Ποτέ η ειρωνεία –μαζί και η ευτυχία– του να είσαι Έλληνας
σ’ αυτόν τον κόσμο δεν έχει περιγραφεί τόσο όμορφα.
Ζακ Λακαριέρ
"Πρόκειται γι’ αυτό που ονομάζουμε ώριμο έργο τέχνης. Ο Βασίλης Βασιλικός είναι τεχνίτης κι εδώ θα ανακαλύψετε κομμάτια που θα σας κόψουν την αναπνοή".
Hart Williams, Τhe Washington Post
"Ο Βασιλικός σβήνει με μαεστρία τα σύνορα ανάμεσα στο πραγματικό και τη μυθοπλασία, το συνειδητό και το ασυνείδητο, τη λογοτεχνία και τη ζωή – κυρίως τη λογοτεχνία και τη ζωή".
Κaren Emmerich, από τον πρόλογο στην αγγλική έκδοση του Γλαύκου Θρασάκη, 1981
"…Ακόμα και σήμερα, ο οποιοσδήποτε Έλληνας, ναυτικός, τεχνίτης, εργάτης ή διανοούμενος, το ξέρει ότι αργά ή γρήγορα θα κληθεί ν’ αφήσει τη χώρα του. Με αυτή την έννοια ο Θρασάκης για την Ελλάδα του σήμερα είναι ό,τι άλλοι πλάνητες υπήρξαν για την Ελλάδα του παρελθόντος: μια συνηθισμένη –και άρα παραδειγματική– ενσάρκωση του ελληνικού πεπρωμένου, μια ύπαρξη διαμελισμένη όπου διαβάζεται και γράφεται ο διάλογος χιλιετιών ανάμεσα στη μητρίδα γη και στις μακρινές εκείνες που σε κάνουν να γεννιέσαι για δεύτερη φορά.
[…]
Ο Βασιλικός ζει, γράφει, περιγράφει την Ελλάδα κάπου στην Ευρώπη και άρα περιγράφει την Ευρώπη, την πραγματική Ευρώπη, αυτήν που κανείς Ευρωπαίος δεν είναι σε θέση να διακρίνει".
Ζακ Λακαριέρ, από τον πρόλογο στη γαλλική έκδοση του Γλαύκου Θρασάκη, 1978
"Ο Βασιλικός διαλέγει ως λογοτεχνική του επικράτεια τα όρια μεταξύ λογοτεχνίας και ζωής. Ένας ανώνυμος βιογράφος (ο οποίος δεν παύει να θυμίζει στον αναγνώστη πόσο ο ίδιος μοιάζει με το θέμα του) αφηγείται τη ζωή του Έλληνα συγγραφέα Γλαύκου Θρασάκη, λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Λάζαρου Λαζαρίδη, του οποίου η ομοιότητα με τον Βασίλη Βασιλικό δεν είναι τυχαία. Ο βιογράφος και το θέμα του. Το Θέμα και ο δημιουργός, μυθοπλασία και πραγματικότητα: μάσκες και είδωλα πολλαπλασιάζονται. Το αποτέλεσμα είναι ένας επιδέξιος και πνευματώδης στοχασμός πάνω στη συγγραφή καθώς και ένα συγκινητικό πορτρέτο του συγγραφέα ως πολιτικού εξόριστου".
Mary Park, "My Subject, myself", The New York Times Book Review, 30/3/2003
"Ο Βασιλικός κινεί τα νήματα της έρευνας με απίστευτη πληθωρικότητα εκφραστικών τρόπων και λογοτεχνικών επινοήσεων, με αξιοθαύμαστη ευλυγισία και με μια γλώσσα χειμαρρώδη, οργιαστική, αδηφάγα, συχνά άτακτη και σπάταλη, αλλά τόσο συχνά ευρηματική και απολαυστική… Όπως κάθε σπουδαίος συγγραφέας παίζει με το υλικό του. Είναι εντυπωσιακή η επιδεξιότητα, με την οποία ξέρει ν’ αξιοποιεί λογοτεχνικά κάτι τόσο βαρύ και άκαμπτο όσο το ντοκουμέντο: Η διαπραγμάτευσή του ακροβατεί παράτολμα, αλλά πετυχημένα, ανάμεσα στην πραγματογνωμοσύνη και τη διακωμώδηση".
