Εισαγωγή: Παντελής Μπουκάλας

1η έκδοση: Οκτώβριος 2010

Ένας πρόεδρος της Αργεντινής χρίζει την κόρη του οπαδό της ομάδας που ο ίδιος αντιπαθεί. Ο τελικός ενός Ευρωμπάσκετ «ναρκοθετεί» τις ελληνοσερβικές σχέσεις. Άγγλος πρωθυπουργός αλλάζει ομάδα καθ’ υπόδειξη των συμβούλων του. Οι κυβερνήσεις Αιγύπτου και Αλγερίας «κηρύσσουν» ποδοσφαιρικό-πολιτικό πόλεμο. Ο Γάλλος πρόεδρος ωρύεται για την αποτυχία των «Τρικολόρ» στο Μουντιάλ 2010, την ημέρα που δύο εκατομμύρια συμπατριώτες του διαδηλώνουν για το συνταξιοδοτικό. Καρδινάλιοι κάνουν ραδιοφωνικά κηρύγματα για την Εθνική Ιταλίας. Ισραηλινός συνταγματάρχης προτρέπει ποδοσφαιριστές να πολεμήσουν όπως οι στρατιώτες του στη Γάζα.

Αυτά και πολλά ακόμη θαυμαστά, μεταξύ θυμηδιών, «μέσων καταστάσεων» και τραγωδιών, χαρακτηρίζουν το παιχνίδι της εξουσίας με το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ. Της πολιτικής (κυρίως) εξουσίας, αλλά και της δικαστικής, της στρατιωτικής, της δημοτικής, όπως και της «4ης».

Ο Διονύσης Ελευθεράτος «ακτινογραφεί» χαρακτηριστικές ιστορίες, πολύ νωπές στην πλειονότητά τους, από Ελλάδα και εξωτερικό. Δείχνει τι κρύβεται πίσω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Περιγράφει το πολιτικό φόντο αθλητικών γεγονότων. Αναλύει κινήσεις εντυπώσεων, αντιπερισπασμούς, σχέδια, αλλά και παθήματα, γκάφες, νίλες. Διότι μια μπάλα, ακόμη και την εξουσία μπορεί ενίοτε να πάρει από κάτω.
 

Ο Χρήστος Σωτηρακόπουλος γράφει  για το βιβλίο

Ο Διονύσης Ελευθεράτος καταπιάνεται με ένα φαινομενικά εύκολο θέμα, την πολιτική και το ποδόσφαιρο. Ωστόσο μόλις ξεφυλλίσεις λίγες σελίδες σε κερδίζει αμέσως με την αμεσότητα και τη ζωντάνια των κειμένων και τον τεκμηριωμένο και «ψαγμένο» τρόπο που ακουμπά τα ζητήματα. Μπορεί να διαβαστεί εύκολα, διότι είναι αυτοτελείς ιστορίες και επίσης δεν χρειάζεται κάποιος να είναι φανατικός λάτρης του ποδοσφαίρου για να αντιληφθεί τα γεγονότα. Αντίθετα θα έλεγα πως είναι ένα βιβλίο που απευθύνεται κυρίως σε αυτούς που δεν είναι οπαδοί, αλλά πραγματικοί φίλαθλοι. Το «Εξουσία, τι μπάλα παίζεις;» από τις εκδόσεις ΤΟΠΟΣ είναι ένα αληθινό αριστούργημα!

_{SportDay 07/11/10}

Ο Κώστας Γιαννακίδης γράφει για το βιβλίο στο protagon.gr

Ακουμπάω το βιβλίο στα γόνατα και χαμογελάω. Χαμογελάω διότι από το εξώφυλλο ως και την τελευταία σελίδα είναι βουτηγμένο στο μαύρο χιούμορ. Δεν ξέρω αν συμφωνεί ο συγγραφέας, αλλά ένα βιβλίο για τη σχέση της εξουσίας με τη μπάλα καταλήγει σε μία γοητευτική (και σπαρταριστή) αφήγηση που απομυθοποιεί την ισχύ των κρατούντων. Εν προκειμένω ο Διονύσης Ελευθεράτος δεν γράφει απλώς, αλλά εκθέτει την εξουσία στη σέντρα του γηπέδου.

Το «Εξουσία τι μπάλα παίζεις;» υποτίθεται ότι είναι ένα βιβλίο που πραγματεύεται τη σχέση της πολιτικής διαχείρισης με τα δύο δημοφιλέστερα σπορ που παίζονται με μπάλα. Ομως δεν είναι ακριβώς αυτό. Σήμερα μπορείτε να γεμίσετε τουλάχιστον δύο ράφια με βιβλιογραφία που συνδέει τον αθλητισμό με την πολιτική. Περιγράφουν περιστατικά, αναδεικνύουν ήρωες και στο τέλος συγγραφέας και αναγνώστης καταλήγουν στο προφανές: τα σπορ μερικές φορές μπορούν να καθορίσουν, μπορούν να κάνουν πολιτική.

