Κωδικός Ευδόξου: 41959426
1η έκδοση: Noέμβριος 2014
Ποια είναι τα αίτια της τρέχουσας οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα; Σε ποιο βαθμό σχετίζονται με την παγκόσμια και ευρωπαϊκή οικονομική κρίση; Θα μπορούσε η εκδήλωση της ελληνικής κρίσης να είχε αποφευχθεί; Τι οικονομικά και κοινωνικά αποτελέσματα δημιούργησε η εφαρμογή των μνημονίων; Ποια κοινωνικά στρώματα επωφελούνται από την κρίση; Υπάρχει μια συνεκτική στρατηγική της ελληνικής άρχουσας τάξης για διέξοδο από την κρίση; Ποιες αλλαγές επήλθαν στο εσωτερικό του κράτους και στο κομματικό σύστημα; Μπορεί η Ελλάδα σήμερα να θεωρηθεί ένα είδος προτεκτοράτου;
Μπορούμε ακόμα να μιλάμε για ύπαρξη κοινωνικών τάξεων κι αν ναι, η μαρξιστική προσέγγιση είναι επαρκές θεωρητικό εργαλείο για την ανάλυσή τους; Ποια είναι η σύγχρονη θεωρητική συζήτηση περί κοινωνικής διαστρωμάτωσης; Ποιοι οι μετασχηματισμοί στην κοινωνική διαστρωμάτωση της Ελλάδας από το 1981 μέχρι το 2009 που ξεκίνησε η οικονομική κρίση; Σε ποιο βαθμό η μνημονιακή πολιτική επηρέασε την ταξική δομή της χώρας;
Σε όλα αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει το παρόν βιβλίο, συνδυάζοντας την ανάδειξη θεωρητικών ζητημάτων, όπως το σύγχρονο κράτος και η κοινωνική διαστρωμάτωση, με τις εμπειρικές εξελίξεις σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.
Παρουσίαση στου βιβλίου στην Εποχή
(...) το βιβλίο του Σ. Σακελλαρόπουλου αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο κατανόησης και ερμηνείας της παρούσας κρίσης που συνδυάζει το κατανοητό και προσιτό ύφος με τη θεωρητική εμβάθυνση, την επιστημονική δεοντολογία με την πολιτική ριζοσπαστική οπτική. Στέκεται κριτικά απέναντι στις κυρίαρχες αφηγήσεις για την κρίση, αποκαλύπτοντας την άβολη αλήθεια που αυτές προσπαθούν να συσκοτίσουν: η κρίση δεν είναι φυσικό φαινόμενο, ούτε ελληνική ιδιαιτερότητα. Είναι εγγενές χαρακτηριστικό του καπιταλισμού και η πιο βίαιη και κρυστάλλινη απεικόνιση της πάλης των τάξεων.
Δ. Τζαρέλας, Εφημερίδα Εποχή, 22.03.15
Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ
Παρουσίαση στην εφημερίδα Δρόμος της Αριστεράς
Αυτό που θέλω να επισημάνω στο βιβλίο του Σακελλαρόπουλου, πέρα από τα πάντοτε τεκμηριωμένα επιχειρήματά του, είναι ότι δεν μιλά από καθέδρας αλλά και ως άνθρωπος που μετέχει ενεργά στους κοινωνικούς αγώνες και τις πολιτικές διεργασίες. Έχει σημασία και η γραφή του που μας βοηθά να κατανοήσουμε πιο δύσκολα θέματα και πιο λεπτές αποχρώσεις όσων συμβαίνουν γύρω μας. Είναι ένα βιβλίο που αξίζει να συζητηθεί. Θα το χάριζα ευχαρίστως σε όσους θέλουν να έχουν ανοικτά τα μάτια και τα αφτιά τους για ό,τι συνέβη αλλά και για ό,τι πρόκειται να ακολουθήσει…
Κώστας Στοφόρος, Δρόμος της Αριστεράς , 14.01.15
Διαβάστε ολόκληρη την παρουσίαση εδώ
Παρουσίαση στο in2life
Δεν είναι λίγοι αυτοί που θέλουν πραγματικά να παρακολουθούν τα της ελληνικής κρίσης και δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα με τον όγκο των σχετικών πληροφοριών και με τις επιδράσεις που καταγράφηκαν και καταγράφονται στην ελληνική κοινωνία από το 2010 και μετά.
