μαθητριών.

Η Σχολή συνιστά ένα προδρομικό παιδαγωγικό εγχείρημα του Γληνού, καθώς το πρόγραμμα σπουδών της προσιδιάζει σε ένα σύγχρονο πρόγραμμα πολιτικής εκπαίδευσης και πολιτισμικών σπουδών και παράλληλα ένα πολιτικό εγχείρημα, καθώς επιδιώκει να προετοιμάσει τις γυναίκες για τον νέο ρόλο τους ως οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών παραγόντων.

Παρουσίαση στην Εφ. Συντακτών από τον Δ. Γκιώνη

(...) Η σχολή κατάφερε να συγκεντρώσει μεγάλο, για την εποχή, αριθμό φοιτητριών. Τον πρώτο χρόνο φοίτησαν 170 φοιτήτριες και τον δεύτερο 146, μεταξύ των οποίων και 15 άνδρες, φοιτητές και δάσκαλοι. Οι φοιτήτριες ήταν αστικής κυρίως προέλευσης και διέθεταν εγκύκλια μόρφωση, καθώς για την εγγραφή τους απαιτούνταν απολυτήριο Γυμνασίου ή δίπλωμα Αρσακείου ή αντίστοιχη μόρφωση στο σπίτι […]

Η σχολή λειτούργησε επί δύο χρόνια (1921-1922 και 1922-1923) με επιτυχία, η οποία μπορεί να αποδοθεί στην πρωτοτυπία των διδακτικών αντικειμένων, το υψηλό επίπεδο διδασκαλίας, τη συνεργασία διαπρεπών επιστημόνων και διανοουμένων και την καλή οργάνωσή της. Η λειτουργία της σταμάτησε τον Μάιο του 1923, μετά την ολοκλήρωση των μαθημάτων του δεύτερου χρόνου. Ο Γληνός και οι συνεργάτες του, μετά τις πολιτικές εξελίξεις που ακολούθησαν τη Μικρασιατική Καταστροφή, επανήλθαν στις κρατικές θέσεις που κατείχαν πριν τον Νοέμβριο του 1920. Το ενδιαφέρον τους πλέον επικεντρώθηκε στην αποκατάσταση και συνέχιση του έργου της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και στη συστηματική επιμόρφωση των δασκάλων που θα εργάζονταν για την αναμόρφωση του σχολείου».

Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
γράφει ο Δ. Γκιώνης, Εφ. Συντακτων, 16.02.19

Παρουσίαση στην Αυγή από την Πόλυ Κρημνιώτη
Ανωτέρα Γυναικεία Σχολή (1921-1923)
Ένα πρωτοπόρο εγχείρημα εκπαίδευσης και φεμινισμού στις αρχές του 20ού αίωνα

Λίγο μετά τη συντριπτική ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του Νοεμβρίου 1920 και το ξήλωμα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του 1917, λίγο πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή, που θα σημάνει μια σκληρή συνθήκη για την ελληνική κοινωνία, με τους δημοτικιστές και τους μεταρρυθμιστές υπό διωγμό, αλλά τις ανάγκες της εποχής να απαιτούν αλλαγή πλεύσης από τον νεοκλασικισμό που επαναφέρουν στο σχολείο οι φιλομοναρχικοί, ένα πρωτοπόρο εκπαιδευτικό εγχείρημα κάνει την εμφάνισή του.

