1η έκδοση: Μάιος 2014

_{Σειρά: Eπί των κειμένων}

Στους αναγνώστες που επέλεξαν αυτό το βιβλίο προτείνουμε επίσης Τα ποιήματα (1970-2010) του Γιάννη Κοντού.

Τα Μυστικά τοπία είναι το τρίτο βιβλίο με πεζά κείμενα του ποιητή Γιάννη Κοντού. Είναι συνέχεια και συμπλήρωμα της ποίησής του. Έχουν γραφτεί την τελευταία δεκαετία. Περιλαμβάνουν πρόσωπα και το έργο τους, που για τον συγγραφέα καθόρισαν τη ζωή του και τους προσανατολισμούς του. Άλλα ζουν ανάμεσά μας, άλλα δεν υπάρχουν πια: Γιώργος Σεφέρης, Γιάννης Τσαρούχης, Νανά Καλλιανέση, Μποστ, Κώστας Καρυωτάκης, Νίκος Καββαδίας, Ναπολέων Λαπαθιώτης, Δημήτρης Ποταμίτης, Τάσος Λειβαδίτης, Γιώργος Θεοτοκάς, Κική Δημουλά, Αρθούρος Ρεμπό, Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι, Βέρα Ζαβιτσιάνου, Έλλη Αλεξίου, Αλέκα Παΐζη, Γιάννης Ρίτσος, Νίκος Καρύδης, Μάνος Ελευθερίου, Γιάννης Σκαρίμπας, Οδυσσέας Ελύτης, Λούλα Αναγνωστάκη, Σάκης Πεπονής, Άρης Αλεξάνδρου, Σταύρος Βαβούρης, Άλκη Ζέη, Τζένη Καρέζη, Ρούλα Κακλαμανάκη, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Θανάσης Νιάρχος, Κώστας Μουρσελάς, Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, Γιάννης Βαρβέρης, Γιώργος Μαρκόπουλος, Αντώνης Φωστιέρης, Νατάσα Χατζιδάκι, Χριστόφορος Λιοντάκης, Κώστας Μαυρουδής, Γιώργος Μανιώτης, Νίκος Δαββέτας, Παυλίνα Παμπούδη, Κώστας Παπαγεωργίου, Στέφανος Μπεκατώρος, Δημήτρης Κοσμόπουλος. Και δύο κείμενα, ένα για την ΕΡΤ και ένα για την αλληλογραφία Θεοτοκά-Κατσίμπαλη.

Το βιβλίο περιλαμβάνει διάφορους μονολόγους του συγγραφέα για καλλιτέχνες που τους περιέχει και θαυμάζει. Ακόμη, κείμενα από περιοδικά και εφημερίδες για βιβλία, θεατρικές παραστάσεις και τη σκηνοθετική εργασία των: Σπύρου Ευαγγελάτου, Λευτέρη Βογιατζή, Βασίλη Παπαβασιλείου, Στάθη Λιβαθινού, Γιώργου Μιχαηλίδη, Κώστα Καζάκου, Nebojsa Bradic, Αντώνη Αντύπα, Βλαδίμηρου Κυριακίδη, Νίκου Μαστοράκη, Αθανασίας Καραγιαννοπούλου, Νίκου Διαμαντή, Μίνας Αδαμάκη, Σταμάτη Φασουλή, Σταύρου Τσακίρη. Υπάρχουν επίσης κείμενα για Νεοέλληνες ζωγράφους και μια γλύπτρια: Γιάννη Μόραλη, Αλέκο Φασιανό, Παναγιώτη Τέτση, Δημήτρη Γέρο, Δημήτρη Μυταρά, Βλάση Κανιάρη, Άγγελο Παπαδημητρίου, Νίκο Χουλιαρά, Ντίνο Πετράτο, Καίτη Πουτέτση, Δημήτρη Κοντό και Ναταλία Μελά.

Το βιβλίο αυτό, εντέλει, περιέχει ένα οδοιπορικό του συγγραφέα με τους αναφερομένους, αλλά και ένα οδοιπορικό για τον αναγνώστη στον κόσμο των γραμμάτων και των τεχνών, ένα πανόραμα της σύγχρονης πνευματικής και καλλιτεχνικής Ελλάδας.

----------------------------------------------------------

Παρουσίαση του βιβλίου στην εφημερίδα Αυγή

Ζώσα πνευματική μνήμη

Περίπου εκατό σύντομα κείμενα περιέχει ο τόμος, κατανεμημένα στις περιοχές που περιγράφει ο τίτλος. Δεν πρόκειται για δοκίμια, που θα έπρεπε να τα προσθέσουμε στο ποιητικό έργο του Γιάννη Κοντού, μαζί με την ιδιότητα του δοκιμιογράφου, αλλά για κείμενα του ποιητή Κοντού, που αποτελούν στιγμιότυπα της καθημερινότητας της αθηναϊκής πνευματικής ζωής, σε μια διάρκεια σαράντα ετών.