Τις ημέρες μάλιστα αυτές οι συγκεντρωμένες πληροφορίες για το τι συνέβη και ποιες είναι οι πραγματικές του διαστάσεις σε ό,τι αφορά τους πολίτες, τα κόμματα και την ίδια την κοινωνία γίνεται πραγματικά πολύτιμος σύμβουλος για τον υπεύθυνο ψηφοφόρο.
Το βιβλίο του Σπύρου Σακελλαρόπουλου «Κρίση και Κοινωνική διαστρωμάτωση στην Ελλάδα του 21ου αιώνα» επιχειρεί να απαντήσει σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα που σχετίζονται με την Ελλάδα στη μνημονιακή εποχή. Στο πρώτο μέρος του βιβλίου ο αναγνώστης θα βρει μια πλήρη περιγραφή της κρίσης και των αιτίων της από το 2009 έως το 2014 με οικονομικά στοιχεία και με εύληπτα συμπεράσματα. Στο ίδιο πλαίσιο εξετάζονται επιμέρους οι τρόποι αντιμετώπισης της κρίσης, οι μετασχηματισμοί του κράτους και η κρίση του κομματικού συστήματος. (…)
Στο δεύτερο μέρος ο συγγραφέας εξετάζει την διαστρωμάτωση της ελληνικής κοινωνίας από το 1981 έως το σήμερα και εφαρμόζει διάφορες θεωρητικές μεθοδολογίες κοινωνιολογικής ανάλυσης πάνω στην ελληνική περίπτωση διερευνώντας την φύση της μαρξιστικής και λενινιστικής προσέγγισης «τάξης» και αμφιβάλει για το σύγχρονο νόημά τους στην ελληνική πραγματικότητα. Εξάλλου, εξετάζεται και η σύγχρονη θεωρητική παραγωγή γύρω από την κοινωνική διαστρωμάτωση.
Το τμήμα του βιβλίου όπου αναλύεται η πορεία της κοινωνικής διαστρωμάτωσης στην Ελλάδα είναι χωρισμένο σε χρονικές περιόδους (1981-1985, 1985-1989, 1991- 2001, 2001-2009 και 2009-2014) και παρακολουθεί τον μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας μέχρι την έλευση της κρίσης και τις αλλαγές των ποσοστών ανάμεσα στην αγροτική τάξη, την αστική τάξη, τους εργάτες, τους παραδοσιακούς μικροαστούς κλπ. Μέσα από τις εξελίξεις στην κοινωνική διαστρωμάτωση των ετών 2009-2014 φαίνεται άλλωστε εναργέστερα και η επίπτωση της κρίσης στη χώρα. (…)
Αν και τα δύο μέρη του μοιάζουν ετερόκλητα, ολόκληρο το βιβλίο ποτέ δεν χάνει την επαφή με το προκείμενο: Την κατανόηση της σημερινής ελληνικής πραγματικότητας σε βάθος και πέρα από την κρούστα των τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων και της ογκώδους και χαοτικής πληροφόρησης. Ο αναγνώστης του, ακόμη και αν διαφωνήσει ιδεολογικά θα έχει σκεφτεί και θα έχει βελτιώσει την κατανόηση της καθημερινότητα όλων μας.
Το βιβλίο του Σπύρου Σακελλαρόπουλου αποτελεί μια σημαντική προσθήκη στη μαρξιστική μελέτη του σύγχρονου ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, όπως αυτός διαμορφώθηκε κατά τις τελευταίες δεκαετίες και τροποποιήθηκε από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Το βιβλίο επεκτείνεται σε όλες τις πτυχές της ελληνικής κοινωνίας, χωριζόμενο σε δυο μέρη. Στο πρώτο εξετάζονται η οικονομία, η πολιτική, η κρατική συγκρότηση και το κομματικό σύστημα, ενώ το δεύτερο αφιερώνεται σε μια ανάλυση της ταξικής συγκρότησης της ελληνικής κοινωνίας, ανιχνεύοντας τις αλλαγές από το 1981 ως σήμερα.