Αλλά η πολιτική δεν μπορεί να κάνει σπορ. Και όταν το δοκιμάζει εκτίθεται, γελοιοποιείται. Ο Ελευθεράτος δεν γράφει για το προφανές. Το βιβλίο είναι πρωτίστως πολιτικό και δευτερευόντως αθλητικό. Υπάρχουν μάλιστα κεφάλαια που νομίζεις ότι ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη μπάλα εντελώς προσχηματικά προκειμένου να διηγηθεί μία πολιτική ιστορία. Ουσιαστικά αυτό κάνει: παίρνει πολιτικές ιστορίες, τους προσθέτει μπάλα και τις διηγείται μέχρι τέλους. Δεν παρουσιάζει περιστατικά, φωτίζει ολοκληρωμένα πολιτικά μονόπρακτα.

Εντάξει, είναι εμφανές ότι η πολιτική και τα δημοφιλή σπορ μοιράζονται ομοιότητες. Απαιτούν σύστημα, ομαδικότητα και τις κατάλληλες δόσεις κυνισμού. Είναι επίσης γνωστό ότι η πολιτική χρησιμοποιεί τα σπορ. Συμβαίνει και το αντίθετο, αλλά η ιστορία συνήθως σημειώνει τις συναντήσεις που γίνονται με πρωτοβουλία της πολιτικής. Ε, λοιπόν, αυτή η σκοπιμότητα έχει μία γελοία πλευρά που μάλλον είναι και η μοναδική της. Από το τηλεγράφημα του Α. Σαμαρά στους «Μακεδόνες», πλην όμως αλλοδαπούς, καλαθοσφαιριστές του Αρη, μέχρι τη θλιβερά γελοία υποδοχή των θριαμβευτών του Euro 2004, η πολιτική δείχνει τη βουλιμία της μπροστά στο μεγάλο κοινωνικό αντίκρυσμα των σπορ. Διαβάζοντας το βιβλίο μπορεί και να θυμώσετε, αλλά περισσότερο θα διασκεδάσετε. Οι περιπτώσεις που εξετάζει ο συγγραφέας δεν είναι άγνωστες, ενώ οι ήρωες έρχονται από την πρώτη γραμμή των σπορ και της πολιτικής.

Η διήγηση κυλάει σαν κάθετη μπαλιά του Μέσι-ο καλός δημοσιογράφος γράφει πάντα με τον ίδιο τρόπο και ως συγγραφέας. Το βιβλίο είναι εξαιρετικά φιλικό και προς τις γυναίκες αν και κατά τη γνώμη μου είναι ιδανικό δώρο για τον φίλαθλο που διαβάζει πολιτικές εφημερίδες και για τον πολιτικοποιημένο που στέκεται ώρα στις αθλητικές σελίδες.

_02/12/2010

Ο Αλέξης Σπυρόπουλος γράφει για το βιβλίο στην Εξέδρα των Σπορ

Μια περιήγηση, από την Αργεντινή έως τη Ρωσία και από τα Βαλκάνια έως το Τόγκο, όπου ο «σκληρός πυρήνας» της υπόθεσης παραμένει, υπεράνω ηπείρων και ημισφαιρίων, παντού ίδιος κι απαράλλακτος. Το σχήμα, μπάλα+εξουσία.

Ο Διονύσης είχε υπομονή και επιμέλεια να μαζέψει από τον σύγχρονο κόσμο ιστορίες οι οποίες, όλες, κατατείνουν και μας οδηγούν στο κοινό σκωπτικό ερώτημα που είναι και ο τίτλος του βιβλίου. «Εξουσία, τι μπάλα παίζεις;». Ιστορίες γραφικές, επικίνδυνες, κοστοβόρες, θανατηφόρες. Με πρωταγωνιστές, φαιδρούς έως αδίστακτους. Γιατί η εξουσία, ενώ έχει το χούι να «πειθαναγκάζει» την μπάλα και μπορεί να μετέλθει οτιδήποτε γι' αυτό, καμιά φορά της συμβαίνει... να την παίρνει η μπάλα από κάτω!

Υπενθυμίζουν, οι ιστορίες, εάν τις ξέρουμε. Επιμορφώνουν, εάν δεν τις ξέρουμε. Τρέφουν τη σκέψη, είτε τις ξέρουμε είτε τις μαθαίνουμε με την ανάγνωση. Αλλες, είναι για να γελάς. Αλλες, για να θυμώνεις. Αλλες, να κλαις. Οι πρώτοι, δε, που νιώθω πως αξίζει τον κόπο να διαβάσουν, είναι εκείνοι που παίζουν την μπάλα στα πόδια. 'Η, αν πρόκειται και για μπασκετμπολίστες, στα χέρια.