"Στο μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού κατασκευάζονται και απαντούν δύο Άλλοι, ένας στον κάθετο άξονα «βιογράφος-βιογραφούμενος» κι ένας στον οριζόντιο «συγγραφέας-κείμενο-αναγνώστης». Στον πρώτο άξονα έχουμε τον βιογραφούμενο ως άλλο, είδωλο του φαντασιακού του βιογράφου και στον δεύτερο έχουμε τον αναγνώστη ως άλλο, Άλλο της συμβολικής τάξης. Ο αναγνώστης στον ρόλο του συμβολικού Άλλου γίνεται μέρος του διαλόγου μεταξύ του εαυτού του και του συγγραφέα. Ο αναγνώστης-Αλλος καθίσταται η περιοχή (site) στην οποία συγκροτείται το εγώ-βιογράφος που γράφει μαζί με αυτόν που τον διαβάζει. Η κόρη-αναγνώστης έχει τον ρόλο της κοινωνικής και πολιτισμικής συνειδητοποίησης καθώς και της ψυχολογικής ομαλοποίησης του βιογράφου-πατέρα. Υποδεικνύει, έτσι, ότι το κείμενό παραμένει έωλο, σχεδόν σχιζοφρενικό: μοιάζει να μετέχει και της λογοτεχνικής βιογραφίας (αλλά στις καθιερωμένες Ιστορίες της Λογοτεχνίας συγγραφέας με το όνομα Γλαύκος Θρασάκης δεν υπάρχει, άρα πρόκειται για μυθοπλαστική βιογραφία), και της αυτοβιογραφίας σε τρίτο πρόσωπο με τη γνωστή τεχνική της πλαστοπροσωπίας, πράγμα που δεν θέλει να παραδεχτεί ο βιογράφος".
Γ. Φαρίνου-Μαλαματάρη, "Ο εαυτός ως άλλος στη Βιογραφία", περ. Πόρφυρας, Ιούλιος –Σεπτέμβριος 2002
"Όπως όλα τα μεγάλα έργα, το Γλαύκος Θρασάκης επιδέχεται διάφορες αναγνώσεις. Πραγματεύεται πολλά ευρεία προβλήματα της εποχής μας: τη μοίρα του «στρατευμένου» συγγραφέα, την ηθική κατάσταση των μεταπολεμικών γενεών… Περιλαμβάνει πολλές σκέψεις για τη λογοτεχνική δημιουργία και για το καθεστώς του γραπτού έργου. Αποτελεί και αριστούργημα φανταστικής αυτοβιογραφίας και ως εκ τούτου περιέχει σπαραχτική αυτοπροσωπογραφία και άλλα πολλά. Ένας τέταρτος τομέας, σ’ αυτό το μνημειώδες μυθιστόρημα, που διέπεται από τη δυαδικότητα, είναι ένα ευρύ σύστημα από δίδυμες μορφές. Υπάρχει πρώτα μια ομάδα από θεμελιώδη δίδυμα. Ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός γράφει για ένα πρόσωπο που είναι ο ίδιος, υπό μυθοποιημένη μορφή, τον Λάζαρο Λαζαρίδη. Με τη σειρά του, ο Λάζαρος Λαζαρίδης παίρνει σαν ψευδώνυμο, ως συγγραφέας, Γλαύκος Θρασάκης, ο οποίος -γίνεται το αντικείμενο της έρευνας. Ο Θρασάκης είναι λοιπόν κι αυτός μια δίδυμη μορφή του συγγραφέα. Ωστόσο ο συγγραφέας δεν εμφανίζεται άμεσα στο μυθιστόρημα, αλλά μόνο έμμεσα, μέσω διάφορων τίτλων έργων του Θρασάκη, για τα οποία ξέρει κάλλιστα ο αναγνώστης ότι πρόκειται για έργα του Βασιλικού. Ο κύριος αφηγητής, εκείνος που ερευνά τη ζωή, την προσωπικότητα και τα έργα του Θρασάκη, είναι ένας ανώνυμος Βιογράφος, που είναι εξ ορισμού κι αυτός δίδυμη μορφή του συγγραφέα και που, στην ιστορία, χάρη σ’ ένα ιλιγγιώδες σύστημα ταυτίσεων —για το οποίο θα ξαναγίνει λόγος— βιώνεται ο ίδιος ως δίδυμη μορφή του Θρασάκη. Ο κόμπος των βασικών διδύμων είναι λοιπόν ήδη εντυπωσιακός".
Guy Saunier, «Ο συμβολισμός των αριθμών στον Γλαύκο Θρασάκη», Θέματα Λογοτεχνίας, 2007
Ο Γλαύκος Θρασάκης στην αγγλική, ισπανική και γαλλική γλώσσα.
Δείτε την παρουσίαση του βιβλίου στον Ιανό Αθήνας (29/01/18). Για το βιβλίο μίλησαν οι: Άρης Μαραγκόπουλος (συγγραφέας και επιμελητής της έκδοσης), Κώστας Καλφόπουλος (συγγραφέας) Αριστοτέλης Σαΐνης (φιλόλογος, κριτικός βιβλίου).Την εκδήλωση συντόνισε ο Νίκος Θρασυβούλου.
Παρουσίαση από την Ελένη Γκίκα
(...) Το μυθιστόρημα που πια σε πείθει πως όπου κι αν φτάσεις, ό,τι κι αν πάθεις, ό,τι κι αν σκεφτείς, ο Βασίλης Βασιλικός εδώ και καιρό το έχει ήδη δει: την φθορά και την παρακμή που θα έρθει, τους νεωτερισμούς και τα ρεύματα της γραφής, τον κόσμο ως Οδυσσέας σύγχρονος βιώνοντας όλη την κακοδαιμονία της φυλής.