Στον Πρόλογο και στην αρχή του Κεφαλαίου 1 ο συγγραφέας διατυπώνει την κεντρική θέση της εργασίας του. Σύμφωνα με αυτή, η αιτία της ελληνικής κρίσης δεν μπορεί να ανιχνευτεί σε ιδιαίτερες αδυναμίες του ελληνικού καπιταλισμού (όσο και αν η έντασή της συνδέεται με αυτές), ούτε να αποδοθεί στο δυσανάλογα υψηλό επίπεδο διαβίωσης και τις κατακτήσεις των λαϊκών στρωμάτων. Μια σωστή κατανόησή της είναι δυνατή μόνο αν τη δούμε σε συνάφεια με τη μορφή και την εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, που ξεκίνησε το 2008 στις ΗΠΑ, για να μεταφερθεί μετά στην Ευρώπη. Φυσικά αυτό δεν ακυρώνει ούτε μειώνει τη σημασία των ιδιαιτεροτήτων της ελληνικής οικονομίας. Οι τελευταίες θα καθορίσουν ότι η Ελλάδα, «για μια σειρά από εσωτερικούς λόγους θα καταστεί ο αδύναμος κρίκος της ευρωπαϊκής και διεθνούς οικονομίας» (σελ. 13, 17).
Ο Σακελλαρόπουλος παραθέτει αρκετά στοιχεία σε τεκμηρίωση της θέσης του. Στην αρχή του βιβλίου κριτικάρει διεξοδικά τις επίσημες αντιδραστικές θεωρίες που προσπαθούν να συνδέσουν την κρίση με την υπερκατανάλωση και το «σπάταλο δημόσιο τομέα», ώστε να δικαιολογηθεί και να εμφανιστεί ως κατάλληλο φάρμακο η λιτότητα.
Αναφερόμενος στην άποψη ότι υπαίτιος για την ελληνική κρίση ή τουλάχιστον για την οξύτητά της είναι ο υπερδιογκωμένος δημόσιος τομέας, δείχνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται περίπου στο μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ από την άποψη του αριθμού απασχολούμενων σε αυτόν (σελ. 35). Παρόμοια, οι δημόσιες δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ στην περίοδο 1995-2009 προσεγγίζουν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (47,9% στην Ελλάδα και 47,6% στην Ευρώπη των 15 αντίστοιχα). Αν και οι κοινωνικές δαπάνες αυξήθηκαν στην ίδια περίοδο από το 19,9 στο 26% του ΑΕΠ εξακολουθούσαν να παραμένουν κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (σελ. 36).
Ο συγγραφέας δείχνει επίσης πειστικά ότι ούτε η υψηλή κατανάλωση και ο καταναλωτικός δανεισμός μπορεί να θεωρηθούν κύριοι παράγοντες της κρίσης. Το χρέος των ελληνικών νοικοκυριών το 2000 ήταν το μικρότερο μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ (20% του ΑΕΠ) και ενώ στη συνέχεια αυξήθηκε (65% το 2010), εξακολουθούσε να παραμένει κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, με την Ελλάδα να είναι 13η μεταξύ 18 χωρών. Την ίδια χρονιά συγκριτικά το καταναλωτικό χρέος των νοικοκυριών της Ολλανδίας ήταν στο 130% και της Δανίας στο 152% του ΑΕΠ τους. Τέλος, καταρρίπτει την αγοραία άποψη ότι η κρίση συνδέεται με τον περιορισμένο χρόνο εργασίας των Ελλήνων, αφού σύμφωνα με σχετικά στοιχεία του ΟΟΣΑ η Ελλάδα περιλαμβανόταν στις 2-3 πρώτες χώρες από την άποψη του συνολικού ετήσιου μέσου χρόνου εργασίας με 1803 ώρες, συγκριτικά, π.χ., με τις 1352 της Γερμανίας (σελ. 42).
