1η έκδοση: Απρίλιος 2013

Αυτό το βιβλίο ξεχωρίζει από ανάλογες μελέτες χάρη στην ικανότητα του συγγραφέα να τεκμηριώνει σε ευφάνταστους και προκλητικούς συνδυασμούς τη διαφορετικότητα της αρχαιοελληνικής ψυχής. Ο Φριντέλ διαβάζει τον Έλληνα ερευνώντας πίσω από τις γραμμές των τραγωδιών και των ποιημάτων και των φιλοσοφιών, πίσω από τις μορφές των επιτύμβιων και των γλυπτών του Παρθενώνα. Δεν αφήνει τον θαυμασμό για τα έργα του αρχαίου πολιτισμού να καλύψει την ερευνητική σκαπάνη – γι’ αυτό και συγκρίνει υποδειγματικά σύγχρονες μορφές πολιτικής, ιστορίας και τέχνης με το αρχαιοελληνικό παρελθόν αλλά και με άλλους αρχαίους πολιτισμούς (Αίγυπτος, Περσία, Ρώμη).

Ξεχάστε όλα τα γνωστά στερεότυπα για την αρχαία Ελλάδα. Η ριζοσπαστική ματιά τού συγγραφέα, συνδυάζοντας τεκμήρια από γραπτά και άλλα μνημεία, προβάλλει τον αρχαίο Έλληνα στην πεζή καθημερινότητά του: λιγότερο αθώο απ’ ό,τι τον φαντασιώνουμε και περισσότερο πραγματιστή, λιγότερο καλοφαγά και περισσότερο ομοερωτικό, λιγότερο ελεύθερο στις πόλεις-κράτη και περισσότερο βάρβαρο απέναντι στους εχθρούς του, λιγότερο εργατικό και περισσότερο μοιρολάτρη κ.ο.κ. Κι όμως, μέσα από αυτή τη διόλου ρομαντική αλλά συναρπαστική ανάλυση της καθημερινής αρχαίας κουλτούρας, ο αναγνώστης κατανοεί στο τέλος γιατί η αρχαία Ελλάδα δημιούργησε τον συγκεκριμένο πολιτισμό που θαυμάζουμε σήμερα.
-------------------------------------

Αρετές και ελαττώματα των αρχαίων Ελλήνων

“Ο αρχαίος Έλληνας δεν ανεχόταν κανέναν άλλον πάνω από το κεφάλι του παρά μόνο την κοινότητά του και θεωρούσε τυραννίδα ακόμα και την προσπάθεια για μια ευρύτερη κρατική οργάνωση (…). Η παράδοση διέσωσε την ανάμνηση μόνο των μεγάλων διενέξεων, αλλά είναι φανερό ότι ο πόλεμος όλων εναντίον όλων, από χωριό σε χωριό, από κοιλάδα σε κοιλάδα, από επαρχία σ’ επαρχία ήταν η συνηθισμένη κατάσταση στην Ελλάδα. Γι αυτό και η αρχαία ελληνική Ιστορία είναι τόσο σύντομη, αφού μακροπρόθεσμα κανένας λαός, όση αντοχή και όσο πολεμική ικανότητα κι αν έχει, δεν μπορεί ν’ αντέξει σε μια τέτοια αυτοκατακρεούργηση”.

Το παραπάνω απόσπασμα από το έργο του Έγκον Φριντέλ (Egon Friedell) με τίτλο Πολιτιστική Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας που κυκλοφόρησε σε μετάφραση του Δημοσθένη Κούρτοβικ από τις εκδόσεις Τόπος, είναι από τα πιό εύστοχα και αποκαλυπτικά κείμενα για την ελληνική ψυχολογία όπως εμφανίζεται από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα. Μια ψυχολογία για την οποία οι σύγχρονοι Έλληνες αισθανόμαστε την ανάγκη να απολογηθούμε, σήμερα ειδικά, στην εποχή της κρίσης και της διεθνούς απαξίωσης, σε έναν ακόμη φαύλο – κύκλο “αυτοκατακρεούργησης” και “αυτοτιμωρίας”. Και όμως είναι αυτή ακριβώς η ψυχολογία, που περισσότερο από οτιδήποτε άλλο μας φέρνει σε άμεση σύνδεση και συγγένεια με το αρχαίο μας παρελθόν και τους λαμπερούς προγόνους που έζησαν σε αυτό το γεωγραφικό χώρο, σε αυτήν εδώ τη χώρα.

_{Ελπίδα Πασαμιχάλη, 20/06/2013 www.bookbar.gr}

Διαβάστε όλη την παρουσίαση εδώ.