Οι πεπειραμένοι επαγγελματίες του πρωταθλητισμού, ήδη με βιωματικά ερεθίσματα για το πού «καταλήγει» ο ιδρώτας τους, θα συνειδητοποιήσουν. Οι άβγαλτοι θα «ξυπνήσουν», για να είναι συνειδητοποιημένοι και έτοιμοι όταν θα τους συμβεί. Γιατί το μόνο σίγουρο είναι ότι κάποτε (ιδιαίτερα τη στιγμή που θα επιτύχουν, ή και που θα αποτύχουν με πάταγο, οπωσδήποτε) θα τους συμβεί. Να τους γυαλίσει τα παπούτσια, για το θεαθήναι, ένας πρωθυπουργός. Ή να τους ξεφωνίσει, μόνο και μόνο για να ακουστεί ότι τους ξεφώνισε. Ή ακόμη, στην περίπτωση της επιτυχίας, το γραφείο του να στείλει το συγχαρητήριο τηλεγράφημα στη... λάθος διεύθυνση!

_{Αλέξης Σπυρόπουλος, exedrasports.gr (blogs), 08/12/2010}

O Δημοσθένης Κούρτοβικ γράφει για το βιβλίο στο "Βιβλιοδρόμιο"
 

Στο «Εξουσία, τι μπάλα παίζεις;»πρωταγωνιστεί η πολιτική, όχι το ποδόσφαιρο ή, γενικότερα, ο αθλητισμός. Ο συγγραφέας, ο γνωστός αθλητικογράφος Διονύσης Ελευθεράτος, είναι ένας από τους ελάχιστους δημοσιογράφους αυτού του χώρου που θα μπορούσαν να γράψουν ένα τέτοιο βιβλίο, με τόση εμβρίθεια, εποπτεία του θέματος και εμβέλεια προβληματισμού. [...] Στο βιβλίο του όμως ο Ελευθεράτος αποδεικνύει ότι διαθέτει μπόλικο χιούμορ, βιτριολικό μάλιστα. Χιούμορ που γίνεται συχνότατα μαστιγωτική ειρωνεία, ακόμα και σαρκασμός. Εδώ τον βοηθούν ακριβώς οι (βασικά «αντισυστημικές») ιδεολογικές αρχές του. Του επιτρέπουν να κατεδαφίσει με ηδονή ανόητα, όταν δεν είναι υποκριτικά, κλισέ του τύπου «μην ανακατεύετε την πολιτική με τον αθλητισμό» ή «ο αθλητισμός ενώνει τους λαούς». Του ανοίγουν τον δρόμο για την ανίχνευση και ανάδειξη αιτιακών σχέσεων ανάμεσα σε αθλητικά συμβάντα και πολιτικές εξελίξεις που εκ πρώτης όψεως δεν συνδέονται, σχέσεων που μόνον ένας αναλυτής άριστα ενημερωμένος και στους δύο τομείς μπορεί να εντοπίσει.

_{Τα Νέα, 26/02/2011}

Διαβάστε εδώ όλη την παρουσίαση του Δ. Κούρτοβικ_.

Ο Γιάννης Τριάντης γράφει για το βιβλίο στην Ελευθεροτυπία

Ένα εξαιρετικό βιβλίο που αφορά το ποδόσφαιρο (αλλά και το μπάσκετ). (...) Διαβάζεται απνευστί το βιβλίο αυτό. Ακόμη και από τους μη φανατικούς ποδοσφαιρόφιλους. Διότι στις σελίδες του παρελαύνουν αυτοκράτορες και πρωθυπουργοί, μεγαλοπαράγοντες και στοχαστές, δικτάτορες και Πάπες, σκοτεινές εξουσίες και λαμπροί ποδοσφαιριστές. Ολοι γύρω από μια μπάλα...

_19/04/2011

----------------------------------------------------

Διαβάστε στον οδηγό ανάγνωσης τα περιεχόμενα και την εισαγωγή του Παντελή Μπουκάλα. Aκούστε εδώ το πεντάλεπτο των εκδόσεων Τόπος σχετικά με το βιβλίο στον ραδιοσταθμό Στο κόκκινο 105,5 και εδώ την συνέντευξη του Διονύση Ελευθεράτου στην εκπομπή Ορίζοντας το κενό, Στο κόκκινο 105,5. Δείτε επίσης εδώ ένα απόσπασμα από την εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου στην Κεφαλονιά (29.10.16)