Διαβάστε όλη την βιβλιοπαρουσίαση στον Οδηγό Ανάγνωσης
Περιοδικό Μαρξιστική Σκέψη τεύχος 17 (Απρ.-Σεπτ. 2015)
Παρουσίαση στο περιοδικό Ουτοπία τ.111, γράφει η Ειρήνη Γαϊτάνου
Ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος έχει συμβάλλει σημαντικά στην κατανόηση των χαρακτηριστικών, των ιδιαιτεροτήτων και των μεταλλαγών της ελληνικής κοινωνίας, με το πλήθος των συγγραμμάτων του, βιβλίων και άρθρων, για τη νεοελληνική κοινωνία, ιδιαίτερα κατά τη μετεμφυλιακή περίοδο, τη μεταπολίτευση αλλά και τη δεκαετία του 1990. Σήμερα επανέρχεται με μια μελέτη της παρούσας οικονομικής κοινωνικής και πολιτικής κρίσης, καθώς και της κοινωνικής διαστρωμάτωσης της Ελλάδας και των μετασχηματισμών της πριν και κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης. Σε ότι αφορά τη μελέτη των βασικών χαρακτηριστικών της κρίσης καθεαυτής, αν και έχουν γραφτεί αρκετά, στην πραγματικότητα η συγγραφική δραστηριότητα εντοπίζεται περισσότερο στις αρχές της και κυρίως από μια ματιά οικονομολογική ή σχετικά αποσπασματική. Σχετικά δε με την ταξική διαστρωμάτωση της ελληνικής κοινωνίας, τις ιδιαιτερότητες και τις μεταλλαγές της, οι αντίστοιχες εργασίες είναι ελάχιστες, και συχνά τείνουν να αναπαράγουν απλουστεύσεις ή να προχωρούν σε μηχανιστικές μεταφορές από άλλους κοινωνικούς σχηματισμούς.
Εδώ, ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος μας προσφέρει λοιπόν μια μελέτη απολύτως αναγκαία για την κατανόηση των πραγματικών αιτιών αλλά και των συνεπειών της κρίσης, τις επιπτώσεις της στα διάφορα κοινωνικά στρώματα και τις δομικές μεταλλαγές της ελληνικής κοινωνίας στη βάση των πολι τικών επιλογών που έχουν ληφθεί. Η ματιά του έχει τρία βασικά χαρακτηριστικά που συνδέονται φυσικά μεταξύ τους. Πρώτον, το εγχείρημα του συνιστά προσέγγιση από ταξική σκοπιά της κρίσης και της κοινωνικής διαστρωμάτωσης, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε εμπειρικό επίπεδο, μέσα από μια μαρξιστική ανάλυση. Δεύτερον, οριοθετείται με σαφήνεια αλλά και πειστικότητα απέναντι στον κυρίαρχο δημόσιο λόγο και τις διάφορες μορφές του. Και τρίτον, δεν εξετάζει αποσπασματικά όψεις της κρίσης όπως συνηθίζεται (κυρίως στο οικονομικό ή κοινωνικό επίπεδο), αλλά προσφέρει μια ενδελεχή ολιστική προσέγγιση των βασικών χαρακτηριστικών της, προεκτείνοντας τη συζήτηση και στο πολιτικό επίπεδο, τόσο σε ό,τι αφορά τις πολιτικές αποφάσεις και ευθύνες, όσο και τους πολιτικούς μετασχηματισμούς που έχουν επισυμβεί. Αντιμετωπίζει έτσι την πολιτική ως αυτό που είναι: την ηγεμονική διάσταση που συμπυκνώνει τη δυνατότητα επανεδραίωσης του όλου απέναντι στο μερικό, λαμβάνοντας όμως υπόψη ακριβώς τις ιδιαιτερότητες του μερικού και του συγκεκριμένου.