Πολλά έχουν σαν σημείο αναφοράς τις εκδόσεις Κέδρος και εξακτινώνονται στο σύμπαν που δημιούργησαν γύρω τους η Νανά Καλλιανέση, ο Λάμπης Ράππας, ο Στρατής Τσίρκας, ο Γιάννης Ρίτσος... Εκεί ο Κοντός εργάστηκε επί δεκαετίες, μετέχοντας το κλίματος των πνευματικών και πολιτικών ζυμώσεων, ζώντας την πνευματική ζωή όπως περνούσε από το πεδίο, από τα συμφραζόμενα του Κέδρου, τα οποία για αρκετές δεκαετίες ήσαν τα πλέον προωθημένα.

Με αυτή την έννοια, τα κείμενα του τόμου αποτελούν πολύτιμα τεκμήρια της αυτοσυνείδησης του λογοτεχνικού/πνευματικού πεδίου, των ορίων του, των αντιφάσεών του, πόσω μάλλον που ο Κοντός μοιράζει απλόχερα τις αναφορές και τις αφιερώσεις, δημιουργώντας με τη σειρά του ένα δικό του σύμπαν, όπου μετέχουν συγγραφείς, βιβλία, θεατράνθρωποι, εικαστικοί, παραστάσεις, ταινίες, εκθέσεις, η ίδια η εποχή...

Από τις ενότητες του τόμου θα πρέπει όμως να διακρίνουμε αυτή που αφορά τα εικαστικά, γιατί κατά τη γνώμη μου αυτή η ενασχόληση του Κοντού ήταν η πιο συστηματική και απογράφεται στα κείμενα ως μια συνομιλία του ποιητή με το έργο των εικαστικών, το φάσμα των οποίων περιορίζεται βέβαια σχεδόν αποκλειστικά στους ζωγράφους, συνεχίζοντας έτσι μια μακρόχρονη σχετική παράδοση των ποιητών μας. Γιατί η ζωγραφική υπήρξε, συστηματικά, σχεδόν το μοναδικό πεδίο με το οποίο συνομιλούσε επί δεκαετίες η νεώτερη ποίησή μας, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων.

Από τη διαπίστωση αυτή θα μπορούσε να ξεκινήσει μια συζήτηση για την εικονοποιία της νεώτερης ποίησής μας, δηλαδή για την εικαστική/περιγραφική χροιά της. Αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση...
Ας κλείσουμε με ένα ποίημα το οποίο στο βιβλίο ενέχει θέση επιμέτρου:

Ο σκουπιδιάρης ή το πρωτογενές πλεόνασμα της οικονομίας

Μήπως είναι αυτός που μες στη νύχτα μαζεύει
τα όνειρά μας σε σακούλες ή χύμα, και τα πετάει
στη μεγάλη χωματερή του ουρανού;
Βράζει ή παγώνει η νύχτα και τον ακολουθεί.
Από κάπου ακούγεται η πρώτη συμφωνία
του Γούσταβ Μάλερ. Οι δρόμοι βρεγμένοι, γεμάτοι
ρακοσυλλέκτες, ταιριάζουν τα ανόμοια.
Ο γαλαξίας κλεισμένος σε παλιά μπουκάλια μπίρας
βγάζει καπνούς, νοσταλγίες και πάει λέγοντας...
Αυτός -ας πούμε- ο θάνατος φωτογραφίζει τοπία
της αγάπης σου και τα ταχυδρομεί στο πουθενά.
Η νύχτα προχωρά, τελειώνει και αυτός ο επίορκος
συσσωρεύει τα σκουπίδια μπροστά σε ένα άγαλμα
του καθημερινού ανθρώπου. Άγαλμα από γυαλί, φως
και παρελθόν. Πώς περνούν οι ώρες;
Πώς μας δείχνουν οι δείχτες ξυράφια την εφορία
και το Υπουργείο Οικονομικών. Οι πεθαμένοι δεν μιλάνε
και αυτός διαλαλεί τον θάνατο και τα κενά του χρόνου
σε ληγμένα γραμμάτια της συμφοράς.

_{Μάρτιος 2014}

_{Κώστας Βούλγαρης, Αυγή, 01.06.2014}

---------------------------------------------------------

Διαβάστε στον οδηγό ανάγνωσης την εισαγωγή και τα περιεχόμενα του βιβλίου. Επίσης, διαβάστε εδώ την συνέντευξη του Γιάννη Κοντού στην εφημερίδα τα Νέα και εδώ την συνέντευξή του στο περιοδικό Fractal Art. Τέλος, διαβάστε εδώ μια αναλυτική παρουσίαση του βιβλίου από τη Μ. Θεοδοσοπούλου στην εφημερίδα Εποχή.