Παρουσίαση στο Βήμα της Κυριακής από τη Μαρία Θερμού

Αν η αξία ενός βιβλίου Ιστορίας μετρείται με την αντικειμενικότητα του συγγραφέα, τον αγώνα του για τα στοιχεία και τις αποδείξεις που θα τεκμηριώσουν το αλάθητο των γραπτών του, τότε ο Εγκον Φριντέλ βαθμολογείται για το έργο του Πολιτιστική Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας... κάτω από τη βάση. Και όμως, στην περίπτωσή του είναι η «υποκειμενικότητα», ο ρεαλισμός ως αντίβαρο της ευφορίας του Μεσοπολέμου αφενός και του επερχόμενου φασισμού αφετέρου, η κριτική αλλά επ' ουδενί επικριτική θέση του και η αναζήτηση της αλήθειας πέρα από τα στερεότυπα, που το καθιστούν ξεχωριστά ενδιαφέρον 75 χρόνια από τη συγγραφή του. Αλλωστε αυτό το βιβλίο δεν μοιάζει σε τίποτε με τις άλλες «Ιστορίες».

Χάρη στην ιδιαίτερη προσωπικότητά του - διδάκτωρ Λογοτεχνίας και Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, διευθυντής καμπαρέ, θεατρικός συγγραφέας και ηθοποιός -, ο πολυτάλαντος αλλά και εκκεντρικός συγγραφέας μιλάει για την αρχαία Ελλάδα και τους Ελληνες με έναν τρόπο διαφορετικό από τους συνήθεις, αναδεικνύοντας τα επιτεύγματά τους δίπλα-δίπλα με τα αρνητικά στοιχεία και τις αδυναμίες τους, όχι για να μειώσει τα πρώτα αλλά, περιέργως, για να τα απογειώσει. Ο πεντακάθαρος και χωρίς μεγαλοστομίες λόγος του Φριντέλ λειτουργεί αποστομωτικά. Εστω και αν μιλάει με αφορισμούς…

(...) Για τον Φριντέλ οι αρχαίοι ήταν λιγότερο αθώοι και περισσότερο ομοερωτικοί απ' όσο πιστεύουμε, εξαιρετικά φυγόπονοι και απίστευτα βάρβαροι απέναντι στους εχθρούς τους. Από την άλλη όμως διέθεταν σπάνια χαρίσματα, τα οποία δεν φείδεται να παραθέτει: «Οι Ελληνες ήταν οι ανυπέρβλητοι μάστορες της καθαρής και δυνατής γραμμής. Αυτή η μαστοριά φαίνεται σε κάθε φράση των λόγων και των γραφτών τους, σε κάθε όψη των ναών και των αγαλμάτων τους, σε κάθε σκέψη της φιλοσοφίας και της μυθολογίας τους» γράφει. Ή ότι «ο ελληνικός πολιτισμός, έστω και μόνο για τον ρυθμό με τον οποίο αναπτύχθηκε, αποτελεί μοναδική περίπτωση στην παγκόσμια ιστορία».

_{Το Βήμα, 21/07/2013}

Διαβάστε εδώ όλη την παρουσίαση στο Βήμα.
 

                                            Παρουσίαση στο περιοδικό Ιστορικά Θέματα

(...) Xωρίς καθόλου παραπομπές, σαν μια σπουδαία ιστορία του αρχαίου κόσμου «από στήθους», ο Φριντέλ παρέδωσε ένα έργο που δεν θα έπρεπε να λείπει από καμία βιβλιοθήκη και θα άρμοζε να διδάσκεται στη δευτεροβάθμια και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, σε αντίθεση με πολλά, ανιαρά και δίχως εύρος, εγχειρίδια που παραδόξως προτιμώνται.

                                                                        ^{Παυλίνα Χατζηγεωργίου περιοδικό Ιστορικά Θέματα (τεύχος 145)}

----------------------------------------

Διαβάστε στον οδηγό ανάγνωσης τον πρόλογο και τα περιεχόμενα του βιβλίου. Διαβάστε εδώ την παρουσίαση του βιβλίου από τον Κώστα Μαρδά (ΑΠΕ-ΜΠΕ), εδώ την παρουσίαση του Ξενοφώντα Μπρουντζάκη στο Ποντίκι Art και εδώ την βιβλιοπαρουσίαση στο blog egomio . Τέλος, ακούστε εδώ το πεντάλεπτο των εκδόσεων Τόπος σχετικά με το βιβλίο στον ραδιοσταθμό "Στο κόκκινο 105,5".