(…) Η προσέγγιση του συγγραφέα συνεισφέρει εκτός όλων των υπολοίπων σε ένα βασικό ζήτημα, το οποίο συνέχει το βιβλίο: την κατανόηση της βασικής αστικής στρατηγικής πίσω από τη συγκεκριμένη διαχείριση της κρίσης στην Ελλάδα ως σήμερα, που συμπεριλαμβάνει αφενός την αυταρχικοποίηση του πολιτικού συστήματος και του κράτους, και αφετέρου τη βίαιη προλεταριοποίηση εκτεταμένων κοινωνικών στρωμάτων, την ταξική πόλωση και την καταστροφή ενδιάμεσων κοινωνικών κατηγοριών. Στο σημερινό πολιτικό στιγμιότυπο, όπου το κοινωνικό ρήγμα όχι μόνο δεν κλείνει αλλά βαθαίνει, ενώ οι πολιτικές εκπροσωπήσεις αναδιατάσσονται ραγδαία, η συγκεκριμένη μελέτη αποτελεί αναγκαίο σημείο αναφοράς.
Διαβάστε όλη την παρουσίαση στον Οδηγό Ανάγνωσης
Ειρήνη Γαϊτάνου, Ουτοπία τ.111(Μάρτιος-Απρίλιος 2015)
Παρουσίαση στο timesnews.gr από τον Σίμο Ανδρονίδη
Η μονογραφία του Σπύρου Σακελλαροπούλου που φέρει τον τίτλο ‘Κρίση και κοινωνική διαστρωμάτωση στην Ελλάδα του 21ου αιώνα,’ (έκδοση 2014 από τις εκδόσεις Τόπος), όπως και ο τίτλος της δεικνύει, αποτελεί μονογραφία περί κρίσης και περί των αιτιών της (το σχήμα της ‘αιτιότητας’ υιοθετείται επιστημολογικά), προσδιορισμένη υπό μία συγκεκριμένη θεωρητική οπτική γωνία. Άρα, δύναται να αναφέρουμε ό,τι δεν αποτελεί άλλη μία ‘πραγματεία’ περί οικονομικής κρίσης και εκδήλωσης στην Ελλάδα. Αντιθέτως, η μελέτη προσιδιάζει στην ερμηνεία της κρίσης ως ιδιαίτερου ‘συμβάντος’ (Alain Badiou), ή αλλιώς, ως εμπρόθετης ‘διάρρηξης’ που ‘φωτίζει’ τις εξελίξεις και τις τάσεις μίας ολόκληρης ιστορικής περιόδου.
Η οικονομική κρίση εν Ελλάδι, στην ανάλυση του Σπύρου Σακελλαρόπουλου συναρθρώνει το εθνικό με το διεθνικό στοιχείο καθώς (ορθώς θεωρούμε), δεν απόσχει του πραγμολογικού πεδίου εκδήλωσης των ροών της παγκόσμιας Καπιταλιστικής κρίσης του 2008 (ας θυμηθούμε εδώ το πως προσελήφθη το κραχ της ‘Lehmann Brothers‘), αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στα χαρακτηριστικά που προσέλαβε ο ελληνικός κοινωνικοοικονομικός σχηματισμός κύρια την περίοδο της ύστερης Μεταπολίτευσης, μετά από το 1990, την δυνατότητα συσσώρευσης κεφαλαίου και τους ανταγωνισμούς και τις ανακατατάξεις που συντελούνται στο επίπεδο της άρχουσας αστικής τάξης και των ηγεμονικών της μερίδων, συμβάλλοντας, και εδώ θεωρούμε ό,τι έγκειται η σημαντικότερη θεωρητική συνεισφορά του συγγραφέα του βιβλίου, στην έμπρακτη αμφισβήτηση, επιστημονικά τεκμηριωμένη με στοιχεία και με αριθμούς επίσημων φορέων, στερεοτυπικών και απλοϊκών-μονοσήμαντων προσεγγίσεων περί εκδήλωσης της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα.