Ο «Γλαύκος Θρασάκης» είναι πολλά: βιομυθιστόρημα, αυτομυθιστόρημα ή και αντιβιογραφία όπως ο συγγραφέας του το χαρακτηρίζει, τον συντροφεύει από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, η εισαγωγή του αποτέλεσε κάποτε διήγημα, έτσι «Η κάθοδος» ήρθε να συναντήσει τους αυτόνομους τόμους «Γ.Θ.: Μυθιστόρημα», «Γ.Θ: Η επιστροφή», «Γ.Θ: Μπερλίνερ Ανσάμπλ» οι οποίοι ενώθηκαν σε ενιαίο μυθιστόρημα με «Τα απόκρυφα του Γ.Θ» να προκύπτουν μετά. Είναι «Ο ξανακερδισμένος χρόνος» κατά κυριολεξία του Βασιλική Βασιλικού που όλο γράφεται, αναθεωρείται, συμπληρώνεται, αλλάζει χρονική και αισθητική οπτική, αποτελώντας τρόπον τινά το μυθιστόρημα της ζωής του.
Στις σελίδες του, ένας ανώνυμος βιογράφος-ερευνητής αναλαμβάνει να ανασυστήσει τη ζωή και το έργο του Γλαύκου Θρασάκη, λογοτεχνικό ψευδώνυμο του αινιγματικού συγγραφέα Λάζαρου Λαζαρίδη (1933-1978), που έζησε για χρόνια εξόριστος στο εξωτερικό (Βέλγιο, Ιταλία, Αμερική, Γερμανία). Η συγκέντρωση και ο ερμηνευτικός σχολιασμός του δημοσιευμένου και ανέκδοτου έργου του συνοδεύει την αναζήτηση στοιχείων για τη ζωή του και κυρίως την προσπάθεια εξιχνίασης του μυστηριώδους θανάτου του. Μόνο που η ψυχολογικά εξουθενωτική έρευνα μετατοπίζει διαρκώς το αρχικό ερώτημα «Ποιος είναι ο Γλαύκος Θρασάκης;» και ο αναγνώστης δεν παύει να αναρωτιέται ταυτόχρονα «Ποιος μιλά περί Γλαύκου Θρασάκη;»
Συνδυάζοντας στοιχεία (Αυτό)βιογραφίας με το (ψευδο)δοκίμιο, αναμιγνύοντας στοιχεία αστυνομικού μυθιστορήματος και ψυχολογικού θρίλερ, εμπεριέχοντας ντοκουμέντα πολιτικού ρεπορτάζ, αποτελεί τελικά το μυθιστόρημα της φυλής μας, «ποτέ η ειρωνεία –μαζί και η ευτυχία- του να είσαι Έλληνας σ’ αυτόν τον κόσμο δεν έχει περιγραφεί τόσο όμορφα» όπως έχει γράψει ο Ζακ Λακαριέρ, τελικά.
(...) Η επανέκδοση του «Γλαύκου Θρασάκη» είναι το Νόημα: κοινωνικά, πολιτικά, αφηγηματικά, αυτογνωσιακά και μας έχει ήδη δοθεί εδώ και χρόνια τόσο γοητευτικά: σαν αστυνομικό μυστήριο, εξάλλου ήταν μυστήριο όταν το σύμπτωμα απλώς συνέβαινε, σαν ψυχολογικό θρίλερ όταν η φαντασία γινόταν πραγματικότητα κι ο συγγραφέας ψυχαναλυτής και ψυχαναλυόμενος, αυτός- ο- άλλος υπερβατικά και σοφά. Και κατ’ αυτό τον τρόπο όσοι πέρασαν τα σύνορα, της χώρας, της πραγματικότητας, της λογικής, της δυνατότητας αλλά και όσοι τους έψαξαν ή τους αφουγκράστηκαν είχαν τη δυνατότητα να ακούσουν το μέλλον που αναγνωρίζουμε σήμερα για παρόν μαζί με τον Βασίλη Βασιλικό μέγιστο συγγραφέα. Ναι απ’ όλα του τα βιβλία «Ο Γλαύκος Θρασάκης» είναι το «Αλεξανδρινό Κουαρτέτο» του, το δικό του «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», το πιο διεισδυτικό, γοητευτικό, τολμηρό, αποκαλυπτικό. Εξάλλου είναι τόσο απολαυστικό: διαβάστε το έστω σαν αστυνομικό μυστήριο.
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Δημοσιεύτηκε στην Εφημ. Φιλελεύθερος (23.03.18)
Διαβάστε στον οδηγό ανάγνωσης την αρχή του μυθιστορήματος, τη μελέτη του G. Saunier και της Γ. Φαρίνου-Μαλαματάρη, καθώς και την παρουσίαση του Κώστα Καλφόπουλου στο The Books' Journal (Μάιος 2018).
Δείτε εδώ μια παρουσίαση του βιβλίου για το bookbar.gr (03.05.18)
Προσθήκη στο καλάθι