Η Ανωτέρα Γυναικεία Σχολή ιδρύεται το 1921 σε μια Ελλάδα που ο γυναικείος αναλφαβητισμός ξεπερνάει το 70%, οι γυναίκες φυσικά δεν έχουν πολιτικά δικαιώματα, το κυρίαρχο ιδεολόγημα εξακολουθεί να περιορίζει την εκπαίδευσή τους στην παροχή εκείνης της γνώσης και των εργαλείων που θα την προετοιμάσουν για τον ρόλο της καλής συζύγου, μητέρας και νοικοκυράς. Η μεταρρύθμιση του '17 της δίνει το δικαίωμα να φοιτά στην κρατική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, όμως το ταξικό πρόσημο επιτρέπει στην πιο πλούσια γυναίκα της πόλης να μορφωθεί επαρκώς. Βέβαια υπάρχει ο Εκπαιδευτικός Όμιλος που κρατά ψηλά τη σημαία της μεταρρύθμισης και του δημοτικισμού, ενώ ο θαλερός ακόμα Δημήτρης Γληνός, παρότι η πρόταση που έχει υποβάλει μαζί με τον Δελμούζο στον Βενιζέλο για την ίδρυση ενός ελεύθερου νεοελληνικού πανεπιστημίου στο οποίο οι Φιλελεύθεροι θα μορφώνουν τους οργανικούς τους διανοούμενους μένει αναπάντητη, δεν διστάζει να βάλει τη γυναίκα ισότητα στο εκπαιδευτικό όραμά του και να συνεργαστεί με το ριζοσπαστικό φεμινιστικό κίνημα της εποχής. Μιας εποχής κατά την οποία ο φιλελεύθερος και μεταρρυθμιστικός άνεμος και παράλληλα η πολιτική οργάνωση της εργατικής τάξης ορίζουν το νέο πλαίσιο.

Η ανώτερη φιλοσοφική, κοινωνιολογική, ιστορική και καλλιτεχνική μόρφωση των Ελληνίδων ώστε να κατανοούν τη σύγχρονη κοινωνική και πολιτική ζωή και να συμμετέχουν ενεργά σ' αυτή γίνεται η αιχμή του δόρατος στην Ανωτέρα Γυναικεία Σχολή, που υπό τη σκέπη του Εκπαιδευτικού Ομίλου και με τη συνεργασία του νεοσύστατου Συνδέσμου για τα Δικαιώματα των Γυναικών που, ιδρυμένος το 1920, φέρνει το αίτημα της γυναικείας ψήφου στο προσκήνιο, ανοίγει τις πόρτες της και υποδέχεται τις πρώτες φοιτήτριες στις 10 Οκτωβρίου 1920. Ο Δημήτρης Γληνός στο εναρκτήριο μάθημα αναπτύσσει το ιδανικό τού "γυναικείου ανθρωπισμού". "Είναι ένα νέο ιδανικό παιδείας για τη γυναίκα, βγαλμένο από ένα νέο ιδανικό ζωής. Δεν πρόκειται για εξανδρισμό, μα για εξανθρωπισμό της γυναίκας. Για μια σταδιακή αλλαγή της από ένα παρασιτικό και εξαρτημένο άτομο, περιορισμένο στον ιδιωτικό χώρο του σπιτιού, σε μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα με ενεργή συμμετοχή στην κοινωνική ζωή του τόπου. Η γυναίκα θα κατακτήσει το ιδανικό αυτό με τη συμμετοχή στην παραγωγική εργασία, που θα της εξασφαλίσει οικονομική ανεξαρτησία και αυτοτέλεια, και αφετέρου με τη βαθιά και ουσιαστική μόρφωση που θα συνέβαλε στη συνειδητή συμμετοχή στην κοινωνική ζωή τόπου". (...) 

Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Γράφει η Πόλυ Κρημνιώτη (Αυγή, 03.03.19)
 

Δείτε στον Οδηγό Ανάγνωσης τα περιεχόμενα και το προλογικό σημείωμα του βιβλίου.
Διαβάστε εδώ τη συνέντευξη της Μαριάνθης Μπέλλα στον Κώστα Στοφόρο (Δρόμος Αριστεράς, 14/04/18).
Δείτε εδώ ένα απόσπασμα του βιβλίου, που δημοσιεύτηκε στην ενότητα του vice.com Βιβλίο & Φεμινισμός (09/08/18).