Που, εν προκειμένω, σε σημαντικό τμήμα του δημόσιου λόγου προσελήφθη με τους επι-γενόμενους όρους της συσχέτισης της με έναν ‘δυσκίνητο’ και ‘σπάταλο’ δημόσιο τομέα, με την ίδια την περίοδο της ‘αντιπαραγωγικής’ και ‘δυσλειτουργικής’ Μεταπολίτευσης από την ‘μήτρα’ της οποίας εξήλθε (σε αυτό το σημείο κατέστη ευδιάκριτο το σχήμα πρόσληψης του ‘ΠΑΣΟΚ’ ως εκείνου του κόμματος που διαμόρφωσε τους όρους και τις προϋποθέσεις δόμησης ενός ιδιαίτερου τύπου, κοινωνικού, παραγωγικού όσο και πολιτικού ‘παρασιτισμού’), με την αθρόα πολιτική παροχών, εστιάζοντας σε μία κατά βάση εθνο-κεντρική προσέγγιση, ωσάν η κρίση και οι προεκτάσεις της να αποτελούν, αφενός μεν ‘ελληνικό νομοτέλεια’ λόγω των λόγων που αναφέρθηκαν παραπάνω, αφετέρου δε, να αποκόπτεται από τα ευρύτερα συμφραζόμενα και τις αντιφάσεις της περιόδου.
Το βιβλίο διαρθρώνεται σε δύο βασικά μέρη που με την σειρά του διαιρούνται σε επιμέρους υποκεφάλαια.
Παραθέτοντας διάφορες πηγές, ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος εντάσσει το ελληνικό κρισιακό υπόδειγμα εντός, όχι μόνο της ιστορικής συγκυρίας, αλλά και των χαρακτηριστικών που προσέλαβε ο Κεφαλαιοκρατικός Τρόπος Παραγωγής της τελευταίας τριακονταετίας (ιδιωτικοποιήσεις, απελευθέρωση αγορών, ευελιξία και εργασιακή επισφάλεια, ό,τι κωδικοποιήθηκε ως ‘νεοφιλελευθερισμός’), υπό μία Μαρξίζουσα οπτική, αμφισβητώντας ‘αφηγήσεις’ περί κρίσης. Παράλληλα, συστηματοποιεί την Μαρξίζουσα οπτική στα κεφάλαια που αναφέρονται τόσο στους πολιτειακούς-κρατικούς μετασχηματισμούς, όσο και στην συγκρότηση μίας θεωρίας των κοινωνικών τάξεων, και εν Ελλάδι, αναδεικνύονται τις επιρροές του από το έργο και από την σκέψη του Νίκου Πουλαντζά.
Ο συγγραφέας, εναργώς, ανανοηματοδοτεί τις προεκτάσεις της κρίσης, αναφέρεται στις κομματικές-πολιτικές τομές που επέφερε με ιδιαίτερη αναφορά στην τότε κοινωνική, πολιτική και εκλογική άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ (κάνοντας λόγο και για τα τότε πρώτα εγχειρήματα ‘συμβιβασμού,’ ιδίως στο μεσοδιάστημα των δύο εκλογικών αναμετρήσεων του 2012), εκεί όπου το πολιτικό συνυφαίνεται με τις κινηματικές-συγκρουσιακές διεργασίες της περιόδου (βλέπε και την μελέτη του Κώστα Κανελλόπουλου για την σχέση κινηματικού-πολιτικού όπως εγγράφεται στην ελληνική πολιτική σκηνή), που καταγράφονται αναλυτικά και με μεθοδολογική έμφαση στην τυπολογία των μορφών διεκδίκησης που υιοθετήθηκαν από διάφορες οργανώσεις (απεργίες, καταλήψεις, συγκεντρώσεις στο δημόσιο χώρο).
Ενώ προβάλλει εκ νέου το υπόδειγμα δράσης των ‘Αγανακτισμένων’ του 2011, μετεξελίσσει παράλληλα το πόνημα του σε εγχείρημα άρθρωσης μίας νέας πρότασης για την θεωρία των κοινωνικών τάξεων και για την συγκρότηση και αναπαραγωγή κοινωνικών τάξεων στην Ελλάδα, την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Και η συγκρότηση μίας τυπολογίας περί κοινωνικών τάξεων και μερίδων τάξεων, με σημείο αναφοράς τον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό, αποτελεί το δεύτερο μέρος του βιβλίου.
Και είναι ενδιαφέρουσα η μελέτη (με αναφορές στη Λενινιστική θεωρία) για την ύπαρξη ‘αγροτικής τάξης’ στην Ελλάδα και για τις εσωτερικές της διαβαθμίσεις με άξονα την κατοχή γης και την οιονεί εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης. Το κεφάλαιο για την κίνηση και αναπαραγωγή των κοινωνικών τάξεων στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό είναι ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα του βιβλίου.
Το βιβλίο καθίσταται αναλυτικό και πολυπρισματικό, σημαίνοντας εκ νέου και από διαφορετική οπτική γωνία, τις επάλληλες προεκτάσεις της βαθιάς οικονομικής κρίση που για τον Σπύρο Σακελλαρόπουλου, αποτελεί πρωταρχικά, διαδικασία ‘βίαιης εκκαθάρισης’ κεφαλαίων.
Σίμος Ανδρονίδης (Υποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ) timesnews.gr (30.04.2020)
Παρακολουθείστε εδώ την εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε για το βιβλίο στην ΕΣΗΕΑ (16.03.15), με ομιλητές τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, τον Γιάννη Κουζή, τον Πέτρο Παπακωνσταντίονου και τον Παναγιώτη Σωτήρη.
Επίσης, δείτε εδώ την παρουσίαση του βιβλίου στη Ρόδο (20.04.15). Για το βιβλίο μίλησαν οι: Διονύσης Γουβιάς (Επ. Καθηγητής Εκπαιδευτικής Πολιτικής ΤΕΠΑΕΣ Ρόδου), Γιώργος Τζωρτζακάκης (Γραμματέας Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ρόδου- Μέλος ΔΣ ΙΠΕΜ- ΔΟΕ) και ο συγγραφέας του βιβλίου. Την παρουσίαση συντόνισε η Πόλυ Χατζημάρκου, (Διευθύντρια Προγράμματος του ρ/σ 96,9 Στο Κόκκινο)
Δείτε εδώ την παρουσίαση του βιβλίου στη Θεσσαλονίκη, στην Πολιτική- Πολιτιστική Λέσχη Εκτός Γραμμής , με ομιλητές τους: Γιώργο Γρόλλιο (Καθηγητής Παιδαγωγικής στο ΑΠΘ), Κάρολο Καβουλάκο (Λέκτορας Κοινωνιολογίας των Κοινωνικών Κινημάτων στο ΑΠΘ) και Μπάμπη Κουρουνδή (δικηγόρος , υποψ. διδάκτορας Συνταγματικής Ιστορίας)
Δείτε την παρουσίαση του βιβλίου στην Κέρκυρα με ομιλητές: τον Νίκο Μεταλληνό (Πρόεδρος ΕΛΜΕ Κέρκυρας), τον Δημήτρη Τσιλιμπάρη (Όμιλος Επαναστατικής Θεωρίας Κέρκυρας) και τον συγγραφέα του βιβλίου
Δείτε στον Οδηγό Ανάγνωσης τα περιεχόμενα και την εισαγωγή του βιβλίου, την παρουσίαση του βιβλίου στο περιοδικό Επίκαιρα, τις βιβλιοπαρουσιάσεις στα περιοδικά Μαρξιστική Σκέψη τ.17 & Ουτοπία 111, καθώς και την βιβλιοκριτική στο περιοδικό Σοσιαλισμός από τα κάτω και ένα άρθρο στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα για την παρουσίαση του βιβλίου στα Χανιά. Διαβάστε εδώ μια παρουσίαση του βιβλίου στο ekdohi.gr, γράφει ο Γ. Αλεξάτος (04.02.15). Τέλος, δείτε εδώ το φωτορεπορτάζ του bookia.gr από την παρουσίαση του βιβλίου στην ΕΣΗΕΑ (16.03.15) και εδώ μια συνέντευξη του συγγραφέα στη Νέα Τηλεόραση Κρήτης (μετά το 1:19:25).
Προσθήκη στο καλάθι
